محمدرضا شجریان در روزی که به رونمایی از آلبوم تازه‌اش اختصاص داشت، تاری بدون کاسه را به نمایش گذاشت و سه ساز دیگر را هم رونمایی و از برخی سازسازان انتقاد کرد و گفت آنها در پیله ساز خود محصور شده‌اند و باید بیشتر مطالعه کنند.
به گزارش همشهری‌آنلاین، محمدرضا شجریان در نشست صبح شنبه، 22 فروردین خود با خبرنگاران که در محل موسسه دل آواز و با حضور مجید درخشانی، مزدا انصاری (تنظیم کننده آلبوم آه باران) و رفیعی، برگزار شد، ضمن نمایش سه ساز تازه خود و بر سر سخنان گذشته خود درباره سازسازان ایستاد و آنها را به اندیشه‌های نوتر فراخواند.[موسیقی‌دانان در دنیای خود محدود مانده‌اند]
وی به سخنان خود در اختتامیه جشن خانه موسیقی اشاره کرد و گفت: سال گذشته در مراسم اختتامیه جشن خانه موسیقی ضمن معرفی دو ساز «صراحی» و «بم ساز» به ارائه توضیحاتی در خصوص کم و کیف ساخت آنها پرداختم که این توضیحات به مذاق برخی از سازهای عزیز خوش نیامد و با اعتراض و انتقادهایی مواجه شد که به نظر من این انتقاد بسیار زود بود و دوستان قدری عجله کردند.[گزارش همشهری‌آنلاین از جشن خانه موسیقی] و نکاتی را گفتند که به گمان من چندان مطالعه‌ای درباره آن صورت نداده بودند.[ماندگاری یک ساز در طول زمان مشخص می‌شود]
وی ادامه داد: متاسفانه باید متذکر شوم که بسیاری از ساز سازها آگاهی وسیعی از حرفه سازسازی ندارند و سالها است که خود را در حصار سازی که می‌سازند محصور کردند.[شجریان:برخی سازساسان نجاران خوبی‌اند]
شجریان این بار سازی از خانواده تار، اما بدون کاسه را هم به نمایش گذاشت تا نشان دهد سخنش درباره این نکته که صدای اصلی ساز تار در پوست آن است و نه درکاسه‌اش بدون پشتوانه نبوده است و منتقدانش باید پاسخ‌های تازه‌تری برای مرد ساز آواز ایران پیدا کنند.[گزارش همشهری آنلاین از نشست تحول سازسازی در جشنواره موسیقی فجر]
استاد نامدار آواز ایران که از دهه 40 روی سازسازی تحقیق می‌کرد گفت: شاید من بیش از هر کس دیگری احساس نیاز به داشتن صدای بم کردم و این ایده از سال‌های بسیار دور از سال 1340 زمانی که خودم سنتور می‌ساختم در ذهنم بود و در تمام این سالها تحقیقات بسیاری نیز انجام دادم و خوشبختانه در حال حاضر با ساخت سازهایی چون «صراحی» و«بم ساز» تا اندازه‌ای به آنچه می‌خواستم رسیدم اما با ساخت این دوساز به این نتیجه رسیدم که باید به سیم‌ها و پوست‌ها در ساخت ساز توجه بیشتری کرد تا بتوان به صدای بهتری دست یافت. به همین دلیل پس از ساخت "صراحی" و "بم ساز" سعی کردم سازهایی طراحی کنم که هم نوازنده‌های آن موجود باشند و هم صدای موسیقی ایرانی از هر یک از این سازها شنیده شود.
شجریان اضافه کرد: ضمن احترام به همه دوستان سازساز معتقدم که این دوستان باید مطالعه وسیعی روی حرفه سازسازی در سطح بین‌المللی داشته باشند چرا که به اعتقاد من یکی از مشکلات اساسی در سازسازان ما این است که تنها به همان سازهایی که می سازند اکتفا می‌کنند اما من به سهم خودم این مطالعه را از سالها پیش آغاز کردم و به نتایج خوبی هم دست یافتم و حالا توصیه‌ام به سازسازها و نوازنده های جوان این است که از تغییر نترسند و با وسعت اطلاعات خود گرفتار سنت نشوند بلکه به اعتقاد من ضمن حفظ اصالت‌ها باید پای خود را از سنت فراتر بگذاریم تا به نوآوری و خلاقیت دست یابیم ولی متاسفانه اغلب سازسازها در پیله‌ای که دور خود تنیدند گرفتار شده و حاضر نیستند از سنت‌ها دل بکنند.
شجریان در حالی که به رونمایی سه ساز«بم صراحی»، «کرشمه» و «ساغر» می‌پرداخت کارکرد این سازها در ارکستر موسیقی ایرانی را برشمرد و گفت: درطول سالیان درازی که از عمر موسیقی ایرانی می‌گذرد ارکسترهای ایرانی به لحاظ سازبندی بسیار محدود بوده‌اند و من همیشه فکر می‌کردم که این نوع موسیقی با وجود دارا بودن گنجینه غنی از هفت دستگاه موسیقی نیاز به رنگ آمیزی بیشتری به لحاظ صدادهی دارد و این کمبود در بم نوازی موسیقی ایرانی بسیار مشهود بوده است.
شجریان سپس گفت: صدادهی«بم صراحی» مانند صدادهی «ویلنسل» در موسیقی کلاسیک است و نوازنده ویلنسل می‌تواند این ساز را به راحتی بنوازد. یکی دیگر از سازها «ساغر» نام دارد که از خانواده تار است که از نظر صدادهی با تار فرق می‌کند و صدایی نزدیک به تارباس دارد. آخرین ساز هم «کرشمه» نام دارد که صدایی نزدیک به عود دارد.
سخنان شجریان درباره سازسازی که به پایان رسید نوبت به مجید درخشانی رسید تا از اندیشه‌هایش در گروه‌نوازی بگوید و اعلام کند که همه گاه به دنبال ارکستری بزرگ در موسیقی ایرانی بوده است و گروه خورشید با 32 نوازنده محصول چنین اندیشه‌ای بود که متاسفانه به دلیل عدم حمایت و امکانات کم نتوانستیم آن گروه را با آن تعداد نفرات و نوازندگان حفظ کنیم.
درخشانی به شکل‌گیری گروه شهناز اشاره کرد و گفت: طرح تشکیل گروه شهناز با استاد مطرح شد و از آنجا که همین موضوع یکی از دغدغه‌های استاد نیز بود به واسطه نام و عشق ایشان به موسیقی ایرانی گروه شهناز تشکیل شد و در حال حاضر هم حدود یکسال است که فعالیت‌های خود را با جدیت آغاز کرده و کنسرت‌هایی را نیز برگزار کرده است و در این مدت هم از لحاظ کیفی پیشرفت‌های قابل توجهی داشته که در کنسرت‌های آتی شاهد آن خواهید بود.
نوازنده تار و آ‌هنگساز گروه شهناز در ادامه به کنسرت آ‌ینده گروه با شجریان در تهران و شیراز اشاره کرد و گفت: پس از اجرای کنسرت گروه موسیقی«شهناز» در نیمه دوم تیرماه در تهران و شیراز با حضور استاد شجریان، تور اروپایی این گروه نیمه‌های شهریور (14 شهریور تا سوم مهر مصادف با 5 تا25 سپتامبر) طی سه هفته در شهرهای کلن ، زوریخ و فرانکفورت، لندن، پاریس و سوئد برگزار می‌شود.[شجریان با گروه بزرگ در اروپا به صحنه می‌رود]
وی در ادامه با اشاره به قطعات جدید گروه «شهناز»در کنسرت‌های آتی گفت: مجموع کنسرت‌های این گروه موسیقی ایرانی در تهران و اروپا در دو قسمت بیات اصفهان اجرا می‌شود. در بخش نخست دو چهارمضراب از ساخته های استاد شجریان، قطعه «شکایت نی» از علینفی وزیری،«خروش عشاق» و یک تصنیف از اشعار فریدون مشیری با عنوان «عشق هر جا که باشد آنجا خوش است» از ساخته‌های خودم اجرا می‌شود.
درخشانی درباره بخش دوم برنامه گفت: در بخش دوم قطعات با یک پیش درآمد آغاز می‌شود و با اجرای یک ساقی‌نامه و چهارمضراب در دستگاه سه گاه و گوشه‌های آن ادامه یافته و در پایان هم یک تصنیف از ساخته های خودم اجرا می شود.
شجریان هم درباره اجرای گروه در شهرستان‌ها گفت:. ما همیشه به این فکر هستیم که در شهرهای بزرگ برنامه داشته باشیم اما اغلب با بر خوردن به مشکلات بزرگ به برگزاری کنسرت در تهران بسنده می‌کنیم.
وی ادامه داد: اکنون قصد داریم در اصفهان و شیراز کنسرتی برگزار کنیم که البته تا زمانی که شرایط مناسب نباشد این کار را انجام نخواهیم داد.
شجریان با اشاره به مکان مناسب برای اجرای کنسرت‌ها گفت: متاسفانه ما مشکل سالن موسیقی را همچنان داریم چرا که تالار وحدت مخصوص اپرا و نمایش است و مناسب موسیقی نیست، سالن وزارت کشور نیز که اصلا استاندارد با فضای موسیقایی نیست. از سوی دیگر نیز نمی‌توانیم در سالن‌های ورزشی کشور کنسرت برگزار کنیم چرا که موسیقی شان و شرایطی دارد که باید فضای لازم برایش فراهم شود.
آخرین بخش این نشست به توضیحات هرمز انصاری درباره آلبوم تازه‌اش با شجریان به نام آه باران اختصاص داشت.[آلبوم تازه شجریان با تار فرهنگ شریف]
انصاری درباره چگونگی ساخت این قطعات گفت:
استاد شجریان سالها قبل «آه باران»را با سه تار استاد حسین علیزاده اجرا کرده بود ولی من معتقد بودم که این کار قابلیت تنظیم برای ارکستر را دارد.
بنابراین از استاد خواستم که این کار را انجام دهم و استاد هم پس از بررسی‌های فراوان قبول کرد و قرار شد علاوه بر این قطعه دو قطعه از قطعات قدیم را با عنوان «نوای نی» از آثار محجوبی و «دیده من» از آثار حسین یاحقی را تنظیم مجدد کنیم و در پایان هم یک قطعه بی‌کلام با همفکری استاد و تار فرهنگ شریف و خانم ملک پور که از شاگردان استاد محجوبی هستند را ساختم و خوشبختانه امروز هم روانه بازار موسیقی شد.
پس از توضیحات انصاری استاد شجریان در خصوص این آلبوم متذکر شد:
یکی از انگیزه‌های ساخت این قطعه یادآوری قطعات "گلها" بوده است در واقع این آلبوم برگشت به "گلها" نیست بلکه یادی از موسیقی "گلها" است که عمری خاطره و جایگاه رفیع از موسیقی ایرانی را با خود به همراه دارد.
در پایان شجریان به کلاس‌های آوازش اشاره کرد و گفت:کلاس‌های آواز من همچنان ادامه دارد و روند خوبی را طی می‌کند به طوری که با تمام گرفتاری‌هایم تشویق شدم این کار را ادامه بدهم. همچنین طرحی را برای آموزش از راه دور دارم اما باید وقت مناسب برای این کار را پیدا کنم.[حضور اعضای ارشد خانه موسیقی در کارگاه آواز شجریان]
