یارانهها در ایران 74 سال سابقه دارد و از ابتدای انقلاب نیز بهعلت اهداف عدالتخواهانه و کاهش فاصله طبقاتی، هدفمند شدن یارانهها دنبال شده است، اما بدون برنامه منسجم و مشخص.
اگر این طرح بهصورت درست و اصولی انجام شود بیشک نتایج مفیدی در پی خواهد داشت، اما اکنون اطلاعات کافی در مورد اثر این طرح بر بخشهای مختلف وجود ندارد. متأسفانه هنوز در مورد یارانهها، شناسایی خانوارهای نیازمند نیز بهصورت دقیق صورت نگرفته است.
برای به دست آوردن اطلاعات دقیقتر بهترین کار استفاده از جداول داده - ستانده اقتصاد ایران است، زیرا برای پیدا کردن اثر هر بخش بر بخشهای دیگر باید مطالعههای خاصی صورت گیرد.
بهطور مثال سهم برق و تاثیر آن در محصولهای زراعی 18/0درصد شاخصهای کل اقتصاد است و سهم آب نیز در این بخش 6/26درصد شاخصهای کل اقتصاد است.
اقتصاد ما در مجموع از عواملی همچون بنزین، نفت سفید، گازوئیل، نفت کوره، برق، آب و گاز متاثر است و 23/14درصد این عوامل، بهصورت مستقیم و غیرمستقیم بر کل اقتصاد کشور اثرگذار است.
تاثیر بنزین در جامعه شهری دهک دهم به دهک اول 3/23درصد و در جامعه روستایی 70 درصد است، که نشان میدهد وضعیت توزیع نامناسب یارانهها در روستاها بسیار نابسامانتر است و ما باید بررسی کنیم که آیا تمهیداتی در این باره اندیشیدهایم و آیا راهحل جایگزینی داریم یا خیر؟
بررسیها نشان میدهد که هدفمند کردن یارانهها کاری ضروری است و اتلاف انرژی بهصورت گازهای گلخانهای هزینههای زیادی دارد که براساس اعلام بانک جهانی، هزینههای اجتماعی آن 6 هزار و 560 میلیارد تومان است و براساس اعلام مؤسسه حفاظت محیطزیست آمریکا 16هزار و 594 هزار میلیارد تومان است.
* رئیس کمیسیون اقتصاد کلان، بیمه و بانک و عضو هیات نمایندگان اتاق ایران