همشهری آنلاین- زکیه سعیدی: خانه امین السلطان یا دایی جان ناپلئون معروف، خانه‌ای به یادگار مانده از سبک معماری قاجارها که تا امروز از گزند بساز و بفروش‌ها جان سالم به در برده و ثبت ملی هم شده است. خانه امین‌السلطان روزگار پرماجرایی را سپری کرده؛ از زمان ساخت و ماجرای دست به دست شدن بین مالکان پرآوازه‌اش تا آتش‌سوزی روز کودتای ۲۸مرداد. قصه خانه تهران از قدرت گرفتن محمدابراهیم، آبدارچی و چاروادارو گمنام ناصرالدین‌شاه شروع شد که از شاه مملکت لقب «امین‌السلطان» گرفت.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
محمدابراهیم‌خان از موقعیتش برای خرید زمین و باغ و ساخت خانه‌ای اعیانی در محدوده لاله‌زار استفاده کرد و خانه‌باغی در محدوده لاله‌زار ساخت که ارثیه‌ای برای پسر دومش، میرزا علی‌اصغرخان امین‌السلطان، شد. علی‌اصغرخان هم مثل پدر زیرک و باهوش بود و خیلی زود با پوشیدن لباس صدرات توانست پله‌های ترقی را به خوبی طی کند، اما از آنجا که در روی یک پاشنه نمی‌چرخد و مخالفان و دسیسه‌چینان برای رسیدن به قدرت بیکار نمی‌مانند، در پی همین مخالفت‌ها عباس صراف، اتابک اعظم را ترور کرد و عمارت زیبا و معروفش در لاله‌زار سهم نوادگانش شد تا اینکه سال ۱۲۹۵ ورثه این ارثیه را به رحیم اتحادیه تبریزی فروختند.
با تغییر مالکیت، عمارت امین‌السطان این بار به نام تاجر معروف تبریزی،اتحادیه، شهرت پیدا کرد؛ خانه‌ای که مانند همه خانه‌های قاجاری معماری چشمنوازی دارد. طراحی این خانه شامل دو بخش اندرونی و بیرونی است که در دو سمت درهای ورودی و خروجی بنا واقع شده است. سمت ورودی خیابان لاله‌زار سردر ستون نیم‌گردی دارد و قوس بالای در با آجرهای تراش‌دار تزیین شده است و در سردر آن قاب اسماء جلاله به چشم می‌خورد و بالای ورودی شمال شرقی باغ هم به طول ۲متر مقرنس‌کاری شده است.
مقرنس‌کاری‌های این بخش به‌صورت چهارکاسه‌ای و دارای ۲ آویز است. عمارت دوم کمی دورتر از این ورودی مقرنس‌کاری‌شده با درهایی فلزی و ۲ ستون سنگی قرار دارد. تنها یادگاری باقیمانده از دوران امین‌السطان و طراحی اولیه این خانه، چند دیوار و ستون و یک شومینه بین عمارت سوم و چهارم است. عمارت سوم در مرکز و شمال باغ، شکلی «ال» مانند دارد. روبه‌روی این عمارت حوضی بزرگ قرار گرفته و تمامی سردرهای آن گچبری‌های سنتی دارند و در بخش‌های زیرین دیوار آجرچینی‌های مختلف را می‌توان دید.
جالب اینجاست که روز ۲۸ مرداد ماه سال ۱۳۳۲ همزمان با بلوا و شلوغی شهر، حریقی در خانه اتحادیه به دلیل اجاره یکی از عمارت‌ها به حزب توده اتفاق افتاد. تا زمان بازسازی مجدد این خانه آثار این آتش‌سوزی قابل رؤیت بود. این خانه تاریخی در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و از سوی سازمان زیباسازی خریداری شد و بعد از ۵ سالی مرمت و بهسازی از سال ۱۳۹۴ با عنوان «خانه تهران» کاربری فرهنگی پیدا کرد.
نظر شما