همشهری آنلاین- سید مهدی اعرابی، تهران پژوه: رویش دوباره بنفشه های رسمی بر روی بوته های به هم پیوسته در کنار جویبارها و نهرهای داخل باغ ها و نهرهای عمومی، شکفتن غنچه های بیدمشک بر شاخه های درخت بید، نوروزخوانی با نوای گرم نوروزخوان محله در کوچه و پس کوچه ها، پختن شیرینی های شب عید مثل توتک، خاتون پنجره و نان شیرمال توسط زنان باسلیقه در اغلب خانه ها، سبز کردن گندم، عدس و ماش در ظروف سفالی یا بشقاب های مخصوص توسط دختران جوان به رغم وجود کشتزارهای وسیع در اوین، پاکیزگی، لایروبی نهرها، نظافت کوچه ها و حریم خانه ها، گرفتن ماهی های قرمز از دهانه قنات ها و استخرهای باغ های قدیمی برای نگهداری در تنگ های بلورین سر سفره هفت سین، برداشتن سرپوش زمستانه از روی سطح حوض های خانه ها، پختن سمنو در برخی از خانه ها و توزیع بین سایر خانواده ها ، تهیه ماهی دودی در غیاب یخچال ها و فریزرهای امروزی در برخی از خانه ها از جمله تصاویر زیبای آن سال ها در محله اوین بودند.
تحویل سال در زیارتگاه‌های محله
شنیدن صدای آواز پرندگان زیبا همچون چرخ ریسک، چلچله، آبیارک و بلبل خرمایی، به گوش رسیدن نوای بره ها و بزغاله هایی که همراه گله های گوسفند، بازیگوشانه برای چرای بهاری از آغل به صحراها و بالعکس مسیر کوچه و پس کوچه ها را طی می کردند، گام به گام فضای اوین را به نوروز نزدیک و نزدیک تر می ساختند.
به ساعات و لحظات آستانه سال نو که نزدیک می شدیم همه چیز برای دعا کردن با قلب های پاک و نیت هایی صاف و بی غل و غش برای نجوا کردن ذکر یا مقلب القلوب و الابصار … آماده می شد، حضور در دو زیارتگاه محله یعنی بقعه امامزاده عزیز بر فراز تپه های اوین همان جا که امروز به نام دانشگاه شهید بهشتی شناخته می شود و بقعه امامزاده مطیب در شمال تکیه قدیمی محله، پیوند با خاندان پیامبر(ص) را در شروع سال جدید استحکام می بخشید و ساکنان محله اعم از زن و مرد، سالخورده و جوان، سال جدید را با خواندن زیارتنامه و قرائت فاتحه اهل قبور و شادباش گفتن و آروزی سلامتی و برکت، از آن دو مکان شروع می کردند.
دید و بازدیدهای گروهی
با تحویل سال، دید و بازدیدهای گروهی مردانه به ترتیب از خانه سادات و بزرگ ترها با توقفی کوتاه در هر خانه بدون تشریفات، اوج برنامه های دیدار نوروزی در اوین بود. دید و بازدیدی که با یاد درگذشتگان از هر خانه و طلب آمرزش برای درگذشتگان همراه بود. این دید و بازدید ها در خانه هایی مملو از سادگی در همان دو سه روز اول فروردین، کار «صله رحم» و تحکیم روابط محله ای را سامان می داد و چنانچه کدورت یا اختلافی هم وجود داشت با همین حرکت دسته جمعی پایان می یافت. ضمن آن که خانم ها از این قاعده مستثنی بودند و تا زمان رسیدن محصول توت دید و بازدیدهای زنانه از خانه های یکدیگر سر فرصت و با حوصله استمرار می یافت و ای بسا که پایه خیلی از اتفاق های مهم نظیر ازدواج ها نیز در همین دید و بازدیدها گذاشته می شد. عیدی گرفتن از بزرگ ترها مثل امروز همه گیر نبود یعنی فقط بزرگ ترها سکه یا اسکناس به عنوان عیدی و دست لاف به کوچک ترها می دادند.
شکفتن شکوفه‌های بهاری
بدین ترتیب نوروز در همان هفته اول تقریبا با شکفتن شکوفه های برخی از درختان مثل گوجه، هلو و زردآلو خاتمه می یافت و دوباره کار و زحمت و تلاش برای کشاورزی، دامداری و تولید انواع محصولات اعم از صیفی و شتوی بر سطح اراضی که امروز همگان آن ها را با نام نمایشگاه های بین المللی، باشگاه ورزشی انقلاب، ساختمان اجلاس سران، هتل های آزادی و استقلال و اوین، شهرک های سئول، آتی ساز، فجر و سامان ، دانشگاه های شهید بهشتی و علوم پزشکی و علوم بهزیستی، بیمارستان طالقانی، موسسات وزارت کشاورزی و … می شناسند ادامه پیدا می کرد.
روز از نو و روزی از نو
«روز از نو و روزی از نو» باامید و ااتکال به خداوند کریم به دور از برج های بدترکیب و پرآزار، زندگی در سطح زمین خدا و نه در ارتفاع، همدلانه و همیارانه با بهره مندی از آبی که در رودخانه اوین-درکه از دامنه توچال جذاب و زیبا جاری بود ادامه می یافت به امید اینکه سالی پر بار برای محصولات کشاورزی پیش رو داشته باشند. اکنون از زمین های کشاورزی و حاصلخیز اوین، چیزی باقی نمانده اما در این محله همچنان رسم هایی از دیرین به یادگار مانده است.
نظر شما