به گزارش همشهری آنلاین، سرزمین وسیع ما در طول تاریخ همواره با بلایای طبیعی دست و پنجه نرم کرده و به زیست خود ادامه داده است. مردم گوشه و کنار این جغرافیا با توجه به داشته‌های اقلیم خود می‌دانستند چطور باید با طبیعت پیرامون‌شان رفتار کنند تا زندگی را تاب بیاورند. آنها زندگی را فقط برای خود نمی‌خواستند و برای گیاهان و حیوانات به اندازه خودشان حق زندگی قائل بودند و می‌دانستند حیات‌شان به زنده‌بودن همه جانداران اطراف‌شان گره خورده‌است. حفظ این دانش بومی، همچون نگهداری از گنج نایابی است که بی‌توجهی به آن، فقط به‌منزله قطع ارتباط ما با گذشتگان‌مان نیست، بلکه باعث می‌شود نوع رفتار با طبیعت را ندانیم و در مسیر توسعه پایدار موفق نباشیم. عزیز مصطفایی، دانش‌آموخته رشته مردم‌شناسی و کارشناس میراث ناملموس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کرمانشاه معتقد است این موضوع مهم در حوزه میراث ناملموس دسته‌بندی می‌شود و نخستین سرنخ آن از نامگذاری چشمه‌ها، رودها، کوه‌ها و عناصر طبیعت پیرامون از سوی نیاکان ما پیدا می‌شود. با او که تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه در اقلیم اورامانات انجام داده درباره فلسفه این نامگذاری‌ها به گفت‌وگو نشستیم.
او معتقد است مهم‌تر از کشف این کدها یا واضح‌تر بگویم نامگذاری‌هایی که روی چشمه‌ها، رودها و اسم روستاها و... انجام می‌دادند، این است که بتوانیم وجه تسمیه یا به‌عبارتی علت این نامگذاری را پیدا کنیم. درواقع در این صورت به خوانشی از سرزمین، اقلیم یا در محدوده کوچک‌تر یک روستا پی می‌بریم. این اسامی درواقع قدیمی‌ترین سند یا همان کدی است که به ما و نسل آینده می‌گوید می‌توانیم در این روستا زندگی کنیم یا نه و اگر می‌توانیم چطور باید به کشاورزی و دامپروری و تهیه پوشاک و دیگر موارد زندگی بپردازیم که بتوانیم در این سرزمین دوام بیاوریم و به زیست خود ادامه دهیم.
این کارشناس برای توضیح صحبت‌های خود مثالی می‌زند و می‌افزاید: «اجداد ما در کنار رودی زندگی کردند و اسمش را زنده‌رود گذاشتند که بعدها به زاینده‌رود تغییر کرد. خوانش این اسم به نسل آینده می‌گوید که این رود مثل مادر است؛ می‌توانی کنار این رود زندگی کنی، کشاورزی کنی و خانواده تشکیل بدهی. می‌گوید که زندگی کنار این رود دوام و قرار دارد، اما رود دیگری هست به نام دله‌رود و دله که در گویش بختیاری به‌معنای سگ ماده ولگرد است. این خوانش می‌گوید نمی‌شود کنار این رود، روستایی برپا کرد و زندگی تشکیل داد چون این رود طغیان می‌کند و آرام و قرار ندارد. اینها کدهای فرهنگی است که زیستن در سرزمین را به ما یاد می‌دهد.»
متن کامل این گفت‌وگو و رمزگشایی از اسامی مورد انتخاب نیاکان‌مان را سه‌شنبه، 13 شهریور در صفحه ایرانشهر روزنامه همشهری (12) بخوانید.
نظر شما