هر چند برخی کارشناسان شهری ایراداتی را به نحوه اجرای طرحهای عمرانی و توسعه شهرکها در این منطقه وارد میآورند و از عملکرد مجریان انتقاد میکنند اما اغلب آنها بهخصوص کارشناسانی که در حوزه شهرسازی فعال هستند این منطقه را پایلوتی موفق از اجرای طرح جامعه ایمن تهران ارزیابی کرده و معتقدند این طرح راهکارهایی عملی در زمینه ایمنسازی و مدیریت ساخت و سازها ارائه میدهد که میتواند در ابعاد مختلف قابل تسری به شهرهایی که بافت فشرده ندارند و هنوز مراحل اولیه توسعه شهری را میگذرانند باشد.
از دیدگاه این کارشناسان مقایسه سطح منطقه 22 با سطح مناطق بیستودوگانه تهران حکایت از تعلق 8.4 درصد از مساحت محدوده خدمات شهر تهران به این منطقه دارد و گویای وسعت چشمگیر و جایگاه مهم این منطقه در ساختار کالبدی تهران آینده بهخصوص در حوزه غربی آن است؛ موضوعی که هیربد معصومی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران از آن بهعنوان الگوی راهبردی ساختوساز در پایتخت نام میبرد و معتقد است در شکلگیری شهرها و مناطق میتوان از آن بهره گرفت.
او میگوید: این طرح کمک میکند تا تهران را در مقیاس کوچکتر ایمن کنیم چراکه با توجه به وسعت و جمعیت آن امکان ایمنسازی آن در ابعاد گسترده وجود ندارد و این در حالی است که در دیگر مناطق شهر که بافت فشرده دارند این مسئله زمان بر و هزینه بر خواهد بود. اما در مجموع اجرای موفق این طرح بهعنوان پایلوت طرح شبکه جهانی جامعه ایمن عضویت تهران را به این شبکه یک گام نزدیکتر کرد.
معصومی میافزاید: شاخصهای شبکه جهانی جامعه ایمن در این طرح تا حدود زیادی رعایت شده و حالا دیگر مدیران سایر شهرها برای پیوستن به این شبکه یک نمونه عملی دارند که میتواند روند عضویت به شبکه را تسریع بخشد.
صمد ذواشتیاق، مدیر بخش شهرسازی شرکت مهندسان مشاور آتک نیز در این ارتباط با معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران هم عقیده بوده و مسائلی را مطرح میکند که گویای پیامدهای مثبت این طرح در ابعاد گسترده است.
او میگوید: منطقه 22 حسن بزرگی که دارد این است که ساختوساز چندانی در آن صورت نگرفته و این مسئله موجب میشود بتوان در مرحله اول آن را ایمنسازی کرد و زیرساختها را بهصورت اصولی و کارشناسی درآورد. نکته جالب توجه در این ارتباط هم کنترلها و نظارتهایی است که در این منطقه صورت گرفته و میگیرد چرا که از زمانی که شهرداری این منطقه مستقر شد کنترلهایی اضافی در مناطق شهری انجام داد و ساختمانهایی که بنا شدند براساس طرح و نقشه کارشناسانه، مقررات ایمنی درخصوص آنها به کار گرفته شد. اینگونه نبود که همانند دیگر مناطق تهران این منطقه بدون برنامه شکل بگیرد و بعد از آن مسائل ایمنی مطرح شود.
این کارشناس شهری درخصوص چگونگی اجرای طرح جامعه ایمن که امکان بررسی و پایش تمام حوادث عمدی و غیرعمدی تغییر فرهنگ و دیدگاه در بحث ایمنی و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش میزان حوادث در شهر را میدهد، میافزاید: در منطقه 22 یک کمیته فنی تشکیل شد که براساس ضوابط آن ساختمانها ایمنتر ساخته شدند و روی نمای فضاهای درون شهری هم نظارتهایی به عمل آمد که از اغتشاش بصری و ناهماهنگیهای موجود در فضاهای شهری جلوگیری میکرد. بنابراین مسئولان اجرایی در اجرای این طرح مهمترین شاخص را که ایمنی ساختمانهاست رعایت کردند، چرا که مهمترین مسئله ایمنسازی در ایران بحث ایمنی ساختمانهاست که همهساله بهعلت بروز بلایای طبیعی بیشترین خسارت را میبیند و ما با توجه به این مسئله که آسیبهای زیادی را از زلزله دیدهایم و برخی شهرها روی گسل واقع شدهاند لازم است که تمامی ساختمانهای مسکونی و اداری ایمن باشند که این اتفاق در این طرح میافتد.
البته ذواشتیاق برخلاف معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران دیدگاه مثبتی نسبت به تسری این طرح به شهرهای دیگر کشور و حتی سایر مناطق تهران ندارد و معتقد است: مسئله عمدهای که در تهران وجود دارد این است که تهران شهری است که شکل گرفته و مقررات ایمنی که باید در همان مراحل شکلگیری آن به کار گرفته میشد، رعایت نشده است و این معضل در مناطق 9 ،10 و 11 شکل پیچیده تری بهخود میگیرد چون این مناطق بافت فشردهای دارند و چنانکه این مناطق را ایمنسازی کنند باید ساختمانها را یکییکی خراب کنند؛ به این علت که ایمنسازی صورت نگرفته است و این طرح مدت زمان طولانیای را میطلبد و این در حالی است که اعتبارات بالایی را میخواهد.
از دیدگاه مدیر بخش شهرسازی شرکت مهندسان مشاور آتک، در منطقه 22 شبکه جدید تاسیسات زیربنایی آب و برق دیده شده که این موضوع با توجه به پوسیدگی سیستم آب و فاضلاب تهران اهمیت خاصی پیدا میکند.هرچند مسئولان اجرایی در حوزه شهری زمانی دوساله را برای پیوستن تهران به شبکه جهانی جامعه ایران مطرح میکنند و معتقدند با توجه به تجربههایی که در اجرای این طرح در منطقه 22 کسب کردهاند و این تجربیات تا حدود زیادی موفقیتآمیز بوده میتوانند در مدت زمان مقرر اسم تهران را بهعنوان نخستین کلانشهر در شبکه جهانی جامعه ایمن ثبت کنند اما اظهارات برخی کارشناسان شهرساز گویای آن است که این اتفاق در این مدت زمان نمیافتد و برای اجرای این طرح در مناطق مختلف شهر زمان زیادی لازم است.
محمد ستاری، کارشناس شهرسازی، درخصوص موانع موجود در این ارتباط و مستثنی بودن منطقه 22 از آنها میگوید: نباید چنین تصور کرد که چون طرح جامعه ایمن در این منطقه موفق بوده در دیگر مناطق نیز با موفقیت توأم خواهد بود. هریک از مناطق تهران مشکلات خاص خود را دارند که تنها بررسی و آسیبشناسی آنها بیش از 2سال زمان میبرد و برنامهریزیای بسیار بیشتر از این زمان برای ایمنسازی آنها میخواهد. بنابراین علت اینکه طرح جامعه ایمن در منطقه 22 موفق بوده این است که موانع کمتر بودهاند و برنامهریزیها همزمان با شکلگیری آن صورت گرفته است.
او میافزاید: یکی دیگر از علل اجرای موفق طرح این بود که کمیتههای فنی برای نظارت بر کیفیت ساختوساز تشکیل شد و این کمیتهها روی این موضوع متمرکز شدند و از آنجا که ساختوساز در این منطقه به شکل دیگر مناطق نبوده و پهنه کمتری را بهخود اختصاص میداد، نظارت نیز بهصورت دقیق صورت گرفت و این یک اتفاق خوب بود.این کارشناس شهرسازی کاهش سطوح مسکونی و افزایش پهنههای کار و فعالیت را از برنامههایی میداند که میشود برنامهریزیهای کوتاه مدت در مورد آن انجام داد و اجرای صحیح طرح جامع را در این ارتباط مؤثر میداند. از دیدگاه ستاری، مدیریت سیستماتیک برنامهریزان را به این هدف نزدیک میکند و تنها در این صورت است که برنامه پیوستن به شبکه جهانی جامعه ایمن تحقق پیدا میکند و نباید فراموش کرد که این اقدام با توجه به شرایط فعلی تهران بسیار هزینهبر خواهد بود.