1- میزان نیاز کشور به برنج (با مصرف سرانه حدود40کیلوگرم) سالانه 3میلیون تن می‌باشد که از این میزان نزدیک به 2میلیون تن از محل تولید داخل و مابقی از طریق واردات می‌بایست تامین گردد که این واردات از 3 طریق دولتی، تعاونی مرزنشینان و تجار صورت می‌گیرد و دولت نیز بازار برنج را از طریق اعمال سیاست‌های تعرفه‌ای برای کنترل واردات و خرید تضمینی برای حمایت از شالیکاران تنظیم می‌نماید.
میزان نیاز برنج در کشور تابع شرایط متعددی است که از جمله آن قیمت اقلام جانشین می‌باشد، به گونه‌ای که تغییرات قیمت کالاهای جانشین، تقاضا برای برنج را تغییر می‌دهد و این در حالی است که در سال جاری با توجه به رشد نرخ انواع محصولات غذایی و به دنبال آن افزایش تقاضا برای برنج، کالای مذکور با 2 متغیر کاهش تولید به دلیل خشکسالی و افزایش قیمت جهانی برنج روبه رو گردید که در نتیجه نرخ آن در ماه‌های ابتدایی سال نسبت به مقطع مشابه سال گذشته افزایش چشمگیری یافت. با آغاز کاهش قیمت‌های جهانی، این کاهش در بازار داخل نیز تسری یافته و قیمت انواع برنج وارداتی را کاهش داده است.
دولت به منظور جلوگیری از متضرر شدن تولید‌کنندگان نسبت به افزایش بیش از 50 درصد نرخ تضمینی خرید انواع برنج داخل نیز اقدام نمود، در حالی که تاکنون هیچ اقدامی از سوی شالیکاران به منظور فروش برنج به دولت صورت نگرفته که نشان از شرایط مطلوب بازار برای تولید کنندگان است.
2- بررسی میزان واردات برنج در سال گذشته بیانگر آن است که روند واردات برنج از سال 1385 تاکنون در کشور سیر نزولی داشته و به گونه‌ای نبوده است که به طور بی‌رویه این محصول در سال جاری وارد کشور شده باشد.
همانگونه که از جدول فوق استنباط می‌شود روند واردات برنج طی این مدت کاهشی بوده است و عملا نمی‌تواند این میزان واردات(باتوجه به توان تولید2میلیون تن در کشور و نیاز حدود 3 میلیون تن در کشور) تاثیر نامطلوبی بر قیمت برنج و کشاورزان داشته باشد.
بررسی شرایط قیمت در بازار مصرف نیز تایید کننده این ادعا می‌باشد به طوری که میانگین قیمت برنج داخلی درجه(1) در دی‌ماه سال جاری نه تنها کاهشی نبوده بلکه نسبت به مقطع مشابه سال گذشته بیش از 80درصد رشد داشته است. با توجه به مطالب ارائه شده وجود واردات برنج با توصیف آنچه ذکر شد تاثیر نامطلوب در بازار برنج داخلی نداشته است بلکه در حال حاضر هنوز هم قیمت براساس آمارهای بانک مرکزی و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان بسیار بالاتر از سال گذشته می‌باشد.
شایان ذکر است که روند کاهش قیمت برنج داخلی در حال حاضر وضعیت کشاورزان را متاثر نخواهد کرد زیرا اغلب کشاورزان طبق روال معمول محصول خود را قبل از فصل برداشت و یا بلافاصله بعد از آن به فروش رسانده و در شرایط کنونی واسطه‌گرانی که قبلا به امید افزایش قیمت، محصول خود را احتکار کرده بودند، احتمالا متضرر خواهند شد.
3- باتوجه به ادبیات اقتصادی و رفتار منطقی عوامل اقتصادی زمانی که عرضه افزایش یابد در صورتی که تقاضا دچار نوسان و تغییر نشود لاجرم قیمت‌ها باید روند کاهشی داشته باشد. تغییر در تقاضا برای کالاهایی از جمله برنج در یک زمان کوتاه باید روند کاهشی داشته باشد. تغییر در تقاضا برای کالاهایی از جمله برنج در یک زمان کوتاه و محدود قابل تصور نیست.
نابراین در صورتی که عرضه داخلی افزایش یابد به تبع آن باید قیمت‌های داخلی نیز کاهش داشته باشد. اما با توجه به آمار و اطلاعات موجود قیمت برنج خزر و صدری طی 3ماه (مهر- آبان- آذر) نه تنها روند کاهشی نداشته است بلکه نسبت به قیمت برنج‌های وارداتی از افزایش قابل توجهی برخوردار بوده است. جدول ذیل میانگین قیمت انواع برنج وارداتی و داخلی را طی 3ماه مورد گزارش نشان می‌دهد.
جدول فوق نشانگر آن است که قیمت برنج وارداتی طی سه ماهه مورد گزارش از روند کاهشی برخوردار بوده و گویای آن است که عرضه و تولیدات داخلی نسبت به میزان تقاضای مصرف کنندگان برای برنج داخلی کمتر و یا تولید‌کنندگان یا واسطه‌گران در قیمت‌های فعلی حاضر به عرضه و فروش محصول نیستند و این در حالی است که باتوجه به مقایسه قیمت‌ها طی سال‌های اخیر، قیمت محصول برنج نسبت به سال‌های قبل از روند صعودی برخوردار بوده است. با استناد به اطلاعات قابل ارائه و مستند قیمت برنج داخلی نسبت به تورم موجود در اقتصاد کشور و قیمت‌های سال گذشته از افزایش قابل توجهی برخوردار بوده است.
لازم به توضیح است که به دلیل بالا بودن نرخ برنج داخلی برخی از اقشار آسیب‌پذیر جامعه مجبور به استفاده از انواع برنج خارجی که از نظر هزینه شرایط مطلوب‌تری برای آنان دارد، می‌باشند که در صورت حذف کالای مذکور (برنج وارداتی) فشار هزینه‌ای بیشتری متحمل خواهند شد.
