سوءاستفاده مالی چند وزیر افشا شده، چند نفر دیگر هم استعفا داده و از کابینه خارج شدهاند. قبل از همه اینها هم اصلیترین عضو دولت، یعنی نخستوزیر عوض شده بود و حالا «گوردون براون»، نخستوزیر جدید میخواهد کابینه را ترمیم کند.
حتماً اصطلاحات هیأت وزیران، کابینه و دولت را شنیدهاید. دولت در واقع به معنی حکومت نیست، بلکه قوه مجریه، یعنی بخشی از حکومت که قانون را اجرا میکند، دولت مینامند. در بعضی از کشورها مثل انگلیس، نخستوزیر دولت را اداره میکند، یعنی وزیرهایی را برای بخشهای مختلف تعیین میکند. در بعضی کشورها، مثل فرانسه، رئیسجمهور این کار را انجام میدهد. اما در کشوری مثل ترکیه که هم رئیسجمهور و هم نخستوزیر دارد، آن وقت بازهم نخستوزیر، وزیرها را انتخاب میکند.
گوردون براون
کابینه، یعنی وزیرها به همراه رئیس جمهور (یا نخستوزیر) و معاون او. معاون رئیس جمهور در بعضی کشورها قدرت زیادی دارد. مثلاً در آمریکا، اگر رئیس جمهور به دلیلی مثل استعفا یا فوت از دولت حذف شود، دیگر انتخابات جدید برگزار نمیشود و معاونش تا پایان دوره جای او را میگیرد.وزیرهای کابینه یا همان هیأت وزیران هم از این جهت اهمیت دارند که بیشتر کارهای کشور به دست آنها سپرده میشود. تعداد و نام وزیرها در کشورهای مختلف تفاوت دارد، ولی معمولاً هر دولتی دارای این وزیرهاست:
1- وزیر خارجه، برای ایجاد رابطه با دیگر کشورها
2- وزیر کشور، برای کنترل مسائل سیاسی داخلی
3- وزیر دارایی، برای تنظیم درآمد و هزینههای کشور
4- وزیر انرژی، برای تأمین برق، سوخت و...
5 - وزیر اموراجتماعی، برای ارائه خدمات رفاهی، آموزشی، حمایتی و... به شهروندان
6- وزیر بازرگانی، برای رسیدگی به تجارت داخلی و خارجی
7- وزیر جنگ، برای اداره ارتش
8- وزیر کشاورزی و محیطزیست، برای اجرای امور مربوط به حفظ منابع طبیعی و استفاده از آنها و ....
نام این وزارتخانهها در کشورهای مختلف میتواند متفاوت باشد و گاه بعضی از اینها در برخی جاها زیر مجموعه وزارتخانهای دیگرند.
براون در میان اعضای کابینه و حزبش
کشورهایی که با مسائل بزرگی روبهرو باشند، غیر از اینها، وزارت مخصوص به آن را دارند مثلاً در کابینه دولت فرانسه، وزارت مهاجرت و در کابینه دولت کویت، وزارت نفت وجود دارد. در بعضی از کشورها هم وزارتخانهها با هم ترکیب شدهاند، مثلاً در استرالیا، وزارت خارجه کار تجارت بینالمللی را هم انجام میدهد. زیاد بودن تعداد وزارتخانهها به معنی بزرگ بودن دولت است، ولی همیشه نشان دهنده پیشرفته بودن کشور نیست، زیرا تعدادی از کشورهای توسعه یافته جهان با حدود 10 وزارتخانه اداره میشوند.
معمولاً مجلس هر کشور میتواند از رئیس جمهور، نخستوزیر یا هر کدام از وزیرها در باره کارهایش بازخواست کند و وزیر باید برای باقی ماندن در سمت خود از نمایندگان مجلس رأی اعتماد بگیرد، در غیر این صورت برکنار شده و باید شخص دیگری به جای او معرفی شود، تغییر چند وزیر در یک کابینه را ترمیم کابینه و اگر بیشتر وزیران برکنار شوند، سقوط کابینه میگویند.
رئیس جمهور یا نخستوزیر حق دارد هر کسی را به عنوان وزیر تعیین کند. معمولاً وزیرها از حزب یا جریان سیاسی خود او هستند، ولی در بعضی از کشورها که احزاب و گروههای سیاسی مختلفی وجود دارد، این وضعیت پیش میآید که وزیران کابینه از بین دو یا سه حزب و جریان سیاسی انتخاب میشوند. به این کابینه، کابینه ائتلافی گفته میشود.
اعضای کابینه مثل بازیکنان یک تیم ورزشی هستند. زمانی دولت یک کشور موفق خواهد بود که هر کدام از وزیران، غیر از اداره درست وزارتخانه خود، با دیگر وزیران هم رابطه خوبی داشته باشند و به صورت تیم یکپارچه عمل کنند. ضعف هر کدام از آنها بر دیگری تأثیر میگذارد. بعد از جنگ عراق و همکاری انگلیس با آمریکا برای جنگ در این کشور، حزب کارگر انگلیس که کابینه فعلی از بین اعضای آن تشکیل شده است ، دچار مشکل شد. الان دیگر کابینه انگلیس اعتبار قبلی را ندارد و نخستوزیر میخواهد با تغییر تعدادی از وزیران کابینه را ترمیم کند.