بازگشت هما به دنا

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد در گفت‌وگو با مهر با اعلام این خبر گفت : پرنده هما که از گونه پرندگان بومی منطقه دنا است سالها بود که مشاهده نشد و گمان می رفت که به طور کلی منقرض شده است در روزهای گذشته توسط محیط بانان سازمان محیط زیست مشاهد شد.[مرغ سعادت: اولین عکس هما در همشهری]

جلیل بادام فیروز در رابطه با تعداد این گونه پرنده درمنطقه دنا گفت: احتمال ما بر این بود که سایه هما برای همیشه از سر منطقه حفاظت شده دنا کم شده اما محیط بانان در گشتهای خود یک جفت از این پرنده نادر را در ارتفاعات بالای منطقه مشاهده کردند.

هما لاشخوری است که بیشتر به یک شاهین عظیم شباهت دارد. طرح مشخص بدن در حال پرواز، این پرنده را از سایر لاشخورها متمایز کرده است. بال‌های هما دراز، کم‌عرض و زاویه‌دار است و دمی بلند، لوزی شکل و تیره رنگ دارد. سطح پشتی، بال ها و دم آن سیاه مایل به خاکستری و سرش به طور کلی نخودی رنگ است. اطراف چشم و ناحیه پشت منقارش سیاه رنگ است که به یک دسته موی سیاه ریش مانند در زیر منقار منتهی می‌‌شود. سطح شکمی نارنجی مایل به زرد و ناحیه سینه به طور واضح نارنجی رنگ است که با بال‌های تیره تضاد خاصی را نشان می‌‌دهد. گونه نابالغ این پرنده، سروگردنی تیره دارد. این پرنده از لاشخورهای دیگر فعال‌تر و معمولا تک‌زی است.

طول بال​های گشوده هما در برخی موارد به 270 سانتیمتر می‌‌رسد وزن آن نیز به 5 تا 7 کیلوگرم می رسد و طول بدن آن  حدوداً 120 تا 125 سانتیمتر است. از بن منقار این پرنده  دسته ای پر به صورت ریش روئیده است که به همین علت ، به هما کرکس ریش دار هم می گویند.

پرنده هما که از گونه پرندگان بومی منطقه دنا است سالها بود که مشاهده نشد و گمان می‌رفت که به طور کلی منقرض شده است در روزهای گذشته توسط محیط بانان سازمان محیط زیست مشاهد شد  
جلیل بادام فیروز

هما در زمستان جفت گیری می‌کند و تک همسر است. لانه هما که از خاشاک ، استخوان و پوست حیوانات ایجاد شده است ، یک و نیم تا 2 متر قطر و حدود 70 سانتیمر ارتفاع دارد که پرنده ماده یک یا دو تخم در آن می‌گذارد و 55 الی 60 روز بر روی آنها می‌خوابد. جوجه‌ها که پرهای سیاهرنگی دارند ، 130 روز در لانه می‌مانند و پس از آن اولین پرواز خود را تجربه می‌کنند و 5 سال پس از آن به بلوغ رسیده ، آماده جفت گیری می‌شوند .

این پرنده می‌تواند تا ارتفاع 4500 متری اوج بگیرید و علاوه بر لاشه جانوران به شکار پرندگان کوچک، مارمولکها و لاکپشتها نیز می‌پردازد . هما برای خوردن جسد حیوانات روش جالبی دارد به این ترتیب که لاشه حیوان را از ارتفاع زیاد به پایین پرتاب می‌کند و این باعث می‌شود لاشه و استخوانهای حیوان تکه تکه شده و خوردن آنها آسانتر شود. هما بیشتر در کوهستان‌های مرتفع و دورافتاده زندگی می‌کند و در غارهای مشرف به پرتگاه‌ها آشیانه می‌سازد. از دیگر زیستگا‌ه‌های این گونه زیستی، پارک ملی لار و بمو را می‌توان نام برد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد در ادامه با اشاره به کم شدن بسیار زیاد تعداد این پرنده در سراسر ایران گفت : هما که یکی از گونه‌های اساطیری پرندگان ایران است در سالهای دور در منطقه دنا به وفور یافت می شد اما با گذر زمان تعداد این پرنده به دلایل غیر طبیعی کم شد.

بادام فیروز افزود: هما یکی از پرندگان بسیار مفید طبیعت است که با رژیم غذایی خود کمک بسیار زیادی به حفاظت از محیط زیست می‌کند و نحوه زیست آن معمولأ به صورت انفرادی است اما در صورت جفت گیری تا پایان عمر با همان جفت خود سر خواهد کرد.

هما در افسانه‌‌های ایران مانند ققنوس در اساطیر مصر و یونان نزد عامه مردم دارای ارج و قرب فراوانی بود، هما را مرغ سعادت می‌خوانند و در اساطیر زرتشتی هم از آن با نام «سائنا» یا «سیمرغ» یاد شده است.

بیشتر گونه‌های عقابها معمولاً از ۲۵ تا ۳۵ سال عمر می‌کنند، البته در برخی از موارد تا ۴۵ سال و حتی بیشتر هم عمر کرده‌اند. قلمرو عقاب از پنجاه تا ۱۷۰ کیلومتر مربع پیش بینی کرده‌اند. آشیانه عقابها بیشتر بر فراز بلندی‌ها، بالای درختان بلند وشکاف صخره‌ها وکوه‌های مرتفع وپرتگاه‌ها می‌باشد و پرنده ای است به شدت منزوی که از انسانها گریزان است.