همشهری آنلاین، شقایق عرفی‌نژاد: مهمانسرای دو دنیا از نمایشنامه‌های اریک امانوئل اشمیت، نمایشنامه‌نویس فرانسوی، است که در ایران هم بسیار خوب شناخته شده و چندین نمایشنامه از او ترجمه و اجرا شده است. مهمانسرای دو دنیا داستان آدم‌هایی است که در کما و برزخ بین دو جهان هستند. آنها کم‌کم متوجه می‌شوند در چه وضعیتی قرار دارند. هرکدام از آنها زمانش که برسد سوار آسانسوری می شوند که به پایین و این جهان می‌رود و یا به بالا و جهان دیگر. صابر کریمی که پیش از این در نقش های مختلف در تئاتر و سینما بازی کرده، اولین کارگردانی‌اش را با این نمایش تجربه کرده که در تماشاخانه نوفل لوشاتو روی صحنه است. او در این گفت‌وگو در باره این نمایش و شب افتتاحیه صحبت کرده است:
اولین تجربه کارگردانی تان چطور بود؟
تجربه سخت و در عین حال شیرینی بود. دیشب در افتتاحیه هم دکتر فرهاد ناظرزاده کرمانی زنگ افتتاحیه کار را زد و نظرش انقدر راجع به کار مثبت بود که تا صبح نخوابیدم. ولی همه ما شرایط امروز تئاتر را می‌دانیم. به دلیل مسائل مالی و معمولا برنگشتن سرمایه، تهیه‌کنندگان خیلی سخت جذب تئاتر می‌شوند و این مسئله شرایط کار کردن را سخت می‌کند. بیشتر تئاتری ها هم که کار می‌کنند به خاطر عشقی که به این کار دارند، آن را انجام می‌دهند. وگرنه مسئله هزینه‌ها، سالن و تبلیغات دست و دل ما را برای کار می‌لرزاند.
ولی شما توانسته‌اید تهیه‌کننده داشته باشید. این اتفاق چطور افتاد؟
خانم مهسان فراست تهیه‌کننده کار ماست و شانس آوردیم که از روز اول در کنار ما بود تا توانستیم کار را پیش ببریم. اما به هر حال تهیه‌کننده هم که داشته باشید، مشکلات باز وجود دارند. ما برای گرفتن سالن مشکل داشتیم و یکی از سخت‌ترین پیچ هایی بود که پشت سر گذاشتیم. در هر صورت در نهایت توانستیم با تماشاخانه نوفل لوشاتو به توافق برسیم و کار را در این جا اجرا ببریم.
تمرین ها چقدر طول کشید؟
ما سه ماه، نزدیک ۴ ماه این کار را تمرین کردیم. بخشی از تمرین ها تحلیل بود و دورخوانی و بعد هم روی میزانسن ها کار کردیم.
مهمانسرای دو دنیا متنی است که بارها توسط کارگردان‌های مختلف در ایران اجرا شده است. حتی فیلمی هم بر اساس آن ساخته شده است. شما چه چیزی به این نمایشنامه اضافه کرده‌اید؟ نگاه شما به این نمایشنامه چطور بوده؟
مهم‌ترین چیز که در زندگی شخصی‌ام هم به آن معتقد هستم، این است که عشق می‌تواند نجات‌بخش باشد. نمایشنامه مهمانسرای دو دنیا در بستر برگ می‌گذرد، اما به شدت در مدح زندگی است. از آنجا که من عاشق زندگی هستم، یکی از دلایلم برای انتخاب این متن اصلا این بود که به تماشاگر بگویم فاصله بین صندلی که نشستی و این صحنه که جهان برزخ است، به اندازه یک چشم برهم زدن است. پس خیلی باید مراقب باشیم که کیفیت زندگی مان چطور است و قدر آن را بدانیم.
من عاشق فضاسازی هستم. چه در تئاتر و چه در تئاتر. نمایشنامه مهمانسرای دودنیا هم فضای بسیار خوبی دارد. به همین دلیل دوست داشتم که این نمایشنامه را کار کنم.
- امانوئل اشمیت و نیل سایمون پرطرفدارترین دارم نویسان در تئاتر ایران | متن های خارجی روی صحنه های داخلی
- برای اجرای تئاتر باید پوست دایناسور داشته باشیم| هنرمندان شهرستانی کلیه‌شان را می فروشند که به تهران بیایند
شما در نمایش بازی هم می‌کنید. با توجه به این که اصلا بازیگر هستید، این انتخابتان بود که در کار خودتان بازی کنید یا مجبور شدید؟
نه از اول می‌دانستم که این نقش را خودم بازی می‌کنم. خیلی هم پروسه سختی بود که هم بازی کنم و هم کارگردانی. به خصوص که شخصیت اصلی را هم بازی می‌کنم و از اول تا آخر روی صحنه هستم. این کار من را در روزهای اول تمرین سخت کرده بود. ولی از آنجا که می‌دانستم چه می‌خواهم و در ذهنم میزانسن ها را داشتم، با برنامه‌ریزی جلو آمدم و کار را پیش بردم. قبل از این که همراه با بازیگران تمرین را شروع کنیم من تمام میزانسن ها را آماده کرده بودم. بنابراین لحظه‌ای که تمرین‌های میزانسن را انجام می‌دادیم، دقیق می‌دانستم چه می‌خواهم. این به من کمک کرد تا روند تمرین ها موثرتر جلو برود. بعد از این که میزانسن‌های اولیه شکل گرفت، خودم هم وارد تمرین شدم. یک جلسه وارد تمرین می‌شدم و یک جلسه از بیرون بازیگران را هدایت می‌کردم و کار را روتوش می‌کردم.
در اجرا چطور؟ می‌توانید کار بازیگران و حرکت ها را ببینید و بعد اشکالات را گوشزد کنید؟
بله. در پشت صحنه افرادی را داریم که هماهنگی ها را انجام می‌دهند و باعث می‌شوند آرامش وجود داشته باشد. دیشب هم بازخوردهای خوبی از مخاطب گرفتیم. با وجود این که اولین شب اجرا بود، من فکر می‌کردم اجرای دهم ماست. چون همه چیز دقیق پیش رفت و بازیگران مسلط بودند. اشکالاتی هم بود که برطرف خواهد شد.
شما طراح صحنه کار هم هستید. در باره طراحی صحنه صحبت کنیم. ایده طراحی چطور شکل گرفت؟
دکتر ناظرزاده بعد از اجرا گفت من نمایش که شروع شد متوجه شدم کارگردان بازیگر است و از مدخل بازیگری، به کارگردانی وارد شده است. از آنجا که به عنوان بازیگر ذهنم بسیار تصویرساز است و تخیل می‌کنم، قبل از شروع تمرین‌ها فضای کلی در ذهنم شکل گرفته بود. می‌خواستم به شکل مینیمال کار کنم و صحنه را شلوغ نکنم و بیشتر فضاسازی داشته باشم. به دلیل این که فضای نمایش در برزخ و فاصله دو دنیا می‌گذرد و ما اطلاعات و تصویری از این جهان نداریم، فضای شخصی و ذهنی خودم را پیدا کردم. از نظر من این فضا مه آلود و به شدت گنگ است. موسیقی آمبیانس هم داریم که از اول تا آخر نمایش شنیده می‌شود و به فضاسازی کمک می‌کند.
نظر شما