بهطور کلی برای بررسی تقویم از حرکت جرمهای آسمانی به عنوان واحد زمان استفاده میشود که در میان آنها بیشترین دورههای زمانی استفاده شده مربوط به ماه و خورشید است. تقویمی را که از محاسبه دوره مداری ماه به دست میآید «تقویم قمری» و تقویمی را که از محاسبه دوره مداری حرکت ظاهری یک سال خورشید استخراج میشود «تقویم شمسی» میگویند. همان طور که از فیزیک به یاد دارید، برای محاسبه زمان حرکت یک جسم متحرک، نیاز به یک نقطه مبدأ داریم. بنابراین برای تعیین حرکت خورشید نیز باید از نقطه ابتدایی که به «نقطه اعتدالین» معروف است، استفاده کنیم. در واقع نقطه اعتدالین که به آن «دایره البروج» می گویند، به هر یک از دو نقطه تقاطع مسیر ظاهری سالانه خورشید با استوای سماوی، یعنی امتداد استوای زمین تا آسمان شب گفته میشود که شامل اعتدال بهاری که در آغاز فروردین و اعتدال پاییزی که در مهرماه رخ میدهد است. به زبان دیگر اگر آسمان را کرهای فرض کنیم که ستارهها، خورشید و سیارهها روی آن قرار گرفتهاند، روی آن خطهایی مثل طول و عرض جغرافیایی زمین بکشیم، امتداد استوای زمین در کره آسمان، استوای سماوی را میسازد. از دید ما که روی کره زمین قرار داریم، مسیر حرکت سالانه خورشید در آسمان یا همان دایرهالبروج همواره ثابت است و از صورتهای فلکی خاصی میگذرد که در علم نجوم قدیم به آنها «برج» گفته میشده است، مثل برج میزان، عقرب، سنبله و ...
در دو نیمکره شمالی و جنوبی کره زمین، فصلها عکس هم هستند. مثلاً اعتدال بهاری در نیمکره شمالی برابر با اعتدال پاییزی در نیمکره جنوبی است. بنابراین مبدأ حرکت برای محاسبه زمان، حرکت خورشید در نقطه اعتدال فروردین نیمکره شمالی است. در واقع از این لحظه است که محاسبه ها آغاز میشود و زمانی که خورشید دوباره به این نقطه برسد و یک دور کامل بزند، سال جدید آغاز میشود. ژ
پس حالا باید متوجه شده باشید که لحظه تحویل سال شمسی در واقع همان لحظه رسیدن خورشید به مبدأ حرکت آن یا همان نقطه اعتدال فروردین است و طبق محاسبههای ریاضی و نجومی، هر گاه فاصله خورشید از نقطه اعتدالی، برابر با صفر شود، این لحظه، تحویل سال را به ما میدهد. این اتفاق در ساعت 15 و 13 دقیقه و 39 ثانیه روز جمعه سیام ماه سال 1387 میافتد و برای ما ایرانیها و بسیاری از فارسی زبانهای کشورهای هندوستان و تاجیکستان، افغانستان و... لحظه مبارک و شادی است که باید آن را جشن گرفت!