اگر چه هیچ‌گاه شادی بدون غم معنا ندارد و مانند شب و روز، غم و شادی به هم پیوسته است اما روحیه افسرده و غمگین که با احساس سرخوردگی به‌خصوص در جوانان همراه است نشاط اجتماعی و انگیزه‌های کاری را از بین می‌برد.آخرین باری که از ته دل خندیدید کی بود؟ یادتان می‌آید؟ البته این فراموشی ربطی به آلزایمر ندارد.
بسیاری از افراد هستند که نمی‌توانند به این سؤال پاسخ صحیحی بدهند. زمانی فکر می‌کردیم منظور از بیمار روانی می‌تواند فقط برای افرادی با سن بالا یا کسی که دچار حادثه‌ای شده باشد حالا آمار نشان می‌دهد 11میلیون بیمار روانی در سطح کشور وجود دارد که بیشتر آنان جوان هستند. کارشناسان به‌طور جدی نسبت به کاهش میزان شادی و نشاط به‌خصوص در جوانان هشدار می‌دهند.
افسردگی یکی از مهم‌ترین دلایل افت شادی جمعی و نشاط اجتماعی است. در بسیاری از موارد افراد نمی‌خواهند تظاهر به شادی کنند. گاهی فضای اجتماعی آن‌قدر سیاه و غم آلود می‌شود که جوان به‌دنبال شادی نمی‌گردد.
بیشتر جامعه شناسان بر این عقیده هستند که شاد بودن جنبه ذهنی دارد و باید با فرهنگ‌سازی به جوانان آموزش‌داد که شادی‌های درونی شان را کشف کنند. در مواقعی فرد در رفاه کامل هست اما احساس خوشایندی ندارد. پس باید به جوانان نشان داد شادی نه در پول و نه در آزادی‌های انحراف‌گونه است. انسان موجودی اجتماعی است که در تعامل با خود و جامعه به شکل‌گیری شخصیت خود کمک می‌کند و در نهایت باید امنیت اجتماعی را که عاملی در رشد امیدواری در جامعه است را لمس کند تا به آرامش درونی برسد.جامعه‌شناسان همیشه تاکید دارند که مدیران شهری باید امکان حضور مردم در فضاهای شهری را به‌وجود آورند تا ارتباطات اجتماعی بین شهروندان ایجاد شود.
یافته‌های طرح اوقات فراغت و سبک‌های زندگی جوانان بینشی عمیق و موشکافانه را در زمینه اوقات فراغت برای جوانان فراهم کرده و امکان می‌دهد فرد در این اوقات به اشتغالی بپردازد که با کمال‌میل به آنها علاقه نشان می‌دهد خواه به برای استراحت، خواه برای ایجاد تنوع.
شهرداری تهران یکی از ارگان‌هایی است که چند سالی است که با ارائه یک نگاه فرهنگی و اجتماعی متفاوت، از یک دستگاه خدماتی صرف به یک نهاد تاثیر‌گذار در توسعه روابط انسانی تبدیل شده است و با آغاز فصل تابستان برای گذراندن اوقات فراغت شهروندان برنامه‌های مفرحی به نام سامانه نشاط را به‌منظور ایجاد نشاط اجتماعی در مقابله با نوعی بحران گسستگی اجتماعی در مناطق 22 گانه و نواحی تهران به اجرا درآورده‌اند.
ایجاد و تقویت نشاط
رمضانی، مدیرکل اداره فرهنگی شهرداری‌تهران با رویکرد محله محوری و تقویت نواحی، سازمان دهی فرهنگی و اجتماعی را برای آسایش و آرامش روانی شهروندان ضروری دانست و تصریح کرد: سازمان فرهنگی- هنری دستگاهی است که باید در سطح فرهنگ عمومی و براساس «نیاز اصلی» مردم شهر تهران از رهگذر تصدی مراکز فرهنگی متبوعش و اتخاذ راهبردهای علمی و کارآمد، ارتقای فرهنگ شهری تهران را وجهه همت خویش کند، تلاش برای حل مسائل و مشکلات فرهنگی - اجتماعی می‌تواند تهران را به زیستگاه فرهنگی تبدیل کند. اینگونه چارچوب‌گذاری در سیاست‌ها و برنامه‌ها، موجب همگرایی در طراحی‌ها و هم افزایی در توان عملیات است و مانع دیگرکاری‌ها و فرسایش فکرها و توان‌هاست.
سامانه نشاط با دو نوع کارکرد مستقیم و غیرمستقیم، جایگاهی برای ایجاد شادابی و تقویت روحی و روانی و تعمیق اعتقادات و تقویت ارزش‌های جمعی و محله‌ای و کاهش تنش‌های اجتماعی و فرهنگی و بارویکرد اخلاق مداری و کشف و پرورش و معرفی استعدادها درصدد است اوقات فراغت را در معنای کاملا گسترده‌اش در ایجاد فرصت‌هایی برای خودپیش‌بری، تکامل هویت و توسعه توانایی‌های اجتماعی اجرا کند.
شادی کاذب، شادی حقیقی
رمضانی تاکید کرد: فرهنگ شادی باید در جامعه درست تبیین شود تا شادی حقیقی از شادی کاذب بازشناخته شود تا این قدر جوانان به قرص‌های به‌اصطلاح انرژی‌زا و شادی آور روی نیاورند. در فرهنگ شادی باید تلاش کرد تا به معنای واحدی برسیم تا جوانان در هاله‌ای از ابهام نمانند و بدانند که شادی حقیقی چیست و کدام شادی گناه محسوب نمی‌شود.
مدیر اداره کل فرهنگی شهرداری تهران گفت: در عین حال فصل تابستان فرصتی مناسب برای جبران عقب‌ماندگی‌های علمی، آموزشی، فرهنگی، ورزشی و تفریحی اعضای خانواده‌ها بوده و سبب افزایش علاقه‌مندی به سفر و تفریح و روی‌آوردن به طبیعت و افزایش مخاطبان مراکز فرهنگی، مطالعه و برنامه‌های رسانه‌ای است.
رمضانی یادآور شد: اوقات فراغت فقط زمان آزاد شده از بار کار نیست بلکه فعالیتی غیراجباری است و فرد طبق تمایل شخصی خود برای خود تنظیم می‌کند و برنامه آن در مورد هرکس متفاوت است و به سلیقه و نیازهای روحی، سن‌وتوان مالی فرد بستگی دارد.
تلقین روحیه تمایل به مرگ و ناشادی
عباس نصیری فرد، استاد دانشگاه و روحانی با اشاره به آیات و روایات و آموزه‌های اسلامی و دستورات درخصوص پرداختن به شادی می‌گوید: ما مطابق با ارزش‌های اسلامی، هم به شادی و هم به اندوه در جای خود به حد معقول و نیاز بشر نیاز داریم.
عده‌ای ادعا می‌کنند که فرهنگ حاکم بر جامعه ایران، فرهنگی ناشاد است و مولفه‌های شادی در فرهنگ اسلامی در سطح بسیار پایینی قرار گرفته است. در این موضوع برخی با تلقین روحیه تمایل به مرگ و ناشادی تلاش می‌کنند تا دین اسلام را دین‌گریه معرفی کنند.
بنابراین جوانان جامعه نیز در فراهم ساختن فضای سالم و بهره‌گیری از حداقل‌ها می‌توانند نقش مهمی را برعهده داشته باشند. پس جوانان باید بپذیرند که جامعه اساسا با شادی و نشاط مخالف نیست بلکه آنچه جامعه مخالف آن است هزل و هرزگی است.
امروزه ما شاهد رسوخ اموری به صحنه اجتماع هستیم که باید مورد توجه خانواده‌ها و مسئولان واقع شود. در حالی که در آموزه‌های قرآن به مسئله شادی و غم به‌عنوان 2 حالت انسانی توجه شده و در آیات قرآن آمده است که انسان مومن، انسانی مسرور و شادان است و در روایت است که حضرت محمد (ص ) همواره تبسم داشت. متأسفانه ما این روش‌ها را مشاهده نمی‌کنیم ما باید جوانان را با شادی‌های اسلام در مناسبت‌ها آشنا و همراه کنیم.
شاد بودن سبب افزایش کارایی است
دکتر امان قرائی‌مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه مسئولیت ایجاد شادی جمعی بر عهده مدیران ارشد جامعه است، می‌گوید: تحقیقات نشان داده است که در تمام جوامع، شاد بودن باعث افزایش کارایی می‌شود. این مسئله تقریباً از دهه 1930 ثابت شده و اصلاً تئوری روابط انسانی در تشریح این مسئله شکل گرفته است.
وی اضافه می‌کند: به‌نظر من جوانان بستر مناسبی برای بزرگ کردن غم‌ها و ناراحتی‌ها دارند و در مورد این باید چاره‌جویی کرد. نگرانی‌های برانگیخته شده از بروز شادی‌های اجتماعی، حاصل شناخت نداشتن از ویژگی‌های نسل جوان و کارکردهای مثبت شادی در جامعه است. باید پذیرفت شادی قابل تزریق و نفی نیست و باید با مهیا کردن بسترهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی فرهنگی شادی جمعی به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود.
این تنها گزینه‌ای است که از بار آسیب‌های فردی و اجتماعی شادی می‌کاهد و دولت باید به همان دلیلی که کودکان را در مقابل بیماری‌ها واکسینه می‌کند، در مقابل فساد و انحراف نیز به واکسیناسیون جامعه بپردازد. در این راستا با تقویت باورهای دینی در جوان‌ها و همچنین با الگو‌سازی عملی و به دور از تئوری‌های فاقد محتوای اجرایی و تقویت پایه‌های ورزشی و تفریحات سالم، می‌توان از سقوط جوانان در ورطه هولناک آسیب‌های اجتماعی جلوگیری کرد.
