«هدف غایی یک شهر ایجاد محیطی خلاق و پرورنده برای مردمی است که در آن زندگی می‌کنند». چنین محیطی با گوناگونی بسیار، آزادی انتخاب به افراد می‌دهد و زمینه خلاقیت را فراهم می‌آورد، فضای شهر حداکثر ارتباط را با مردم و زیستگاه پیرامو‌نشان برقرار می‌سازد و تنها یک وسیله برای در اختیار گذاردن تمام اینها دردست دارد: امکانات مناسب شهری.
در فضای میان ساختمان‌ها و بناها، عناصر مکملی نیاز است تا زندگی شهری را سامان بخشد؛ تجهیزاتی که همچون اثاث یک خانه، امکان زندگی را در فضای محصور میان سنگ و بتن و شیشه فراهم آورد. این اجزا، جریان حرکت، سکون، تفریح و اضطراب را در شهر تنظیم می‌کنند و به آن روح می‌بخشند. اثاثه، تجهیزات یا مبلمان شهری، خیابانی یا فضای باز اصطلاحات رایج این تسهیلات و امکانات هستند. این تسهیلات در انگلستان بیشتر به «مبلمان خیابانی» و در آمریکا به «مبلمان همگانی» یا «مبلمان فضای باز» معروف هستند.
« اثاثه، جمع اثاث به معنای وسایل و لوازم زندگی است. تجهیزات، جمع تجهیز، در مفهوم آراستن و بسیج کردن و بیشتر به وسایل و ساز و برگ نظامی اطلاق می‌شود. مبلمان واژه فرانسوی به معنای مجموعه اثاثه و دکوراسیون یک محل است.»
رایج‌ترین ترکیب فوق «مبلمان شهری» است که می‌تواند دربردارنده مفاهیم ضمنی نیز باشد. دامنه مفهومی و کاربردی این واژه بسیار گسترده است. مبلمان شهری به مجموعه وسیعی از وسایل، اشیا، دستگاه‌ها، نمادها، خرده بناها، فضاها و عناصری گفته می‌شود که چون در شهر و خیابان و در کل در فضای باز نصب شده‌اند و استفاده عمومی دارند، به این اصطلاح معروف شده‌اند.
امروزه مشکل اصلی تهران بزرگ در 2 بعد حرکت شهری(سواره و پیاده) و مشکلات ادراک و رفتار در منظر شهری قابل بررسی است.
بنابراین وظیفه و مسئولیت خطیری برای برنامه‌ریزی، ساماندهی، آرام‌سازی و بهسازی فضا و تجهیزات شهری بر دوش مسئولان، مدیران، طراحان و هنرمندان ایرانی است.
ساختار برنامه‌ای که می‌تواند شهر را از هر دو بعد منظر شهری و حرکت در شهر ساماندهی کند به 2 بخش اصلی تقسیم‌بندی می‌شود:
1- طراحی محیطی و نمای شهری: فضا‌سازی، محوطه‌سازی، کف‌سازی، پیاده راه‌‌سازی، نقاشی دیواری، مرمت، نورپردازی، پاکسازی جداره‌های شهری و نما‌سازی، احیای بافت‌های با ارزش تاریخی، فرهنگی، معماری و کاربردهای شهری، آرام‌سازی و.....
2- مبلمان و تجهیزات شهری: شامل تمامی ملزومات و اثاثیه شهری که در محیط شهر قرار می‌گیرند و بیش از 100 عنوان تقسیم بندی می‌شود؛ از نرده و میله‌های راه بند و روشنایی گرفته تا ایستگاه‌های اتوبوس، سرویس‌های بهداشتی، تابلوها، بیلبوردهای تبلیغاتی، سطل زباله و پل‌های عابر پیاده.
امروزه تجربه و کاربرد عناصر شهری نشان داده که استفاده از تجهیزات و مبلمان مناسب تا چه حد می‌تواند اثر مثبتی روی شهروندان و استفاده‌کنندگان از محیط‌های شهری داشته باشد. به‌طور مثال طراحی نشیمن مناسب به مردم این امکان را می‌دهد که در فرصت‌های لازم از نشستن و دیدن فضای شهری لذت برده و حتی ارتباط اجتماعی و کلامی با یکدیگر برقرار کنند.
پژوهش‌های شهری و زیست‌محیطی نشان می‌دهد که استفاده‌کنندگان و عموم مردم خواستار چند منظوره بودن تجهیزات شهری و زیباسازی هرچه بیشتر آن هستند؛ به‌طوری‌که به‌صورت یک سمبل یا نماد و حجم شهری در آمده و متناسب با طراحی زیبای اتومبیل‌ها و محصولات مدرن به توقعات زیبایی شناسانه مردم و نیازهای دنیای امروز نیز جواب دهد. به همین دلیل در سراسر جهان مطالعات و مسابقات بسیاری در زمینه طراحی بهینه مبلمان شهری صورت می‌گیرد.
* کارشناس ارشد طراحی صنعتی از دانشگاه تهران
