همشهری آنلاین-معصومه ماهپیکر: «قوام صبحی» هم یکی از همین هنرمندان است که به بهانه روز صنایع‌دستی سراغی از او گرفتیم و درباره درآمدزایی از طریق هنر صنایع‌دستی سؤال کردیم.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
از نوجوانی با گلیم‌بافی آشنا شده است. این هنر را هنر پدران و اجدادش می‌داند. «قوام صبحی» گلیم‌باف و کارآفرین برتر منطقه سال‌هاست که در کنار همسرش به کار گلیم‌بافی مشغول است. این بافنده هم‌محله‌ای در کارگاه کوچکش علاوه بر بافت گلیم، زمینه اشتغال را برای هم‌محله‌ای‌هایش هم فراهم کرده است. او می‌گوید: «در روستای زادگاهم گلیم‌بافی مرسوم است و ما از کودکی با تار و پود قالی و گلیم آشنا می‌شویم. به همین دلیل به دنبال راه‌اندازی حرفه و کسب در آمد تصمیم گرفتم با کمک همسرم کارگاهی راه‌اندازی کنیم تا هم حرفه آبا و اجدادمان را رونق دهیم و هم در آمدی داشته باشیم. در حال حاضر هم توانسته‌ایم زمینه اشتغال را برای ۵۳ نفر از اهالی منطقه فراهم کنیم.
او گلیم‌بافی را بر قالیبافی ترجیح می‌دهد و دلیل آن را این‌طور بیان می‌کند: «بافت قالی زمانبر است اما گلیم را با توجه به درشت بافت یاریز بافت می‌توان در مدتی بین یک هفته تا حداکثر ۲ ماه بافت.» صبحی در طول فعالیتش بیش از ۶۰۰ گلیم بافته و سعی می‌کند با آموزش رایگان گلیم‌بافی به کودکان ۷ تا ۱۲ سال در طول تابستان، صنعت گلیم‌بافی را رواج دهد. او صنایع‌دستی را زبان حال هنرمند می‌داند و ادامه می‌دهد: «معمولاً هنرمندان صنایع‌دستی عواطف و احساساتشان را هنگام کار نشان می‌دهند. به همین دلیل صنایع‌دستی سخنگوی فرهنگ اقوام مختلف هر جامعه است. برای فرهنگسازی و رواج صنایع‌دستی باید زمینه آموزش افراد علاقه‌مند را فراهم کرد.» این هنرمند هم‌محله‌ای همچنین آماده است تا نه تنها هنرش را به علاقه‌مندان آموزش دهد بلکه زمینه اشتغال آنها را هم فراهم کند.»
فرصتی برای اشتغال بانوان
مرکز کارآفرینی منطقه طی سال‌های اخیر شرایط حضور اهالی به‌ویژه بانوان سرپرست خانوار را برای آموزش و مهارت صنایع‌دستی فراهم کرده است. این مرکز سعی کرده با ایجاد کارگاه‌های آموزش قالی و گلیم‌بافی و همچنین معرق و دست سازه‌های چرمی و... زمینه اشتغال اهالی را فراهم کند، به گونه‌ای که گفته می‌شود بیش از ۵۰درصد از زنان سرپرست خانوار منطقه به هنر قالیبافی مشغول شده‌اند.
هنر قالیبافی به دلیل مزیت‌هایش نسبت به هنرهای دیگر طرفداران بیشتری را در منطقه به خود اختصاص داده است و «نسرین غفوری» مسئول واحد کارآفرینی منطقه می‌گوید: «به دلیل بافت بومی و سنتی منطقه اغلب بانوان تا حدودی با هنر قالیبافی آشنا هستند و در واقع هنر آبا و اجدادی محسوب می‌شود. قالیبافی بر خلاف برخی از صنایع‌دستی ابزار ساده‌ای می‌خواهد و بافنده می‌تواند در کنار خانواده به کار مشغول شود. البته یکی دیگر از دلایل استقبال از صنعت فرش و گلیم‌بافی بحث بیمه و بازنشستگی آن است.»
توان یابان هنرمند
توان یابان منطقه در مؤسسه رعد الغدیر توانسته‌اند با فراگیری صنایع‌دستی چوب مانند معرق، منبت، مشبک، و پیکرتراشی نشان دهند خواستن، توانستن است و اکنون حدود ۴۰ نفر از اعضای این مؤسسه مشغول به کار هستند. هر ترم حدود ۱۲۰ هنرآموز توانیاب می‌توانند در این مرکز آموزش ببینند و با شرکت در آزمون فنی و حرفه‌ای مدرک دریافت می‌کنند.
«معصومه فراهانی» مسئول آموزش رعد الغدیر می‌گوید: «اشتغالزایی افراد معلول متفاوت از افراد سالم است. به همین دلیل سعی می‌کنیم براساس توان تولید و بستر فروش رشته‌هایی متناسب با توان معلولان آموزش دهیم. لذا علاوه بر صنایع‌دستی معمولی، تصیم داریم برخی از صنایع‌دستی کشور مانند صنعت سوخت نگار که از صنایع جنوب کشور است و امروزه کمتر به آن پرداخته می‌شود را احیاء کنیم.» در این مرکز ۳۲ رشته از صنایع‌دستی آموزش داده و بخش زیادی از صنایع‌دستی مدد جویان مؤسسه رعدالغدیر توسط نهادها و ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف خریداری می‌شود.
سوخت نگارها بیمه می‌شوند
هنر سوخت نگار از هنرهای دستی روی چوب و ساقه گندم در جنوب کشور است. این هنر بر خلاف صنایع‌دستی مانند قالیبافی، معرق و منبت ناشناخته مانده است و کمتر از آن استقبال می‌شود. «فریبا ذوالقرنین» مربی صنایع‌دستی و سوخت نگار منطقه درباره این هنر می‌گوید: «صنعت سوخت نگار، هنری بکر است که به تازگی در مراکز آموزشی منطقه معرفی شده و آموزش داده می‌شود. برای آموزش هنر سوخت نگار هزینه زیادی لازم نیست. فقط باید ابزار آموزش این صنعت که چوب یا ساقه گندم و هویه را شامل می‌شوند فراهم کرد.»
ذوالقرنین درباره دوره آموزش این هنر توضیح می‌دهد: «دوره آموزش هنر سوخت نگار ۱۲۸ ساعت است که با قبولی هنرجو در آزمون پایانی، گواهینامه پایان دوره با کد استاندارد بین‌المللی اهدا می‌شود. البته هنرجو با مدرک این رشته هم مانند رشته قالیبافی می‌تواند از مزیت بیمه استفاده کند.»
صنایع‌دستی ساکنان منطقه
منطقه ۱۸ سکونتگاه اقوام مختلفی است. اقوامی که علاوه بر فرهنگ و رسم و رسوم خاص، هنر و صنایع‌دستی خاص خود را هم دارند. با برخی از هنرهای دستی هم‌محله‌ای‌هایمان آشنا شوید:
زنجانی‌ها: چارق‌دوزی، ملیله کاری، مسگری، چاقوسازی، گلیم‌بافی، قالیبافی، تذهیب
قزوینی‌ها: گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی، نواربافی، موج‌بافی، گلابتون‌دوزی، زره‌بافی، مسگری، آیینه کاری، سفالگری
شیرازی‌ها: قالیبافی، گلیم‌بافی، گبه، خاتم‌کاری، معرق کاری، منبتگری، سفالگری، آیینه کاری، گیوه‌بافی، قلمزنی، نقره‌کاری
گیلانی‌ها: بامبوبافی، حصیربافی، سفالگری، قلابدوزی، جاجیم‌بافی، نمدبافی
مازندرانی‌ها: قالیبافی، گلیم‌بافی، جاجیمچه‌بافی، بافت گلیچه، چوقا، شمد و ملحفه، سوزن‌دوزی، رنگرزی و چاپ سنتی سفالگری و سرامیک سازی، فرآورده‌های پوست و چرم، هنرهای مرتبط با فلز، هنرهای مرتبط با چوب، حصیربافی، طراحی سنتی و نگارگری، صحافی و جلدسازی سنتی، صنایع‌دستی دریایی
لرستانی‌ها: فرش‌بافی، ورشوسازی، گلیم‌بافی، قلمزنی روی ورشو، جاجیم‌بافی، خراطی چوب، نمد مالی، ساخت و قلمزنی، مصنوعات ورشویی، سیاه چادربافی، گیوه‌دوزی و گیوه‌بافی
-----------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۸ در تاریخ ۱۳۹۳/۰۳/۱۸
نظر شما