سرو که فعالترین بازارچه مرزی ایران در داد و ستد کالا به ترکیه در دولتآیتالله هاشمی رفسنجانی بود به جهت موفقیت در برنامههای از پیش تعیین شده، الگویی برای ایجاد سایر بازارچههای مرزی کشور قرار گرفت؛ اما امروز دیگر خبری از رونق سالهای گذشته در این بازارچه نیست.
کریم کاظمپور که اولین مدیر بازارچه مشترک ایران در مرز سرو بود، میگوید: این بازارچه در گذشته یکی از فعالترین بازارچههای مرزی کشور بود و حتی دولت بهواسطه عملکرد خوب ما مجوز ایجاد چنین بازارچههایی را در سایر مناطق مرزی کشور نیز صادر کرد.
به گفته وی مقررات خشک گمرکی باعث شد تا مدیریت بازارچههای مرزی با مشکلات متعددی روبرو شود و فعالیتها به مرور دچار رکود شود.
جواد جهانگیرزاده نماینده ارومیه با بیان اینکه جایگاه بازارچههای مرزی در اقتصاد ملی ایران هماکنون با تردید و عدم توجه مواجه است، میگوید: معلوم نیست متولی بازارچههای مرزی چه ارگانی است، مجموعه عملکرد صورت گرفته در بازارچهها نشان میدهد که استراتژی مشخصی در این ارتباط وجود ندارد.به گفته وی با گذشت این همه سال هنوز مشخص نیست که ساختار این بازارچهها به کجا وصل است.
پیش از این استانداریها استراتژی فعالیت بازارچهها را تعیین میکردند .جهانگیرزاده میگوید: متاسفانه طی سالهای اخیر بهدلیل سردرگمی در سیاستگذاریها امکان قاچاق از این بازارچهها افزایش یافته است.
وی با اشاره به رونقی که بازارچههای مرزی در گذشته از آن برخوردار بودند ادامه میدهد: ابهام در فعالیت بازارچههای مرزی باعث سردرگمی مرزنشینانی که تنها وسیله امرار معاششان از طریق داد و ستد بوده، شده است.
استقرار گمرک در بازارچههای مرزی و مشخص نبودن متولی واقعی توسعه بازارچهها طی این سالها باعث شده است تا تعدادی از بازارچهها که تنها محل کسب درآمد ساکنان این مناطق بود به حالت نیمه تعطیل درآید.
جهانگیرزاده که نماینده منطقه مرزی سرو در مجلس هشتم است، میگوید: امروز از بازارچه مرزی سرو تنها نامی باقیمانده است و دیگر فعالیتی در این بازارچه صورت نمی گیرد. این در حالی است که در این منطقه بیکاری بهصورت گسترده وجود دارد.
وی میافزاید: دولت میتوانست به ساماندهی این بازارچه بپردازد و با این اقدام علاوه بر این که باعث کاهش قاچاق کالا از بازارچهها میشد، اشتغالزایی را هم افزایش دهد.
حسن انتظار رئیس اتاق ارومیه اعتقادی به وجود بازارچههای مرزی ندارد و میگوید: زمانیکه میتوان از طریق کارت بازرگانی به امر بازرگانی پرداخت دیگر وجود بازارچههای مرزی معنایی ندارد.
اما نماینده ارومیه با این نظر مخالف است و میگوید: بخش خصوصی توانایی مالی گستردهای دارد و میخواهد خودش به صادرات و واردات بپردازد؛
اما طبقات اجتماعی مختلف از جمله فعالان خردهپا هم در امر داد و ستد فعالیت میکنند که نباید آنها را نادیده گرفت.جهانگیرزاده با بیان اینکه امروز جایگاه بازرگانان ملی و خردهپا تعریف شده است ادامه میدهد؛ بازارچههای مرزی محل فعالیت بازرگانان خردهپاست، اینگونه بهنظر میآید که بخش خصوصی میخواهد به حوزه فعالیت تاجران خردهپا، دستاندازی کند.
نماینده ارومیه میگوید: اگر تلاش میشد تجارت در این مناطق توسعه یابد قطعا شاهد کاهش قاچاق از این مناطق میشدیم.جهانگیرزاده با بیان این که تکلیف موکلین ما در مناطق مرزی مشخص نیست، میگوید: هنوز نمی دانیم آیا قرار است بازارچهها از رونق برخوردار باشند و یا این که قرار است جمع شوند.