اما آیا اهمیت این جملات را در خوردن داروها می‌دانید؟ آیا تا به حال پزشک یا داروسازی به‌طور دقیق نحوه مصرف داروها را برای شما توضیح داده است؟
دکتر خرم دوست، داروساز، درخصوص مهم‌ترین نکات مربوط به مصرف دارو، یعنی تداخل آن با غذا توضیح می‌دهد.
- تداخل دارو و غذا تا چه اندازه اهمیت دارد؟
غذایی که می‌خوریم، ترکیب بسیار پیچیده‌ای از مواد معدنی، مواد آلی، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و... است. زمانی که یک دارو را مصرف می‌کنیم، مواد متعددی وارد بدن ما می‌شوند، یعنی علاوه بر مواد اصلی دارو، ترکیبات دیگری هم در فرمولاسیون آن وجود دارد. قاعدتا زمانی که غذا و دارو با هم مصرف می‌شوند، واکنش‌هایی را ایجاد می‌کنند و در اغلب موارد، این واکنش‌ها باعث کاهش اثر داروها در بدن می‌شوند.
بهترین زمان مصرف داروها، زمانی است که معده خالی است، زیرا در این حالت بین غذا و دارو تداخلی پیش نمی‌آید و دارو بهتر جذب می‌شود. نیم ساعت قبل و بعد از غذا، معده خالی است.البته دراین خصوص داروهای ضددرد استثنا هستند که حتما باید با معده پر مصرف شوند.
- مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین تداخلات غذا و دارو در مورد رایج‌ترین داروهای مصرفی کدام‌ها هستند؟
شاید مهم‌ترین این تداخلات، مصرف بعضی از آنتی‌بیوتیک‌ها با فراورده‌های لبنی یعنی شیر و ماست و... است، به‌خصوص خانواده تتراسایکلین‌ها که خانواده بزرگی از آنتی‌بیوتیک‌ها هستند. این آنتی‌بیوتیک‌ها اگر همراه با غذا مصرف شوند، جذب‌شان به‌شدت کاهش پیدا می‌کند، به‌طوری که آنتی‌بیوتیک اثر درمانی خود را از دست خواهد داد. به‌دلیل اینکه کلسیم موجود در لبنیات با آنتی‌بیوتیک ترکیبی را ایجاد می‌کند که اجازه نمی‌دهد دارو جذب بدن شود، در نتیجه دارو در دستگاه گوارش می‌ماند و سپس دفع می‌شود. در این موارد باید آنتی بیوتیک را با معده خالی و همراه با آب مصرف کرد.
- برای اینکه این اتفاق نیفتد چه توصیه‌ای به بیماران دارید؟
اول اینکه دارو را با معده خالی مصرف کنند. دوم اینکه اگر به دلایلی مجبورند دارو را با غذا مصرف کنند باید یک روال ثابت داشته باشند، یعنی اگر قرار است دارو را با صبحانه بخورند، همیشه سر یک ساعت معین با صبحانه میل کنند، نه اینکه یک روز ساعت 7 دارو را مصرف کنند و روز بعد ساعت 10، زیرا بدن ما به میزان جذب دارو همراه با غذا عادت می‌کند و اگر این شرایط دائما تغییر کند، بدن دچار مشکل خواهد شد. این مسئله به‌خصوص در مورد داروهایی که به‌صورت طولانی‌مدت استفاده می‌شوند، باید رعایت شود، مانند داروهای ضد‌دیابت، داروهای هورمونی مانند لووتیروکسین و بعضی از داروهای قلبی و عروقی.
- چه استثنا‌هایی در رابطه با مصرف داروها همراه با غذا وجود دارد؟
یک استثنا آب است. درست است که آب هم یک ماده غذایی است اما توصیه می‌کنیم که دارو حتما با آب استفاده شود. علتش هم این است که اگر دارو را بدون آب بخوریم، ممکن است در مری باقی بماند و مشکلاتی را ایجاد کند.
یکی دیگر از استثناها، مصرف داروهای ضددرد است. با مصرف داروهای ضددرد شایع مانند آسپیرین، مفنامیک اسید، ایندومتاسین، ایبوبروفن، دیکلوفناک، پیروکسیکام و...چون احتمال بروز اختلال گوارشی وجود دارد، باید همراه با غذا مصرف شوند تا مشکل کمتری ایجاد کنند، حتی اگر کسی مشکل گوارشی نداشته باشد.
