همشهری آنلاین - بهاره خسروی: کانون اصلی تیفوس پادگان «عشرت‌آباد» به دلیل کمبود بودجه ارتش و نبود بهداشت عمومی میان سربازان بود ،اما لباس‌های آلوده به شپش سربازان لهستانی که با قیمت ارزان به ایرانیان فقیر فروخته می‌شد هم این بیماری را شدت داده بود. در این گزارش نگاهی داشتیم به خدماتی که بیمارستان‌های شهر تهران به بیماران تیفوسی تیفوسی داریم ارائه می دادند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
عمارت وزارت دارایی در اختیار تیفوسی‌ها
بهار سال ١٣٢٢، اخبار تلخ و سیاه افزایش آمار مرگ‌ومیر ناشی از بیماری تیفوس از گرد راه رسید. هر روز به تعداد بیماران اسیر در چنگال شپش‌های لهستانی اضافه می‌شد و امکانات دولتی پاسخگوی نیاز بیماران نبود. بر اساس آمارهای رسمی، روزانه در تهران، هزار نفر بر اثر تیفوس به کام مرگ می‌رفتند. بی‌شک عدد و رقم آمارهای غیررسمی از این هم بیشتر بود. وزارت «بهداری» ٣ بیمارستان و یک زایشگاه را در تهران برای درمان بیماران تیفوسی اختصاص داد و همچنین برای خدمت‌رسانی بهتر و تامین امکانات بیشتر، دولت تصمیم به ساخت یک بیمارستان ۵٠٠ تخت خوابی برای بیماران تیفوسی گرفت. برای حل این بحران، وزارت «دارایی» بخشی از عمارت این وزارتخانه را برای ساخت بیمارستان جدید در اختیار وزارت بهداری قرار داد و برای خرید ١٠٠ تختخواب ٢ میلیون ریال کمک کرد. همچنین ساختمان زایشگاه «بنگاه حمایت از مادران» به یکی از ساختمان‌های سلطنتی منتقل شد و ساختمان زایشگاه به بیماران تیفوسی اختصاص پیدا کرد.
مریضخانه نمره ٢ برای درمان فقرا
بیمارستان چشم پزشکی «فارابی» واقع در میدان «قزوین» در روزگار شیوع تیفوس میان پایتخت‌نشینان به «مریضخانه فقرا» معروف بود و بیمارانی که منبع درآمدی نداشتند به این بیمارستان می‌رفتند. این مریضخانه که در آن زمان به«مریضخانه نمره ٢» نام داشت پذیرای بیماران تا پایان خروج بیماری از پایتخت تیفوسی بود. همزمان وزیر بهداری وقت، کمیته‌ای را برای بررسی جلوگیری از شیوع بیماری عفونی تشکیل داد. در این جلسه تصویب شد تا یک مجموعه ١٠٠ تخت خوابی برای قرنطینه بیماران فقیر آماده کنند که قرعه به نام بیمارستان «روزبه» واقع در خیابان «کارگر» کنونی افتاد.
شفا، نجات و رازی
بیماری تیفوس بر روی موج پیشرفت سوار بود. دولت هم برای گرفتن هر تصمیمی مستاصل بود. وزیر بهداری وقت «امان‌الله‌اردلان»، برای پاسخگویی به نمایندگانبه مجلس شورای ملی احضار شد. در این جلسه دکتر «ملک‌زاده» با اشاره به قحطی و نان‌های آلوده از وزیر بهداری خواست تا فکری به حال گرسنگی و ضعف مردم به‌ویژه افراد فقیر کند. امان‌الله‌خان در این جلسه با ارائه گزارش‌هایی از اقدامات انجام شده از سوی وزارت بهداری برای جلوگیری از گسترش و مقابله با سرایت تیفوس از خرید یک میلیون واکسن تیفوس خبر داد و گفت : «ما اکنون در بیمارستان «شفا»، «نجات» و «رازی» به‌طور تقریبی ٣٠٠ تختخواب داریم که بیمارهای تیفوسی را می‌پذیریم ولی آنچه که مشهود است بیماری زیادتر از این است و متاسفانه محلی برای نگهداری آنها نیست.»
پزشکی که قربانی بیماری تیفوس شد
در همان سال‌های شیوع تیفوس درمانگاه «کانون خیرخواه یهودیان» درمحله عودلاجان راه‌اندازی شد. این درمانگاه پس از پیروزی انقلاب اسلامی به نام «دکترسپیر» تغییر نام داد. دکتر «روح‌الله سپیر»، پزشک یهودی که در روزهای اوج بیماری تیفوس در محله «عودلاجان»، برای نجات بیماران تلاش زیادی کرد و درنهایت هم بر اثر ابتلا به این بیماری از دنیا رفت. دکتر سپیر در همان روزها عده‌ای از جوانان و اهالی داوطلب را به‌صورت خودجوش برای گندزدایی و ضد عفونی خانه‌های مردم دور هم جمع کرده بود. او همراه با گروه‌های ٢ و ٣ نفره، راهی خانه‌های مردم می‌شدند و لباس‌ها و حتی رختخواب‌های آلوده به شپش را سمپاشی می‌کردند.
نظر شما