همشهری --لیلا شریف: روایان سبز خیابان ولیعصر در گذر زمان همواره ردی از خود در خاطرات پایتخت نشینان به جای گذاشته‌اند و کمتر کسی است که در این شهر پر هیاهو قدم گذاشته و گذرش به این خیابان و خنکای درختان چنارش نیفتاده باشد.
اهمیت درختان چنار ولیعصر چنان جایگاه در میان افکار عمومی دارد که انتشار هر عکس یا خبر از وضعیت این درختان، موجب واکنش شهروندان می‌شود و این دل نگرانی ویژه برای درختان خیابان ولیعصر موجب شد تا کمیته صیانت از درختان این خیابان شکل بگیرد.
علی‌محمد مختاری مدیرعامل سازمان بوستانها و فضای سبز شهرداری تهران در گفتگو با همشهری در رابطه با نحوه فعالیت این کمیته می‌گوید: « آمار نهایی درختان پایش شده در تابستان سال ۱۴۰۱ تعداد ۱۶ هزار و ۸۶۶ اصله است.»
مشروح این گفتگو را در زیر بخوانید:
کدام مناطق شهرداری در این کمیته فعال هستند؟
سازمان بوستانها و فضای سبز شهر تهران بر اساس شرح وظایف سازمانی از سال‌های گذشته تا امروز حافظ فضای سبز این خیابان است و نگاه ویژه‌ای به درختان چنار ولیعصر دارد، در همین راستا این موضوع را در اولویت کاری خود قرار داده‌ایم و با همکاری اساتید دانشگاهی و سایر مراکز علمی وضعیت درختان را در طول سال بررسی و پایش می‌کنیم و راهکارهای اجرایی به منظور حفظ ، ساماندهی و احیاء درختان ارائه می‌شود .
تغییر اقلیم و افزایش دما به خصوص در فصل تابستان و بسیاری از مسائل دیگر منجر شده است که علی رغم تمامی تلاش‌های انجام شده، شرایط زیستی مناسب برای ادامه حیات این درختان با مشکلات جدی مواجه شود.
با توجه به اهمیت موضوع، شورای اسلامی شهر تهران در دی ماه سال ۹۵ طرحی تحت عنوان « طرح حفظ و گسترش درختان خیابان ولیعصر (عج) » به تصویب رساند تا بر اساس ماده ۳ مصوبه مذکور کمیته‌ای با حضور مناطق ۱ ، ۳ ، ۶ و ۱۱ _که خیابان ولی عصر (عج) در محدوده آنها قرار دارد- و اعضای کمیسیون ماده ۷ و سازمان بوستانها و فضای سبز شهر تهران تشکیل شود.
این کمیته چطور در مسیر حفاظت از درختان فعالیت می‌کند؟ آیا پیمانکار واحدی وجود دارد؟
کمیته مذکور در دو سطح اصلی و کارشناسی فعالیت می‌کند. کمیته کارشناسی شامل اساتید صاحبنظر دانشگاهی در رشته‌های آفات و بیماریهای گیاهی، خاکشناسی، گیاهشناسی، جنگلداری شهری، نمایندگان شورای شهر، معاونان خدمات شهری و روسای ادارات فضای سبز و جمعی از معاونان و مدیران سازمان بوستانها و فضای سبز شهر تهران، سایر دستگاه‌های زیر مجموعه شهرداری تهران مانند نمایندگان معاونت شهرسازی ، حمل و نقل و ترافیک ، زیباسازی و سازمان میراث فرهنگی است.
روال کار به این شکل است که با توجه به نظرهای کارشناسی ارائه شده موضوع درکمیته اصلی مطرح و بر اساس آن تصمیم گیری در خصوص اقدامات مورد نظر در این خیابان به اجرا گذاشته می‌شود.
بر همین اساس با توجه به وضعیت متفاوت نهر خیابان، وضعیت قرار گیری درختان و مسائل دیگر که در محدوده هر منطقه متفاوت است، قرار شد تا هر یک از مناطق برای نگهداری از درختان این خیابان در محدوده منطقه خود از یک پیمانکار واجد صلاحیت استفاده کنند.
چند درخت در خیابان ولی عصر وجود دارد؟
آمار نهایی درختان پایش شده در تابستان سال ۱۴۰۱ تعداد ۱۶ هزار و ۸۶۶ اصله است که از این تعداد ۸هزار و ۶۶۰ اصله با بن بالای ۴۰ سانتی متر دارای شناسنامه و نشانه دار بوده و تعداد ۸ هزار و ۲۰۶ اصله درخت دیگر نیز با بن زیر ۴۰ سانتی متر در این خیابان وجود دارد که در سال‌های آینده با افزایش محیط بن، اقدام به شناسنامه دار کردن آنها می کنیم. در حال حاضر سازمان بوستانها اقدام به پایش مجدد و آمار برداری درختان است.
قدیمی‌ترین چنار خیابان ولیعصر در کدام نقطه قرار دارد؟
چند درخت چنار در فاصله میان میدان تجریش و چهارراه شهید چمران(پارک وی) با سن ۸۵ تا ۹۰ سال پیرترین درخت‌های چنار در خیابان ولیعصر(عج) هستند.
درختان کدام نقطه از خیابان ولی عصر (عج) تراکم بیشتری دارند؟
درختان واقع در محدوده منطقه یک شهرداری تهران حدفاصل میدان تجریش تا تقاطع بزرگراه شهید چمران دارای بیشترین تراکم هستند.
آماری در رابطه با درختان خشک و بیمار در این محدوده وجود دارد؟
این سازمان در سال‌های اخیر اقدام به بهره‌برداری از سامانه مدیریت فضای سبز شهر تهران با نام اختصاری «نهال» نموده است که در آن آمار کلیه درختان شهر – نه تنها در خیابان ولیعصر(عج) - خشک ، بیمار ، آفت زده ، خطرساز و همچنین اقداماتی که باید بر روی آنها انجام شود، ثبت شده است.
در رابطه با درختان پیر و پر خطر چگونه تصمیم گیری می‌شود؟
درختان مذکور در سامانه نهال ثبت شده و اقدامات لازم جهت رفع خطر آنها انجام می‌شود. این سازمان در بخشنامه‌های ابلاغی خود به مناطق تاکید کرده است تا نسبت به انجام اسکن( توموگرافی ) درختان کهنسال اقدامات لازم را انجام دهند و در صورت وجود حفره های خالی در درختان- که توسط این روش مشخص می‌شود- اقدامات حفاظتی جهت ایمن سازی، به خصوص در مواقع شرایط جوی ناپایدار را اجرا کنند تا شاهد اتفاقات ناخوشایند جانی و مالی برای شهروندان عزیزمان نباشیم.
درختکاری همزمان و بحث روتبال(در آوردن ریشه‌ی یک نهال به همراه خاک اطراف آن طوری که خاک شکل توپ را پیدا می‌کند و درخت جا به جا شود) در پاییز پیگیری می‌شود؟
بله قطعا با شروع فصل درختکاری، توزیع نهال رایگان در منازل شهروندان از نیمه آذرماه تا پایان اسفندماه پیگیری خواهد شد و همزمان با این اقدامات بحث واکاری و غرس درختان در سطح شهر انجام خواهد پذیرفت ضمن آنکه در محلهایی که از قبل مشخص شده است کاشت درختان روتبال ۱۰ الی ۱۵ ساله با محیط بن حداقل ۵۰ سانتیمتر از جمله در خیابان ولی عصر ( عج) در دست اقدام است.
-تا به حال چند پرونده در رابطه با تخلفات درختان در خیابان ولی عصر ثبت شده است و اطلاعی از احکام صادره دارید؟دریافت جریمه چه وضعیتی دارد؟
سوال شما در خصوص تخلفات افراد حقیقی و حقوقی در رابطه با درختان است که عامداً باعث خسارت به درختان شده‌اند، در همه صورت تا اعلام نظر دستگاه محترم قضایی امکان ارائه اطلاعات دقیق در این رابطه وجود ندارد اما در چند سال اخیر دو پرونده ویژه در این خصوص به دادسرا ارسال شده که یکی رأی به محکومیت شخص حقوقی و دیگری در حال بررسی است.
در رابطه با اخذ جرایم نیز باید گفت که بر اساس مصوبه شورای شهر تهران، هر سال میزان اخذ عوارض به دست آمده از اجرای لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مشخص شده است و کل مبلغ حاصل از آن نیز بر اساس همین مصوبه، صرف تملک باغات و اراضی مشجر با اولویت مناطق کم برخوردار می‌شود.
مهمترین اقدامات انجام شده برای جلوگیری از آسیب به درختان این محدوده شامل چه مواردی می شود. آیا دستورالعمل خاصی برای نگهداری این درختان وجود دارد؟
نگهداشت درختان این خیابان اقدامات ویژه‌ای را طلب می‌کند، از جمله این اقدامات می‌توان به مواردی همچون تهیه شناسنامه و پایش درختان، هرس و رفع، رصد مستمر آفات و بیماریهای گیاهی و ارائه راهکارهای مناسب، آبشویی درختان، جدا کردن قسمتی از مسیر آب جاری از محل کاشت درختان به دلیل آلودگی فراوان آب، اسکن ( توموگرافی ) درختان چنار خیابان ولیعصر (عج) به منظور شناسایی درختان خطرساز اشاره کرد.
به جز این موارد اقداماتی همچون اجرای طرح احیاء و ساماندهی درختان خیابان ولیعصر با غرس درختان چنار با محیط بن حداقل ۵۰ سانتیمتر به روش روتبال با رعایت فاصله کاشت مناسب، حذف پل‌های غیر ضروری مزاحم، تغذیه درختان، کندو کوب و هوادهی و کوددهی مناسب خاک پای درختان تا حد سایه گستر آنها، جلوگیری از ورود آبهای آلوده و فاضلابهای مختلف به نهر خیابان ولیعصر(عج)، ارسال دستورالعمل های مربوط به نگهداشت این خیابان به مناطق ذیربط توسط سازمان بوستانها و فضای سبز شهر تهران پیگیری می‌شود.
مهمترین عوامل طبیعی و غیرطبیعی مشکل‌زا برای درختان خیابان ولیعصر چه مواردی هستند؟
بنا بر نظر اساتید عوامل طبیعی همچون تغییر اقلیم و افزایش درجه حرارت می‌تواند برای درختان چنان مشکل‌زا باشند چرا که گونه چنار بر اساس منابع علمی گونه‌ای است که در آب و هوای معتدل رشد می‌کند و درجه حرارت مناسب برای رشد این درخت از ۱۵- درجه سانتیگراد تا حداکثر ۳۵ درجه سانتیگراد است ولی در طی چند سال گذشته بیش از ۳۰ روز از سال درجه حرارت در این خیابان به بیش از ۴۳ درجه سانتیگراد به ثبت رسیده است.
آلودگی هوا بخصوص ریزگردهای کمتر از ۵/۲ میکرون نیز در سلامت این درختان اثرگذار است، این ریزگردها بر روی سطوح برگها رسوب کرده و باعث بسته شدن روزنه برگها و اختلال در فتوسنتز درخت و در نتیجه بهم خوردن تعادل غذایی درخت می‌شوند.
در رابطه با عوامل عوامل غیر طبیعی و مصنوعی نیز باید گفت عملیات ساخت و ساز، بلند مرتبه سازی، ایجاد سایه انداز بر روی درختان موجب رشد طولی نامناسب و عدم تعادل بین ریشه ، قطر تنه و تاج درختان می‌شود.
علاوه بر این فاصله نامناسب کاشت درختان و در نتیجه ایجاد رقابت درختان برای کسب مواد غذایی و نور بر سلامت درختان اثر دارند و همچنین بر اساس بررسی‌های به عمل آمده توسط مشاور، برخی از درختان خیابان به قارچCERATOCYSTIS FIMBRIATA مبتلا شده بودند، این نوع قارچ خسارت سنگینی به درختان کشورهای مختلف نیز وارد کرده است .
نظر شما