به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسکانیوز، پتاسیم یک ماده معدنی ضروری در بدن است. پتاسیم به تنظیم تعادل مایعات در بدن، انقباضات عضلانی و حفظ عملکرد سالم عصبی کمک می‌کند. کمبود پتاسیم زمانی اتفاق می‌افتد که فرد دارای سطوح غیرطبیعی پتاسیم پایین در بدن خود باشد. به وضعیت کمبود پتاسیم در بدن هیپوکالمی نیز می‌گویند. در این مقاله شایع‌ترین علائم کمبود پتاسیم در بدن را بیان کرده و زمان مراجعه به پزشک، تشخیص، درمان و منابع غذایی حاوی پتاسیم را معرفی می‌کنیم.
پتاسیم چیست و چه نقشی در بدن دارد؟
قبل از پرداختن به علائم کمبود پتاسیم باید بدانیم که پتاسیم چیست و چه نقشی در بدن دارد؟ پتاسیم یک ماده معدنی مهم است که به صورت طبیعی از طریق مواد غذایی تأمین می‌شود. نقش اصلی پتاسیم خون شامل:
تنظیم انقباض عضلانی
ارسال سیگنال‌های عصبی
و تنظیم تعادل مایعات در بدن است
تغییرات خیلی کم در سطح پتاسیم خون می‌تواند عملکرد بدن را تحت تاثیر قرار دهد. پتاسیم فعالیت الکتریکی سلول‌ها را در بدن ما حفظ می‌کند. وقتی سطح پتاسیم خون پایین باشد، بر روی سلول‌هایی که فعالیت الکتریکی بالایی دارند مثل سلول‌های عصبی، ماهیچه‌ها و قلب تاثیر می‌گذارد. کمبود پتاسیم خون به معنای سطح پتاسیم کمتر از ۳.۶ میلی‌مول در لیتر است.
کمبود پتاسیم که به آن هیپوکالمی هم می‌گویند وقتی اتفاق می‌افتد که فرد به مقدار کافی پتاسیم در بدنش نداشته باشدفتد که فرد به میزان کافی افتد. کاهش پتاسیم بدن می‌تواند به خاطر رژیم غذایی نادرست یا از دست دادن آن بر اثر اسهال یا استفراغ باشد. کمبود پتاسیم خون سبب بروز شرایطی مانند: افزایش فشار خون، یبوست، ضعف عضلانی و خستگی می‌شود.
علت پایین آمدن پتاسیم چیست؟ / مهم‌ترین دلایل را بشناسید
منبع پتاسیم بدن رژیم غذایی است. بعضی وقت‌ها کمبود پتاسیم به خاطر از دست دادن پتاسیم از مجرای دستگاه گوارشی یا از طریق کلیه اتفاق می‌افتد. از دلایل اصلی کاهش پتاسیم در بدن از طریق دستگاه گوارشی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
استفراغ بیش از حد
ملین‌ها
بعد از باز کردن دیواره شکمی طی عمل جراحی روده (ایلئوستومی)
اسهال
از دست دادن پتاسیم از طریق کلیه‌ها نیز به دلایل زیر ممکن است رخ دهد:
سطح پایین منیزیم در بدن
افزایش سطوح کورتیکواستروئید
سطح بالای آلدوسترون (هورمونی که در صورت ابتلای فرد به تنگی عروق کلیوی و تومور آدرنال افزایش پیدا می‌کند)
اسیدوز لوله‌ای کلیوی
داروهای دیورتیک
نارسایی کلیه
تعریق زیاد در زمان ورزش بدون تأمین دوباره آب بدن
زندگی در مناطقی با آب و هوای بسیار گرم
اگر کمبود پتاسیم به دلیل بیماری‌هایی مانند نارسایی کلیه نباشد با داشتن برنامه غذایی مناسب می‌توان به راحتی پتاسیم بدن را از طریق مواد غذایی سالم تأمین کرد.
علائم کمبود پتاسیم و راه تشخیص آن
از جمله شایع‌ترین علائم کمبود پتاسیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ضعف و خستگی: ضعف و خستگی معمولا اولین نشانه کمبود پتاسیم به حساب می‌آید. پتاسیم به انقباضات عضلانی کمک می‌کند. پایین بودن پتاسیم خون می‌تواند روی تعادل انقباض عضلات تأثیر بگذارد و باعث انقباضات کنترل نشده و طولانی مدت شود که به عنوان کرامپ شناخته می‌شوند.
ضعف و گرفتگی عضلات: گرفتگی عضلانی، انقباضات ناگهانی عضلات است. زمانی که سطح پتاسیم خون پایین است این اتفاق رخ می‌دهد و ممکن است دردناک باشد.
مشکلات گوارشی: کمبود پتاسیم ممکن است باعث مشکلاتی مانند نفخ، یبوست و گرفتگی‌های شکم تخت شود. این موضوع حرکت غذا را از طریق سیستم گوارشی کند می‌کند.
ضربان غیر طبیعی قلب: پتاسیم نقش کلیدی در تنظیم ضربان قلب شما دارد. اگر میزان پتاسیم پایین باشد، ممکن است باعث ضربان قلب نامنظم به نام آریتمی قلب شود که می‌تواند نشانه یک بیماری جدی قلبی باشد.
مشکلات تنفسی: پتاسیم به انبساط و انقباض ریه‌ها کمک می‌کند، بنابراین کمبود پتاسیم ممکن است منجر به تنگی نفس شود.
مور مور شدن یا بی‌حسی در بدن: سوزن سوزن یا مور مور شدن و بی حسی مداوم در بدن ممکن است نشانه‌ای از اختلال در عملکرد عصبی به دلیل کمبود پتاسیم باشد.
تکرر ادرار (پلی‌یوری) و احساس نیاز به نوشیدن مداوم آب: گاهی کمبود پتاسیم می‌تواند عملکرد کلیه برای تنظیم تعادل مایعات و الکترولیت بدن را مختل کند. در این شرایط ممکن است فرد تکرر ادرار پیدا کرده و احساس تشنگی در او افزایش پیدا می‌کند.
فشار خون بالا: پتاسیم نقش مهمی در تنظیم سطح سدیم بدن دارد. وقتی سطح پتاسیم پایین است، کلیه‌ها سدیم بیشتری را در بدن نگه می‌دارند که منجر به افزایش فشار خون می‌شود.
کمبود پتاسیم با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. پزشک ممکن است به دلیل ابتلا به فشار خون بالا یا بیماری کلیوی آزمایش خون را به عنوان بخشی از یک معاینه پزشکی تجویز کند. اما در بسیاری از مواقع با توجه به علائم نیز می‌توان کمبود پتاسیم را تشخصی داد.
درمان فوری کمبود پتاسیم؛ به صورت مرتب وضعیت بدن خود را چک کنید
راه‌های درمان کمبود پتاسیم خون بستگی به شدت کمبود پتاسیم و سابقه پزشکی فرد دارد. اگر پتاسیم پایینی دارید، توصیه پزشک به شما مصرف مکمل است. شما باید فقط تحت نظر پزشک از مکمل پتاسیم استفاده کنید. چرا که مصرف بیش از حد پتاسیم نیز سبب ایجاد شرایطی به نام هایپرکالمی می‌شود که می‌تواند آسیب‌های قلبی و ماهیچه‌ای شدید ایجاد نماید. برای هیپوکالمی خفیف یا همان کمبود پتاسیم پزشک ممکن است یکی از راه‌های زیر را پیشنهاد دهد:
قطع مصرف هر دارویی را که سبب کاهش سطح پتاسیم خون می‌شود
مصرف مکمل پتاسیم
مصرف غذاهای حاوی پتاسیم طبیعی
مصرف داروهای خاصی که سبب افزایش پتاسیم می‌شود
کمبود شدید پتاسیم می‌تواند عوارض جدی برای بدن داشته باشد. به همین دلیل است که پیشنهاد می‌کنیم هر چند ماه یکبار وضعیت ویتامین‌ها و مواد معدنی خون را چک کنید. تا در صورت مشاهده کمبود مواد مغذی، بتوانید با مصرف مواد غذایی سالم و داشتن برنامه غذایی صحیح، بدون نیاز به داروها، اختلال وارد شده به بدن را رفع کنید.
برای کمبود پتاسیم چه دارویی بخوریم؟ / از مصرف خودسرانه داروها اجتناب کنید
برای کمبود پتاسیم در حالت شدید معمولاً از مکمل‌های دارویی استفاده می‌کنند. میزان توصیه شده مصرف مکمل پتاسیم به‌صورت روزانه، ۳۴۰۰ میلی گرم برای مردان بالغ و ۲۶۰۰ میلی‌گرم برای زنان بالغ است. هیپوکالمی خفیف تا متوسط معمولا با مکمل کلرید پتاسیم درمان می‌شود که معمولا بین ۶۰ تا ۸۰ میلی مول در روز است. با این حال، مکمل‌های پتاسیم ممکن است روده را تحریک کرده و منجر به خونریزی یا زخم شود. بنابراین باید با آب و غذا مصرف شوند. یادتان باشد تحت هر شرایطی از مصرف خودسرانه مکمل‌های غذایی خودداری کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
برای کمبود پتاسیم چی بخوریم؛ چه غذاهایی پتاسیم خون را بالا می‌برد؟
مواد غذایی یکی از بهترین منابع برای تأمین مواد معدنی بدن مانند پتاسیم است. برخی مواد غذایی حاوی پتاسیم شامل موارد زیر است:
عدس پخته شده
کدو حلوایی پخته شده
زرد آلو خشک
لوبیا چشم بلبلی
سیب زمینی پخته شده
موز
گوشت گاو
آب پرتقال
شیر
ماست یونانی
قهوه
گوجه فرنگی
بهترین راهکار برای افزایش پتاسیم خون و از سوی دیگر راه‌های پایین آوردن پتاسیم خون، تغییر سبک غذایی است. با داشتن برنامه غذایی صحیح می‌توانید ویتامین‌ها، مواد معدنی و مغذی بدن را تأمین کنید. به یاد داشته باشید که هر دارویی عوارض خاص خود را دارد. پس تلاش کنید تا از طریق رژیم غذایی سالم، سلامت بدن خود را تضمین کنید.
در این مقاله شایع‌ترین علائم کمبود پتاسیم در بدن را بررسی کردیم. پتاسیم یک ماده معدنی بسیار مهم در بدن بوده و از طریق مواد غذایی تأمین می‌شود. نشانه‌های رایج کمبود پتاسیم شامل ضعف و خستگی، گرفتگی عضلات، درد و سفتی عضلانی، گزگز و بی حسی، تپش قلب، مشکلات تنفسی، علائم گوارشی و تغییرات فشار خون است.
درمان فوری کمبود پتاسیم از طریق مکمل‌های دارویی امکان‌پذیر است. اما ممکن است که تأثیرات داروها پایدار نباشد. چرا که داروها تا زمان مصرف می‌توانند تأثیرات مفید خود را در بدن به جای بگذارند. پس از قطع مکمل، بدن باید مواد معدنی را از طریق مواد غذایی جذب کند. به عبارتی بدون اصلاح سبک غذایی، مصرف مکمل به تنهایی نمی‌تواند راه حل قطعی درمان کمبود پتاسیم در بدن باشد. بلکه باید با رژیم غذایی علمی و صحیح همراه شود.
عوارض کمبود پتاسیم چیست؟
کسی که هیپوکالمی یا کمبود شدید پتاسیم دارد ممکن است مشکلات زیر را تجربه کند:
کاهش عملکرد مغز
سطح قند خون بالا
فلج عضلانی
مشکل در تنفس
ضربان قلب نامنظم
هیپوکالمی شدید می‌تواند زندگی را تهدید کند، در این مواقع با پزشک و مشاور تغذیه حتما مشورت نمایید.
نظر شما