همشهری آنلاین- الناز عباسیان: مقام معظم رهبری بارها خاطرنشان کردند که دشمنان، نسل جوان را نشانه گرفته‌اند تا خاطره تاریخی‌شان نسبت به امام(ره) و انقلاب را کم‌رنگ کنند. این در حالی است که امام(ره) باور قوی نسبت به جوانان داشته و معتقد بودند که جوانان سرمایه‌های ارزشمند معنوی یک کشورند و از همین رو بود که نگهداشت، حفظ و رشد این سرمایه‌ها را بسیار مهم تلقی می‌کردند. بنابراین سبک زندگی امام(ره) باید به نسل جوان و نوجوان آموزش داده شود و آنها باید دریافت ملموس و محسوس پیدا کنند. باید با استفاده از ابزارهای نوین تصویری درست از امام(ره) ارائه شود و اگر غفلت کنیم فرزندان‌مان تصویری از امام(ره) خواهند داشت که دشمنان‌مان خواسته‌اند. در این زمینه با حجت‌الاسلام دکتر علی کمساری، رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(ره) گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
در اندیشه امام(ره) نوجوانان و جوانان چه جایگاهی دارند؟
اجازه بفرمایید در آستانه ایام سالگرد رحلت جانسوز حضرت امام‌خمینی(ره) به روح بلند ایشان درود بفرستم و یاد و خاطره همه شهدای اسلام به‌ویژه رئیس‌جمهور محبوب و مردمی حضرت آیت‌الله شهید رئیسی وهمراهان عزیز ایشان را که در راه خدمت به کشورمان و اعتلا و عظمت این مردم جان خودشان را فدا کردند، گرامی بدارم.
امام(ره) حکیمی ژرف‌اندیش بود که از آغاز نهضت اسلامی با نگاه اندیشمندانه خود موجب بیداری دینی قشر عظیم جوانان این مرز و بوم شد. ایشان در آغاز حرکت الهی خود در نجف اشرف تمامی جوانان روحانی و دانشجو را با نگاهی نو، همه‌سویه، ژرف و جامع به دین فراخواند و فرمود: «حس مسئولیت نسل جوان و کوشش‌های بی‌شائبه آنان در راه دفاع از اسلام و نوامیس قرآن مجید در خور تقدیر و امیدواری است. اینجانب در این تبعیدگاه ثانوی، چشم امیدم به جوانان روحانی و دانشگاهی مسلمان بوده و انتظار دارم که با تهذیب نفس و اخلاص، مطالعات و تحقیقات وسیع و دامنه‌داری را در زمینه شناخت احکام اسلامی و مبانی نورانی قرآن آغاز نمایند؛ اسلام واقعی را بشناسید و بشناسانید.»
نگاه ویژه حضرت امام(ره) به جایگاه خانواده را می‌توان در رفتار و کردار ایشان با خانواده‌شان رصد کنیم. شما به‌عنوان صاحب‌نظری که سال‌ها در این حوزه مطالعه و تحقیق داشته‌اید برایمان از اعتقادات و اصولی که حضرت امام(ره) پیرامون جایگاه خانواده داشتند بگویید؟
حضرت امام(ره) معتقد بودند که نقش زن و مادر در جامعه بالاتر از نقش مردان است و این در شرایطی بود که علاوه بر توصیه‌های عمومی به جامعه، خود نیز عامل این معنا بودند. امام بزرگوار در هیچ‌یک از مقاطع حساس زندگی خویش چه در دوران مبارزه و چه تبعید و چه در دوران پیروزی و استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران و در کسوت رهبر جامعه، از خانه و خانواده خویش غافل نبودند. نامه‌های نگارش یافته توسط ایشان به همسرگرامی‌شان و فرزندان، نوه‌ها و عروس‌ها همه نشان از توجه وافر ایشان به نقش و اهمیت خانواده دارد.
اجازه دهید کمی از موضوع خانواده فاصله بگیریم و نگاهی کلی به اندیشه‌های امام(ره) به‌عنوان معمارکبیر انقلاب اسلامی داشته باشیم. در آستانه سالروز رحلت ایشان از ابعاد شخصیت حضرت که همچنان ناشناخته است بگویید. در واقع اینکه چرا اغلب نسل کنونی انقلاب به‌خصوص نسل نوجوان و جوان، امام(ره) را به درستی نمی‌شناسند و عظمت ایشان را درک نکرده‌اند.
سیره عملی حضرت امام(ره) از رفتار با خانواده گرفته تا برخورد با سران کشورها، از شفقت و مهربانی با مستضعفان تا شدت با کفار و منافقین همه و همه می‌تواند الگوی جامع و کاملی را پیش روی نسل‌های مختلف قرار دهد. امام بزرگوار همیشه بر محور و مدار توحید و خداجویی و مردم‌باوری حرکت می‌کردند و همین باعث محبوبیت شخصیت ایشان در میان آزادگان و ملت‌های جهان شده بود. پاسداشت مقام و شخصیت الهی حضرت امام(ره) پاسداشت همه خوبی‌هاست.
متأسفانه منحرفان و مخالفان نظام همواره در پی تحریف اندیشه‌های امام(ره) بودند و حتی در سال‌های اخیر درفضای رسانه‌ای و مجازی اقدامات گسترده‌ای در این زمینه داشتند. به‌نظر شما چگونه می‌توان مقابل این تحریف‌ها و اقدامات معاندین ایستاد و چهره و اندیشه واقعی امام(ره) را به نسل جدید معرفی کرد؟
حضرت امام(ره) با اندیشه‌های تابناک خویش و با اخلاص مثال‌زدنی و با ویژگی یکی بودن قول و فعل‌شان ضمن نفوذ در جان‌ها و قلب‌ها، با همت و مجاهدت بسیار، مسیر تاریخ را دگرگون ساختند. این شخصیت سترگ تاریخ همواره مورد هجمه دشمنان قرار داشته‌اند، حتی بعد از رحلت ایشان میزان و حجم هجمه‌ها و حملات دشمن برای تخریب و تحریف شخصیت ایشان مضاعف هم شده است که خود این موضوع نشان از پویایی و زنده بودن افکار، اندیشه‌ها و راه آن زعیم عظیم امت اسلام دارد.
دشمنان اسلام و انقلاب درپی آنند که شخصیت کم‌نظیر عالم اسلام را با القای شبهات و سؤالات بی‌اساس تحریف کنند و چهره‌ای دگرگونه از ایشان به جامعه به‌ویژه نسل جوان معرفی کنند. تقویت گفتمان دینی، پاسخ به شبهات از مسیر عقلانی، به دور از احساس، توجه به روش‌های نوین تخاطب با نسل‌های نو مانند دهه اول انقلاب جامعه‌پذیری افکار و منویات ایشان باید در کانون توجه فرهیختگان و دلسوزان قرار گیرد. در این میان نقش روحانیون و نخبگان فکری و فرهنگی در شکست توطئه‌های دشمن بسیار مهم و کارساز تلقی می‌شود.
خلف صالح امام(ره) و کشتی‌بان فکور و مقتدر انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با درایت و تیزبینی همیشگی خویش، بارها درخصوص خطر تحریف شخصیت و اندیشه حضرت امام(ره) هشدار و انذار لازم را داده‌اند و در یکی از این موارد می‌فرمایند که اگر شخصیت امام تحریف شد، بد معرفی شد، غلط معرفی شد، همه این خطرات بزرگ متوجه ملت ایران خواهد شد. وقتی رهبر معظم انقلاب به‌عنوان بزرگ‌ترین پاسدار ساحت اندیشه امام(ره) بارها و بارها دغدغه‌مندی خود را مطرح کرده‌اند این وظیفه همه متولیان امر فرهنگ در جمهوری اسلامی است که با تلاشی مضاعف به فریضه «جهاد تبیین» عمل کنند و در اشاعه افکار نورانی امام عزیز گام بردارند.
یکی از راه‌های عملی مبارزه با اقدامات معاندین مرور و تکرار اندیشه‌های امام(ره) و شناخت بهتر و دقیق‌تر شاکله فکری و ساحت اندیشه ایشان است. ما هر ساله در ایام سالگرد ارتحال جانسوز حضرت امام(ره) این فرصت را در اختیارداریم تا با بسیج امکانات رسانه‌ای به‌ویژه ظرفیت عظیم صدا و سیما و سایر نهادهای فرهنگی، به تبیین اهداف و سیره علمی و عملی امام بزرگوار بپردازیم.
پیرو صحبت شما و دغدغه‌های همیشگی‌تان، متولیان تربیتی و آموزشی، مدارس و دانشگاه‌ها چه اقدام درستی می‌توانند در این زمینه داشته باشند؟ چه راهکارهای عملی پیشنهاد می‌کنید؟
شاید نخستین گام در راه ترویج اندیشه امام(ره) بین جوانان این باشد که ما با دغدغه‌ها، نظرات و نگرش‌های نسل جوان آشنا شویم. به هر حال ما با نسلی مواجه هستیم که با امام(ره) یک فاصله زمانی نسبتا طولانی دارند. همچنین باید به این نکته توجه داشته باشیم که همه نهادهای فرهنگی نگاه مقطعی و رفع تکلیفی در فعالیت‌های خود را کنار بگذارند. زیرا نوجوانان و جوانان ما یک نسل کاملا متفاوتی شده‌اند و هر کاری را نمی‌پسندند. یعنی باید یک پذیرش درونی را در مخاطب به‌وجود آورد. باید اول خوب اقناع شوند و بعد آن را بپذیرند. اینجاست که انجام کارهای فرهنگی با رویکرد اقناعی ضرورت پیدا می‌کند. با این نسل باید به دور از تعصب و از موضع برابر گفت‌وگو کرد. حتی اگر در جایی کوتاهی کردیم و مشکلی بود باید قبول کنیم. اگر نسل جوان این روحیه انصاف و انتقادپذیری را در ما ببیند بی‌شک با ما همراه می‌شود.
ممکن است به مصداقی اشاره کنید؟
کار فرهنگی فقط چاپ کتاب، جزوه و مقاله و یا اجرای سمینار و همایش نیست. دشمنان قالب و ابزارهایی برای ایجاد شبهه به‌خصوص در زمینه شخصیت امام(ره) دارند که باید به آن توجه داشت. نوعا از طریق کلیپ، فیلم و یا مستندهای کوتاه و بلند مطرح می‌شود و آن وقت ما می‌خواهیم در مقابلش فقط کتاب بنویسیم. چه زمانی این کتاب‌ها به پیام‌های مخاطب‌پسند تبدیل می‌شود!؟ ما هرچه به شبهات پاسخ دهیم باز هم دشمنان کار خودشان را می‌کنند و باید همیشه حواس‌مان جمع باشد، اما حرف من این است که به یک تغییر جدی در رویکرد، به‌ویژه در این مؤسسه نیازمند هستیم و امیدوارم در نشست‌هایی که داریم به این هدف برسیم. اگر امروز از تدوین برنامه ۵ ساله مؤسسه صحبت می‌کنیم برای متناسب‌سازی با شرایط جدید است.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی به عنوان سنگربان اول حفظ و حراست از اندیشه های حضرت امام درمقابل تحریفات و برداشت های ناصواب و در چارچوب وظایف محوله قانونی خود با بهره برداری از ظرفیت کارشناسان و متخصصان و علاقه مندان به حوزه امام و انقلاب، توانسته گام های کوچک اما مؤثری را در این جهت بردارد.
****
راه‌اندازی واحد رصد برای دفاع از اندیشه امام (ره)
مدتی است «واحد رصد» در مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) کار خود را شروع کرده و هدف اصلی این واحد شناسایی شبهات و سؤالات پیرامون حضرت امام(ره) و پاسخگویی به موقع آنهاست. طبیعتا یکی از دستگاه‌های اصلی که می‌تواند در حوزه فرهنگی و تبلیغی کمک شایانی به مؤسسه انجام دهد، سازمان تبلیغات اسلامی است. ظرفیت‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای موفق و بزرگی که در اختیار سازمان تبلیغات اسلامی است، می‌تواند کمک شایانی به ترویج اندیشه نورانی حضرت امام(ره) کند. شرایط به‌گونه‌ای است که زمان برای دسته‌بندی سیاسی و جناحی نداریم. این مجموعه متعلق به نظام و امام(ره) امت است و با این رویکرد به دفاع از اندیشه حضرت امام(ره) می‌پردازیم.
۲ فعالیت مهم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
انتشار مجلات در حوزه کودک و نوجوان، برگزاری نمایشگاه‌ها، مسابقات، نشست‌ها و فعالیت‌ها در زمینه هنرهای تجسمی، موسیقی، شعر و داستان با رویکرد ترویجی از اهداف مهم این موسسه به شمار می‌رود.
واحد رصد دارای چند میلیون سند مکتوب و غیر مکتوب غنی است که در سال‌های اخیر پس از تبدیل شدن به منابع دیجیتال، در حال فرآوری، موضوع‌بندی و هوشمند سازی است تا دستیابی به آنها برای محققان تسهیل شود.
نظر شما