با وجود این که زبان همدیگر را نمی‌فهمیدیم و زبان انگلیسی‌مان هم متوسط بود، ارتباط دلی خوبی با هم برقرار کرده بودیم؛ هم‌حس قوی‌ای بینمان ایجاد شده بود و توانستیم کار مشترک خیلی خوبی ارائه بدهیم...»
اینها را علی انصاری می‌گوید، نوجوانی 14 ساله که در برنامه «پرواز قاصدک‌ها»، در کنار 9 نوجوان دیگر عضو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان اصفهان، نمایش عروسکی افسانه «نارنج و ترنج»* را در شهر برلین آلمان اجرا کرده است. ششم اردیبهشت، این گروه به آلمان سفر کردند تا همراه با نوجوانان آلمانی، این افسانه ایرانی را برای مردم این کشور اجرا کنند و با این کار، هم مردم آلمان را با فرهنگ ایرانی آشنا کنند و هم خودشان با فرهنگ کشور آلمان آشنا شوند.
عکس‌ها: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
گروه نوجوانان آلمانی عضو مؤسسه «کوئین لوئیز» هم که پیش از این با کانون پرورش فکری اصفهان در ارتباط و با افسانه نارنج و ترنج آشنا شده بودند، آن را به شیوه خودشان، به صورت یک نمایش عروسکی مستقل آماده کرده بودند. آن‌وقت در اجرای این نمایش، با گروه نوجوانان ایرانی همراه شدند و با ترکیب دو اجرای متفاوت از یک متن، نمایشی جذاب و متفاوت را به وجود آوردند.
از علی انصاری می‌پرسم: «با تغییر شکل عروسک‌ها، عروسک‌گردان‌ها و شیوه اجرایی در صحنه‌های مختلف نمایش، تماشاگران دچار مشکل نمی‌شدند؟»
او می‌گوید: «نه، آنها خیلی راحت داستان را دنبال می‌کردند و شخصیت‌ها را در بخش‌های ایرانی و آلمانی می‌شناختند.»
گروه نوجوانان ایرانی تا 14 اردیبهشت در برلین بودند و در کنار اجرای نمایش نارنج و ترنج، به دیدن آثار تاریخی و فرهنگی شهر برلین رفته و با فرهنگ کهن این شهر هم آشنا شده‌‌اند.
علی انصاری در مقایسه آثار تاریخی شهر برلین و شهر خودش، اصفهان، می‌گوید: «به نظر می رسد آثار ما هم قدیمی‌تر هستند هم متنوع‌تر؛ آثاری که ما آنجا دیدیم، بیشتر ساختمان‌های قدیمی و مجسمه‌های سنگی بودند.» او که از 7 سالگی عضو کانون است و فعالیت‌های هنری و فرهنگی متنوعی انجام می‌دهد، درباره تجربه سفرش به آلمان می‌گوید: «این که با دوستانمان به سفر رفته بودیم عالی بود و این که به کشوری رفته بودیم که با کشور خودمان خیلی فرق داشت؛ می‌توانستیم الگوهای خوبی را از مردم آلمان یاد بگیریم و با پیاده کردن این الگوها، کشور خودمان را بهتر بسازیم.»
اما اجرای نمایش نارنج و ترنج، همراه با نوجوانان آلمانی، اولین تجربه این گروه نوجوانان نبود. سال گذشته، مرحله اول این برنامه تبادل فرهنگی، به نام «سفر با قالیچه پرنده»، اجرا شده بود. نوجوانان آلمانی نمایش «سفیدبرفی و هفت کوتوله» را، باز هم به صورت عروسکی، در اصفهان اجرا کرده بودند. نوجوانان ایرانی هم این داستان را به شیوه ایرانی آماده و همراه با نوجوانان آلمانی آن را نمایش داده بودند.
اجرای نمایش نوجوانان آلمانی هم، همراه با آشنایی آنها با آثار تاریخی و هنری اصفهان بوده است. «پروانه شکرچیان»، کارشناس فرهنگی کانون و مسئول این برنامه می‌گوید:«برای اجرای هر قسمت از داستان سفیدبرفی، فضای اجرایی مناسب آن را انتخاب کردیم. مثلاً بخشی از نمایش که در آن جادوگر در آینه نگاه می‌کند، در «کاخ هشت‌بهشت» اجرا و از آینه‌کاری‌های این بنا استفاده شد، یا بخشی که در آن هفت‌کوتوله پنهان می‌شدند و جادوگر می‌خواست آنها را پیدا کند، در بنای «حمام وزیر» اجرا شد که ستون‌های زیادی دارد و فضاهای خوبی برای پنهان شدن ایجاد می‌کند؛ یا صحنه آخر که در آن دو شخصیت داستان با هم ازدواج می‌کنند، در میدان «نقش‌جهان» و با استفاده از کالسکه‌هایی اجرا شد که همیشه در این میدان هستند. این‌طوری هم نوجوانان آلمانی با آثار تاریخی اصفهان آشنا می‌شدند، هم عموم مردم با اجرای آنها.»
نوجوانان ایرانی و آلمانی در کنار هم
در برنامه سال گذشته، بعد از بازدید نوجوانان آلمانی از آثار باستانی و هنری اصفهان، کارگاه‌هایی برای آنها برگزار شده بود، کارگاه‌هایی که نوجوانان ایرانی و آلمانی در کنار هم، در آنها شرکت کرده بودند؛ رنگ‌آمیزی نقش‌های کاشی، رسم نقش‌های خاتم‌کاری و قلم‌زنی، از جمله فعالیت‌های این کارگاه‌ها بودند.
حدود 5 ماه بعد از اجرای برنامه سفر قالیچه پرنده، آماده‌سازی برنامه پرواز قاصدک‌ها آغاز شده. پروانه شکرچیان می‌گوید: «مهرماه سال گذشته تمرین نمایش نارنج و ترنج را با بچه‌ها آغاز کردیم. در کنار تمرین‌ها، به کمک اینترنت و منابع دیگر، بچه‌ها را با آثار تاریخی و جاهایی در برلین که قرار بود طبق برنامه مؤسسه کوئین‌لوئیز، از آنها دیدن کنند، آشنا کردیم.»
فروزان امیرخانی، کلاس اول راهنمایی و 12 ساله، یکی دیگر از نوجوانانی است که در برنامه پرواز قاصدک‌ها شرکت کرده. او هم از اول دبستان، در کانون فعالیت‌های مختلفی داشته، از جمله اجرای تئاتر. فروزان، مثل هم‌سفرهایش، اول از طرف مسئولان شعبه‌ای از کانون که در آن فعالیت داشته، به مرکز اصلی کانون در اصفهان معرفی شده و بعد از میان 30 نفری که به همین شکل به این مرکز معرفی شده بودند، انتخاب شده.
او از این که در این گروه بوده و توانسته این سفر تبادلی را تجربه کند، خیلی خوشحال است. از او می‌پرسم: «از کدام اثر تاریخی برلین بیشتر خوشت آمد؟»
می گوید:« از قصر فردریک دوم.»
نوجوانان ایرانی هم بعد از بازدید از آثار تاریخی برلین، در دو کارگاه نقاشی شرکت کرده‌اند و برداشت حسی و ذهنی‌شان را از آثاری که دیده بودند، نقاشی کرده‌اند.
فروزان از این که تماشاگران آلمانی از اجرای نمایششان استقبال کرده بودند، راضی است و می‌گوید: «در اجرایی که در وزارت خارجه آلمان داشتیم، همه خیلی ما را تشویق کردند، به‌خصوص در قسمت تبدیل شدن دختر نارنج و ترنج به گیاه.»
او که در همین مدت کوتاه ارتباط خوبی با نوجوانان آلمانی برقرار کرده، می‌گوید: «تفاوت فرهنگی ما برایم جالب بود.همین طور نظمی که آلمانی‌ها دارند و این که این‌قدر قانون‌‌های راهنمایی رانندگی را به‌دقت رعایت می‌کنند، شهرشان را تمیز نگه می‌دارند و به طبیعت اهمیت زیادی می‌دهند... ما هم می‌توانیم چیزهای خوب آنها را یاد بگیریم.»
اجرای نوجوانان ایرانی در مقابل وزارت امور خارجه آلمان
«محمد امین تحویلیان»، نوجوان 14ساله، عضو دیگر گروه اجرای نمایش نارنج و ترنج است. از او می‌خواهم برایمان بگوید چه‌طور داستان نارنج و ترنج برای این کار انتخاب شد؟
می‌گوید: « کارشناس‌ها با بررسی ویژگی‌های افسانه‌ها، در نهایت از میان دو افسانه «کدوقلقله‌زن» و نارنج و ترنج، دومی را انتخاب کردند.»
- می‌دانی چرا؟
- آنها می‌دانستند که در افسانه‌های آلمانی به ارتباط بین انسان و طبیعت توجه زیادی شده و افسانه‌ای را انتخاب کردند که این ویژگی را داشته باشد.
- تو کدام افسانه را ترجیح می‌دادی؟
- نارنج و ترنج را.
- چرا؟
- به خاطر پیامی که دارد، نشان می‌دهد که خوبی بیشتر باقی می‌ماند.
«رضا غنی»، مدیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان اصفهان درباره برگزاری چنین برنامه‌هایی می‌گوید: «پیش از این مؤسسه فرهنگی کوئین‌لوئیز با کشورهای دیگری هم چنین برنامه‌های تبادل فرهنگی را داشته است، اما اصفهان تنها شهر آسیایی است که این مؤسسه برنامه تبادلی را با آن ترتیب داده.» او درباره ویژگی‌ها و نتیجه‌ای که چنین سفرهایی می‌تواند برای نوجوانان داشته باشد، می گوید: «در این سفرها بچه ها از نزدیک با همدیگر و با واقعیت فرهنگ‌های هم آشنا می شوند و این موضوع آنها را به همدیگر نزدیک‌تر می‌کند. این‌طوری بین ملت‌ها می‌تواند صلح، دوستی و اعتماد بیشتری به وجود بیاید.»
امروز قرار است نوجوان‌های گروه پرواز قاصدک‌ها، به همراه خانواده‌هایشان در یک نشست مطبوعاتی، در مرکز فرهنگی هنری شماره 9 کانون در اصفهان، شرکت کنند. محمدرضا شریفیان، الهام شاه‌مرادی، محمدمهدی باقری، ثمین پزشکی (از مرکز نجف‌آباد)، محمدامین مدنی، عارفه جواهری و عرفان نوری، نوجوانان دیگر این گروه هستند. در کنار این نشست، نمایشگاهی هم از آثار نوجوانان آلمانی که در کارگاه‌های هنری کانون شرکت کرده بودند و همین‌طور آثار نقاشی نوجوانان ایرانی در کارگاه نقاشی برلین برپا می‌شود.
