رسم کیسه‌دوزی زنان تهرانی در ماه رمضان | زنان برای تهیه افطار و سحر جایزه می‌گرفتند

همشهری آنلاین- سمیراباباجانپور: زنان قبل از شروع فصل روزه‌داری دست‌به‌کار می‌شدند. آنچه آنها چند هفته قبل از ماه رمضان انجام می‌دادند در گذراندن یک ماه روزه‌داری آرام و خوش بسیار نقش داشت.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

اردشیر آل عوض، تهران‌پژوه، دراین‌باره می‌گوید: «زنان اول خانه را برای ماه رمضان آماده می‌کردند و بعد خود را آراسته می‌کردند. در حقیقت همان‌گونه که برای عید نوروز خانه‌تکانی می‌کردند برای ماه رمضان هم‌خانه تمیز و پاک می‌شد. کدبانوها خانه را آب‌وجارو می‌کردند و مردان هم برای غبارروبی مساجد رهسپار می‌شدند. زنان معمولا لباس می‌دوختند و چادرهایی که برای این ماه می‌پوشیدند بلند بود و حتماً روبنده می‌زدند. محال بود زنی در ماه رمضان سرخاب و سفیداب بزند.»

یکی از سنت‌های جالب زنان تهرانی کیسه‌دوزی بود که به نیت افزایش رزق و روزی و برکت در این ماه انجام می‌شد. این رسم در روستاهای تهران، به‌خصوص روستای طرشت، بسیار باب بود. زهرا محمدی، بانوی طرشتی، می‌گوید: «یادم می‌آید سنت کیسه‌دوزی را زنان روستا هرسال انجام می‌دادند. تکه‌های پارچه‌های تمیز را جمع می‌کردند و با آنها کیسه‌های کوچک درست می‌کردند. این رسم بیشتر در شب بیست و نهم ماه رمضان انجام می‌شد. درون کیسه‌ها هم با دعا و تسبیح و مهر و گاهی طعام پر می‌شد که به نیت سلامتی و رزق و روزی بود.»

از دیگر وظایف زنان در ماه رمضان آماده‌سازی افطار و سحر بود آنقدرکه جعفر شهری در کتاب خود می‌نویسد: «یکی از رسوم جالب تهرانی‌ها در ایام قدیم این بود که برخی از مردها به زن‌های خود که سحرها زودتر از بقیه بیدار می‌شدند و غذای بهتری تهیه می‌کردند جایزه و انعام می‌دادند. از بعد سحر تا دو ساعت به ظهر همه می‌خوابیدند و پس ‌از آن مردها از خانه خارج ‌شده و به سرکار خود می‌رفتند.»

زنان برای تهیه غذا آذوقه و وسایل مورد نیاز طبخ را از چند هفته قبل از ماه رمضان آماده می‌کردند. زری میوه‌چی، از اهالی قدیمی تهران، از خاطرات خود از محله گلوبندک می‌گوید: «یادم می‌آید برای پخت آش رمضان از لوبیاهایی استفاده می‌کردیم که مادرم قبلاً خشک کرده بود. سبزی خشک کردن هم که رسم اغلب زنان تهران بود تا دستشان برای پخت‌وپز خالی نباشد.»

هدیه به دخترکانی که روزه کله‌گنجشکی می‌گرفتند باب بود و برای تشویق روزه‌داری، برایشان شیرینی و غذای خوش‌طعم درست می‌کردند.

در سه شب قدر نیز زنان قرآن به سر می‌گرفتند، دعای جوشن کبیر می‌خواندند و در پایان هربند گلاب و شیرینی پخش می‌کردند؛ این رسم بیشتر برای زنان اعیان و درباریان بود.