برگی از تاریخ یک مجله

همشهری آنلاین - فاطمه حقیری:  راوی بیان می‌کند: «‌آنچه امروز خواهم گفت حاصل ده، دوازده سال صرف عمر و مطالعه درباره آن است.» شاید در جهان بحران‌های آب و انرژی و گرم شدن زمین، تعبیر «بحران زن» کمی تعجب آور باشد اما حقیقت آن است که بیشتر آن چیزی که مشکل اصلی بشریت است، مسائل مرتبط با معنویت انسان، اخلاق انسان و رفتار اجتماعی انسان‌ها با یکدیگر، و همینطور مسئله زن، جایگاه زن وشان زن در جامعه است. یک بحران حقیقی!
نسخه پیچان سال‌های قبل از انقلاب اسلامی که با نام فریبنده مدرنیسم با نسخه فرهنگ غربی به‌دنبال علاج این بحران بودند، نام ایران را به ۳۹ کشور دیگری که طی یک تصمیم بین‌المللی قرار بر برگزاری مسابقه دختر شایسته گذاشتند، پیوند زدند. مسیر یافتن نماینده ایران در مسابقه هم، فراخوان دختران خاص بود. این فراخوان و تبلیغ مسابقه دختر شایسته، اساس تأسیس مجله‌ای زیرمجموعه مؤسسه کیهان شد به نام «زن روز». محبوبیت زن روز تا حدود سال‌های‌۵٠ و ۴۹، صعودی بود و در جلب توجه مخاطبان، موفق اما رفته رفته از این محبوبیت کم شد. موضوعی که خبر از تغییر ذائقه و فکر مردم می‌داد زنانی که پیش‌شرط حضورشان در جامعه حجاب بود. حتی در سرمقاله یکی از شماره‌های مجله از رانندگی زنان چادری با تعجب یادشده بود. یک‌بار هم که در این مجله مقاله‌ای در نقد چادر از یک سناتور مجلس چاپ شد، نامه‌های اعتراض آمیز بسیاری از طرف مردم به دفتر روزنامه گسیل شد و برای همین در چهار شماره از مجله، رفراندوم موافقت یا مخالفت با حجاب برگزار شد که بیش از هشتاد درصد مردم با چادر موافق بودند. آنها که حالا به‌خود آمده بودند، در پی مقابله با این نقش‌آفرینان جدید برآمدند. فی المثل چاپ مقاله‌ای با عنوان «بهتر از چادر» که در آن، به توصیف زنانی پرداخته شده بود که پوشش داشتند ولی چادر نه. اما سؤال مهم اینجاست، آیا این چادری‌ها، زنان سنتی بودند که آنها را تحت فشار قرار داده بودند؟ زنان سنتی شرقی که در تعریف، همچون عنصری در حاشیه و بی‌نقش در تاریخ حضور داشتند، جایشان در مطبخ و پستو خوش بود و سرنوشت‌شان معلوم؟ نه! آنها نه زن سنتی بودند و نه زن به‌اصطلاح مدرن؛ نه این را کاملاً قبول داشتند نه آن را؛ نه این را کاملاً رد می‌کردند و نه آن را. ملغمه‌ای از این و آن هم نبودند. در واقع آنها در حال بیان ادبیات جدیدی بودند. آنها نماد یک الگوی سوم بودند؛ الگوی «زنِ نه شرقی نه غربی»  انسان‌هایی که زن بودند، عفیف بودند، محجبه و شریف بودند و در عین حال، در متن و مرکز بودند. در یک کلام، «زن مسلمان» ایرانی.