به گزارش همشهری آنلاین، با بررسی وضعیت دوبله در کشورهای مختلف می‌توان چهار الگو را برای نمایش فیلم‌های خارجی تشخیص داد: کشورهایی که در آنها آثار سینمایی و تلویزیونی عموما با زیرنویس به نمایش درمی‌آید، کشورهایی که این آثار در آنها عموما دوبله (استاندارد) می‌شود، کشورهایی که نوع خاصی از دوبله (دوبله voice-over) در آنها رواج دارد، و کشورهایی که هردو نظام دوبله و زیرنویس را به تناسب رسانه به‌کار می‌گیرند.
در آمریکا، کانادا (به‌جز کبک)، کشورهای شمال و شمال‌غرب اروپا - یعنی انگلستان، ایرلند، هلند، کشورهای اسکاندیناوی- و همین‌طور کشورهای حوزه‌ی بالکان و پرتغال، غالبا تنها فیلم‌ها و سریال‌های ویژه‌ی کودکان دوبله می‌شود و سایر محصولات تصویری با زیرنویس به نمایش درمی‌آیند (غیر از انیمیشن‌های سینمایی). برای فیلم‌هایی که مخاطب هدفشان هردو گروه کمتر و بیشتر از ۱۰ سال را دربرمی‌گیرد، معمولا هردو نسخه‌ی دوبله و زیرنویس در سینماها اکران می‌شود.
در آمریکا، فیلم‌های خارجی عموما با زیرنویس به نمایش درمی‌آیند. معدود استثناها عبارت‌اند از توکوساتسوها و دایکایجوها (فیلم‌های هیولایی و ابرقهرمانی ژاپنی مانند سری گودزیلا) و همین‌طور برخی از فیلم‌های انگلیسی که اشارات زبانی‌شان برای مردم آمریکا آشنا نیست (مثل کِز و قطاربازی).
در انگلستان، انیمیشن‌های آمریکایی که برای کودکان پیش‌دبستانی ساخته شده‌اند، گاهی مجددا با لهجه‌ی بریتیش، دوبله می‌شوند.
در کشورهای اسکاندیناوی، نسخه‌ی دوبله‌نشده‌ی فیلم‌های کودکان هم معمولا در تک‌سئانس‌های پایانی سینماها نمایش داده می‌شود.
طبق نظرسنجی، حدود ۹۵ درصد از ساکنان کشورهای اسکاندیناوی، تماشای نسخه‌ی اصلی فیلم را به نسخه‌ی دوبله‌شده ترجیح می‌دهند.
در پرتغال، دوبله‌ی فیلم‌های خارجی در ۱۹۴۸ و به منظور حمایت از صنعت سینمای داخلی ممنوع شد. طبق آمار در ۱۹۶۰، یک‌سوم مردم پرتغال بی‌سواد بودند و بنابراین نمی‌توانستند از زیرنویس استفاده کنند.
در ۲۰۰۷، اکران گسترده‌ی دوبله‌ی انیمیشن سینمایی سیمسون‌ها در پرتغال با اعتراض مردمی روبه‌رو شد که خواستار نمایش نسخه‌ی اصلی بودند.
طبق نظرسنجی سال ۲۰۰۵، ۶۲ درصد از رومانیایی‌ها تماشای نسخه‌ی اصلی را به دوبله ترجیح می‌دهند.
در کرواسی، در سالیان اخیر تلاش‌هایی برای افزایش سهم فیلم‌های دوبله اتفاق افتاد اما با استقبال مردم مواجه نشد.
در بسیاری از کشورها (نظیر بلغارستان، جمهوری چک، اسلواکی و مکزیک) دوبله و زیرنویس سهمی تقریبا برابر یا قابل مقایسه در بازار نمایش فیلم‌های خارجی دارند. این تقسیم سهم معمولا بر سر سینما و تلویزیون اتفاق می‌افتد، به این صورت که فیلم‌ها و سریال‌ها برای نمایش در تلویزیون دوبله می‌شوند اما در سینماها به زبان اصلی به نمایش درمی‌آیند (به‌جز فیلم‌های کودکان). البته در هردو رسانه غالبا امکان تماشای فیلم به شکل دیگر نیز وجود دارد.
در مکزیک، طبق قانون، سینماها باید فیلم را به زبان اصلی نمایش بدهند، هرچند امکان دوبله برای فیلم‌های کودکان و مستندهای آموزشی نیز وجود دارد.
در بلغارستان، دوبله‌ی برنامه‌های تلویزیونی طبق سنت اروپای شرقی به شیوه‌ی voice-over انجام می‌شود.
در کشورهای اروپای مرکزی و جنوبی (ایتالیا، فرانسه، آلمان، اسپانیا، اتریش، سوئیس، مجارستان) و همین‌طور اکثر کشورهای آسیایی، آمریکای لاتین و ایالت کبک کانادا، اغلب فیلم‌های خارجی برای نمایش، دوبله می‌شوند؛ هرچند که آخرین فیلم‌های روز را می‌توان در شبکه‌های تلویزیونی کابلی به زبان اصلی و با زیرنویس تماشا کرد. دی‌وی‌دی‌های سینمایی نیز در این کشورها معمولا با دو باند صوتی اصلی و دوبله عرضه می‌شوند.
در فرانسه، سینماهای اصلی در شهرهای بزرگ معمولا فیلم‌ها را به هردو صورت زبان اصلی و دوبله پخش می‌کنند. فیلم‌های هنری با توجه به اکران محدودشان، غالبا به زبان اصلی به نمایش درمی‌آیند.
بازار دوبله‌ی به آلمانی داغ‌تر از سایر زبان‌های اروپایی است. در آلمان، اتریش و بخش آلمانی‌زبان سوئیس اکثر فیلم‌ها و سریال‌های خارجی – و حتی بخش‌های کلامی بازی‌های رایانه‌ای- دوبله می‌شود و کشور آلمان، بیشترین سرانه‌ی استودیوهای دوبله را در جهان دارد.
در شهرهای بزرگ آلمان و سوئیس، سینماها معمولا نسخه‌ی زبان اصلی فیلم را هم در کنار نسخه‌ی دوبله‌شده اکران می‌کنند.
در میان کشورهای اروپایی، اتریش دوبله‌دوست‌ترین کشور است و طبق آمار بیش از ۷۰ درصد مردم این کشور با زیرنویس مخالف هستند. ساکنان ایتالیا، اسپانیا و آلمان در رده‌های بعدی این نظرسنجی قرار گرفته‌اند.
در سال‌های اخیر علاقه و تمایل سینمادوستان به تماشای نسخه‌ی اصلی فیلم‌ها در آلمان بیشتر شده است و مخالفان دوبله از راه‌های مختلف خواستار کاهش سهم دوبلاژ در اکران فیلم‌ها شده‌اند. سایت آلمانی «ضددوبله» (against-dubbing.com) یکی از رسانه‌های این گروه است.
در ایتالیا، دوبله صنعتی محبوب و ریشه‌دار است که سابقه‌ی آن به دهه‌ی ۳۰ (دوران موسولینی و ممنوعیت زبان‌های بیگانه) برمی‌گردد. ضعف صدابرداری سر صحنه و قوت دوبله در ایتالیا باعث شد که تا دهه‌ی ۷۰، بسیاری از فیلم‌های ایتالیایی همچنان بدون صدا ضبط و در استودیو دوبله شوند.
سنت دوبله در چین در دهه‌ی ۳۰ با دوبلاژ فیلم‌های سینمایی آغاز شد و از اواخر دهه‌ی ۷۰ به سریال‌های تلویزیونی هم تسری پیدا کرد. علی‌رغم کیفیت بالای دوبله در این کشور و محبوبیت بسیاری از دوبلورها، در سال‌های اخیر سینماهای شهرهای بزرگ چین، نسخه‌ی اصلی فیلم را نیز در کنار نسخه‌ی دوبله نمایش می‌دهند.
در ایالت کبک کانادا با توجه به اهمیت استراتژیک زبان فرانسه، اغلب فیلم‌ها و سریال‌ها با دوبله‌ی فرانسوی به نمایش درمی‌آیند.
در سایر کشورهای اروپای شرقی – نظیر روسیه، لهستان و اوکراین- و همین‌طور گرجستان و مغولستان سنت قدیمی پخش فیلم خارجی، ترجمه‌ی گاوریلوف یا voice-over است؛ به این معنی که یک یا چند نفر، ترجمه‌ی متن فیلم را روی باند صوتی اصلی می‌خوانند و بنابراین صدای اصلی فیلم زیر صدای گوینده‌ها شنیده می‌شود. گوینده(ها) با لحن و ریتمی گزارش‌وار حرف می‌زند و عملا فقط نقش مترجم را ایفا می‌کند.
بر طبق یک نظرسنجی در دهه‌ی ۹۰، ۴۳ درصد لهستانی‌ها، دوبله‌ی کامل فیلم را ترجیح می‌دادند درحالی‌که ۵۰ درصد طرفدار روش voice-over بودند و ۷ درصد هم زیرنویس را می‌پسندیدند. این ارقام در نظرسنجی چند سال قبل، به ۴۵، ۴۵ و ۱۰ درصد رسید.
در لاتویا و لیتوانی، دوبله به شیوه‌ی voice-over و با استفاده از یک گوینده انجام می‌شود. این شیوه همچنان محبوبیت بسیاری در بین مردم این کشورها دارد.
در روسیه، دوبله‌ی فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی با استفاده از دو گوینده‌ی مرد و زن انجام می‌شود که هرکدام دیالوگ‌های مربوط به همه‌ی کاراکترهای مرد و زن فیلم را روی صدای پس‌زمینه می‌خوانند. در سال‌های اخیر، تعداد این گویندگان افزایش پیدا کرده است.
نظر شما