همشهری آنلاین- ناصر میرباقری / ناشر پیشکسوت و مدیر مسئول انتشارات گویا: نخستین کتابفروش‌های دوره‌گرد بازار بین‌الحرمین و حلبی‌سازان هم خوانساری بودند. واردات کتاب از کشورهای هند، عثمانی، قفقاز و مصر به ایران و تهران، نخستین بار توسط همین فروشندگان دوره‌گرد کتاب به انجام رسید. آنها سفرهای پرمشقت و دور و درازی را در روزگاری که ایرانی‌ها و تهرانی از صنعت چاپ و نشر کتاب بی‌بهره بودند تجربه می‌کردند و شماری از آنها هم در این سفرها جانشان را از دست دادند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
این روند ادامه پیدا کرد تا اینکه تقریباً سال ۱۳۱۵ «حاج محمدعلی علمی» پدربزرگ خاندان علمی و بانی انتشارات علمی و چند تن دیگر به جمع کتابفروشها اضافه شدند و در این میان بازار بین‌الحرمین به راسته کتابفروشی تبدیل شد و کتابفروشان سقراط، بزرگمهر و شرق به این صنف پیوستند. این ماجرا ادامه داشت تا به مرور راسته کتابفروشی در کوچه حاج نایب پا گرفت و برای رونق بازار کتاب در کنار کتابفروشی، توسعه صنعت چاپ و نشر کتاب در بازار تهران را همین پیشگامان عهده‌دار شدند.
در دهه چهل، تبریزی‌ها هم به بازار کتاب پایتخت اضافه می‌شوند و با توجه به تغییر سبک زندگی تهرانی‌ها، کتاب میان پایتخت‌نشینان پرمشتری می‌شود. چیزی نمی‌گذرد که انتشارات دهخدا، چهر، نشر کتاب‌های دانشگاهی، امیرکبیر و نیچه هم در میان کتابفروشی قد علم می‌کنند و این بار بازار کتاب از ناصرخسرو به جمهوری و سپس یک باره به سمت خیابان انقلاب کشیده می‌شود. کتاب‌ها به جای چاپ سنگی با دستگاه‌های باکیفیت‌تر چاپ می‌شوند و فروش هم رضایتبخش و دلگرم‌کننده می‌شود.
این روند تا سال ۱۳۶۰ ادامه پیدا می‌کند و نسل جدید کتابفروشها باز هم به فکر کوچ از بازار کتاب و انتقال کسب و کارشان به نقطه‌ای دیگر از شهر می‌افتند و تعطیلی دانشگاه‌ها به مناسبت انقلاب فرهنگی، فرصت ریسک برای کتابفروشی‌ها را فراهم می‌کند؛ جمعی از آنها این بار برای عرضه کتاب‌های خود به خیابان کریمخان‌زند کوچ می‌کنند.
کتابفروشی گویا نخستین کتابفروشی‌ای بود که داوطلبانه این جابجایی را انجام داد تا به مرور نشر قطره و چشمه و ثالث و سایر دست اندرکاران فرهنگی و هنری به این جمع اضافه شوند و خیابان کریمخان در قلب پایتخت سیمایی فرهنگی همراه با بوی کاغذ و جوهر چاپ به خود بگیرد و در دل تهران مدرن امروز با سربلندی جا خوش کند.
نظر شما