بهویژه اجرای طرحی که از آن بهعنوان بزرگترین مجموعه اقامتی، تفریحی و تجاری نرگس یاد میشود و قرار است در 95 هکتار از بهترین اراضی این جزیره به اجرا درآید نگرانی طرفداران محیطزیست را دو چندان کرده است.
کلنگ این طرح آذرماه جاری بر زمین زده شد.به گزارش همشهری، این طرح در حالی قرار است به اجرا درآید که 7 سال پیش، سازمان منطقه آزاد کیش طی قراردادی ساخت بزرگترین طرح تفریحی و گردشگری جزیره کیش با نام گل شرق را به بخش خصوصی واگذارکرد و در پی آن، 2میلیون و 167 هزار متر مربع از بهترین زمینهای جزیره برای اجرای این طرح اختصاص یافت اما مجری طرح در طول این مدت جز تخریب محیطزیست و جابهجایی مکرر خاک کار دیگری روی این اراضی انجام نداد و در نتیجه پس از گذشت 7 سال این قرارداد، دهم دیماه سالجاری از درجه اعتبار ساقط شد.
با این حال، بیتوجه به تخریبهای ناشی از جابهجایی خاک و آسیبهایی که از این طریق به اکوسیستم منطقه وارد شد قرار است طرح نرگس اجرا شود. براساس این طرح، 20 هکتار از سواحل مرجانی تبدیل به حوضچه خواهد شد و نیز 95هکتار از بهترین اراضی جزیره که در واقع زیستگاه آهوان است به سازههای تفریحی و تجاری تبدیل میشود.
تکرار تجربههای تلخ
دکتراسماعیل کهرم، استاد دانشگاه در این باره به خبرنگار ما گفت: تپههای مرجانی خلیجفارس که بخشی از آن در کیش واقع شده طی میلیونها سال شکل گرفته و در واقع جزایر قشم و کیش چیزی نیست جز خانههای آهکی میلیاردها مرجان که طی میلیونها سال سر از آب برآورده و لایه 40 سانتی از خاک آن را پوشانده است؛
این خاک از جنس کربنات کلسیم است که حیات همه جانداران منطقه اعم از پرنده و چرنده و خزنده و گیاه و جانوران به آن وابسته است. به عبارت دیگر منبع تولید انرژی و غذا برای موجودات زنده منطقه محسوب میشود، خاکی که هرگونه جابهجایی و دخالت در آن حیات جانداران منطقه را با تهدید جدی مواجه میسازد؛
اما بیتوجه به همه این ارزشها طرحهایی در این جزیره به اجرا در میآید که جز تخریب ثمر دیگری ندارد؛ گویی برخی میخواهند این جزیره را عاری از حیات کنند. بهخصوص تبدیل 20 هکتار از سواحل مرجانی به حوضچه تحت هر عنوانی که باشد مغایر با همه معیارهای جهانی محیطزیست است.
وی افزود: باید مسئولان پاسخ دهند که براساس کدام ضوابطی این چنین طرحی اجرا میشود، چرا که با عملی شدن این طرح بخشی از زیباترین و ارزشمندترین ساحل به مانداب تبدیل میشود این تجربه ناموفقی است که 50 سال پیش در اروپا وآمریکا با شکست مواجه شد اما از آنجایی که در کشور ما برای اجرای طرحهای عمرانی اغلب ارزیابی زیستمحیطی صورت نمیگیرد یا ارزیابیها جنبه تشریفاتی دارد این طرحها با تخریبهای گسترده محیطزیست همراه است.
این مدرس حیات وحش با اشاره به اهمیت نقش مرجانها در زیست بوم دریایی و زادآوری ماهیان و آبزیان تصریح کرد: تنها موجود زندهای که از کره ماه دیده میشود جزایر مرجانی در جنوب قاره استرالیاست که به شکل سدی بزرگ از شرق به غرب کشیده شده.
این تودههای مرجانی که« great barrier reef» نامیده میشود اکنون تحت حفاظت شدید دولت استرالیا قراردارد حال آنکه بخش عمده مرجانهای ما قربانی عملیات اکتشاف و استخراج نفت (مرجانهای عسلویه و خارک) شدهاند و آن لکههای باقی مانده را هم میخواهیم قربانی طرحهای این چنینی کنیم همچنانکه مرجانهای خلیج چابهار در معرض تهدید طرح توسعه اسکله قرار دارند.
قطعهقطعه کردن زیستگاهها
کهرم به پروژه رینگ 75 متری در کیش اشاره کرد و گفت: براساس این طرح قرار است جادهای به عرض 75 متر دور تادور جزیره احداث شود، تا امروز نیز نیمی از این جاده به قیمت پاکتراشی صدها درخت زیبا و کهنسال کهور ایرانی، کنار، آکاسیا و انجیر معابد احداث شده است.
در حالی که این رینگ یا جاده در واقع باعث قطعهقطعه شدن طبیعت و جدا شدن بخشی از بخش دیگر میشود که به آن اصطلاحا ایزولاسیون میگویند؛ یعنی اینکه عناصر حیات را از هم جدا میکند.
این تکهتکه کردن زیستگاه، ایزوله کردن موجودات داخل آن را درپی دارد در حالی که زیستگاهی میتواند زندگی ساز باشد که یکپارچه باشد، قطعهقطعه شدن زیستگاه به معنای مرگ آن است.
این اشکالی است که همواره بر طرح بزرگراه تهران- شمال نیز وارد شده و یکی از دلایل اصلی مخالفت کارشناسان محیطزیست با این بزرگراه همین تکه تکه شدن زیستگاههای موجود در مسیر است.
این مدرس محیطزیست در ادامه ضمن انتقاد از بیتوجهی به معیارهای زیستمحیطی در اجرای طرحهای عمرانی گفت: آنچه مایه تأسف است اینکه دستگاههای اجرایی نظیر وزارت اقتصاد، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، وزارت راه و نفت هر وقت که اراده کنند در هر منطقهای که بخواهند به بهانه اجرای طرحهای عمرانی دخل و تصرف، تخریب و ساختوساز میکنند که نمونههای این تخریبها را میتوان در پارک ملی لار، دریاچه ارومیه، پارک ملی گلستان و تالاب انزلی دید، اما شگفت اینکه سازمان حفاظت محیطزیست که متولی حفظ عرصههای طبیعی است هیچگاه نتوانسته جلوی این دستگاهها را بگیرد.