تیروئید چیست و چه علائمی دارد | نشانه‌های بالینی کم کاری تیروئید

به گزارش همشهری آنلاین، حسین دلشاد فوق تخصص غدد و متابولیسم در برنامه «ساختمان پزشکان» رادیو جوان درباره تیروئید اظهار کرد: تیروئید یکی از مهم‌ترین غدد درون ریز بدن است که این غده در قسمت جلوی گردن، درست زیر سیب آدم (برجستگی حنجره) قرار دارد و بالای فرورفتگی استخوان جناق سینه قرار دارد؛ شامل دو قسمت است که لوب چپ و لوب راست تیروئید که در قسمت مرکز با یک بافت کوچک و نازکی به همدیگر متصل شده‌اند.

دلشاد درباره اینکه آیا غده تیروئید قابل لمس و دیدن است، توضیح داد: غده تیروئید طبیعی، قابل لمس و قابل دیدن نیز است. بنابراین در خیلی از افراد که تیروئید بزرگی ندارند، در ظاهر غده تیروئید قابل دیدن نیست، مگر توسط پزشک متخصص که با دست بتواند غده تیروئید طبیعی را لمس کند. معمولاً اگر غده تیروئید به راحتی قابل لمس باشد، از حد طبیعی بزرگتر شده که اصطلاحاً ما به آن «گواتر» می‌گوییم.

فوق تخصص غدد و متابولیسم درباره عملکرد تیروئید تصریح کرد: عملکرد این غده خیلی مهم است و یکی از مهم‌ترین غدد درون ریز بدن است که با تولید هورمون‌های تیروئید، سوخت و ساز تمام سلول‌های بدن را تحت تأثیر خوش قرار می‌دهد. از طرف دیگر هورمون‌های تیروئید برای رشد و نمو سیستم اعصاب مرکزی، به خصوص در دوره زندگی جنین تا دو سال اول بعد از تولد خیلی مهم است و بنابراین در این دوران دچار کمبود هورمون تیروئید شود، می‌تواند با کند ذهنی، عقب افتادگی رشد ذهنی و عقب افتادگی رشد جسمانی روبرو شود.

فوق تخصص غدد و متابولیسم اضافه کرد: کار غده تیروئید تا آخر عمر، تولید هورمون‌های تیروئید است و بعد از دوران نوزادی برای سوخت‌وساز تمامی سلول‌های بدن اهمیت خاصی دارد، چون می‌تواند سوخت و ساز بدن را در سلول‌های بدن تنظیم کند و همچنین تا یک حدود زیادی، فکر، ذهن، یادگیری و حافظه به نحوی در افراد بالغ نیز به هورمون‌های تیروئید ارتباط پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: غده تیروئید، مانند همه غدد درون ریز دیگر بدن، خاستگاه بیماری‌های مختلف است و اگر درست کار نکند معنای مختلفی پیدا می‌کند. شایع‌ترین اختلالی که در غده تیروئید ایجاد می‌شود، یعنی اینکه غده تیروئید بنا به دلیلی از جمله؛ شایع‌ترین آن کمبود ید است. به حدی بزرگ می‌شود که در ظاهر قابل دید خواهد بود و به راحتی نیز قابل لمس است که گواتر نام دارد. گواتر یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غده تیروئید است که در مناطق کمبود ید شیوع خیلی زیادی دارد. خوشبختانه در طی سه دهه گذشته، مردم کشور ما «ید» را به اندازه کافی مصرف می‌کنند، و بنابراین امروزه به جرأت می‌توان بگوییم که هیچ اختلالی از کمبود ید در کشور ما وجود ندارد.

فوق تخصص غدد و متابولیسم خاطرنشان کرد: اگر به صورت کلاسیک در کتب مختلف پزشکی مشاهده کنیم، هنوز شایع‌ترین بیماری غده تیروئید «گواتر» ناشی از کمبود ید است. گواتر ممکن است ساده باشد، یعنی هیچگونه اختلال عملکردی در غده تیروئید وجود ندارد و هورمون به اندازه کافی ترشح می‌شود اما به قیمت بزرگ شدن تیروئید است. اما اگر کمبود ید به اندازه کافی کم باشد و به بدن نرسد؛ غده تیروئید علیرغم اینکه به طور جبرانی بزرگ می‌شود و در چنین مواردی بیمار گواتر دارد و دچار علائم نشانه‌های بالینی کم کاری غده تیروئید هم خواهد شد.

فوق تخصص غدد و متابولیسم خاطرنشان کرد: علائم نشانه‌های بالینی بیماری‌های تیروئید چه از نوع کم کاری و پرکاری تیروئید بسیار متنوع هستند و خیلی از این علائم غیر اختصاصی بوده و ممکن است در بیماری‌های دیگر هم دیده شوند. اما اگر مجموعه‌ای از این علائم نشانه‌ها در یک فرد باشد، احتمال بیماری تیروئید در آن بیمار بیشتر خواهد بود.

وی اضافه کرد: کم کاری و پرکاری تیروئید، باعث یکسری اختلالاتی در بدن می‌شود که برای فرد خیلی زیان‌بار خواهد بود. علاوه بر پرکاری و کم‌کاری تیروئید ما بیماری‌های دیگری هم در مورد غده تیروئید داریم. از جمله؛ گواترهای ساده که بزرگی غده تیروئید است و یکی از مهم‌ترین بیماری‌هایی که باعث نگرانی جامعه می‌شود، افرادی که مشکل تیروئید دارند دچار گره‌های تیروئید می‌شوند که این گره‌ها امکان دارد منجر به سرطان تیروئید شود که این سرطان ممکن است خیلی مشکل آفرین باشد.

دلشاد در برنامه ساختمان پزشکان رادیو جوان درباره گره تیروئید توضیح داد: گره تیروئید یک برجستگی یا افزایش رشد بیش از حد یک قسمت از بافت تیروئید است که ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشد. خوشبختانه حدود ۸۰ الی ۸۵ درصد این توده‌ها و گره‌هایی که در تیروئید وجود دارند، خوش‌خیم هستند و فقط به صورت یک توده بزرگ شده در غده تیروئید نمایان می‌شوند و مشکل دیگری ندارند. اما کمتر از ۱۰ الی ۱۵ درصد دچار سرطان تیروئید می‌شوند که این افراد حتماً نیاز به این دارند که غده تیروئید، تحت عمل جراحی قرار بگیرد و خارج شود.

این فوق تخصص متابولیسم توضیح داد: علائم و نشانه‌های منتسب به اختلالات عملکرد تیروئید، غیر اختصاصی هستند. بنابراین با وجود یک نشانه از بیماری تیروئید ما نمی‌توانیم بگوییم که این فرد حتماً مبتلا به عملکرد تیروئید است، پرخوابی یکی از علائم کم کاری تیروئید می‌تواند باشد، به شرطی اینکه بیماری که احساس خواب آلودگی می‌کند، علائم نشانه‌های بالینی کم کاری تیروئید را داشته باشد، از جمله؛ ریزش مو، کاهش اشتها، یبوست، احساس خستگی و نهایتاً اگر تیروئید بزرگی داشته باشد، با انجام یک تست تیروئید، می‌توانیم به راحتی به کم کاری غده تیروئید پی ببریم و فرد را درمان کنیم.

فوق تخصص متابولیسم در پایان در برنامه ساختمان پزشکان رادیو جوان یادآور شد: یکی از باورهای غلطی که در جامعه رایج است، این است که افرادی که افزایش وزن دارند به علت کم کاری تیروئید است. در صورتی که در کم کاری تیروئید، تورم یا افزایش آب میان بافتی نیز داریم، اما این افزایش وزن به آن حد نیست که چربی‌های خون، افزایش پیدا کند.