همچنین مقایسه ارقام با جداول کمی برنامه چهارم نشان می‌دهد طی سال‌های 84 تا 86، با وجود رشد درآمد نفت در بخش تشکیل سرمایه ثابت، به‌ترتیب 2/88، 6/82 و 1/86 درصد اهداف برنامه محقق شده است. محاسبات آماری براساس نماگرهای بانک مرکزی نشان می‌دهد طی سال‌های 84 تا 86 (سه ساله اول برنامه چهارم) تشکیل سرمایه ثابت در بخش ماشین‌آلات نسبت به مجموع سرمایه‌های ثابت تشکیل شده و همچنین نسبت به تولید ناخالص داخلی، روند نزولی چشمگیرتری را تجربه کرده است.
عقب ماندگی سرمایه‌گذاری نسبت به اهداف قانون برنامه چهارم توسعه بیانگر آن است که در بخش‌های صنعت و کشاورزی کشور سرمایه‌گذاری کمتری انجام شده است. همچنین نزول شاخص سرمایه ثابت تشکیل شده در بخش ماشین‌آلات، کاهش قابل توجه واردات سرمایه‌ای را توجیه می‌کند.
در 4سال اخیر سهم واردات کالاهای سرمایه‌ای از کل واردات که در واقع به معنای واردات ماشین آلات صنعتی است به میزان 50 درصد کاهش یافته است. توسعه صنعتی بدون واردات کالاهای سرمایه‌ای در بخش ماشین‌آلات برای کشورهای نوظهور غیرممکن است.
در واقع افزایش ورود ماشین‌آلات صنعتی که دارایی‌های سرمایه‌ای محسوب می‌شود به معنای رونق هرچه بیشتر سرمایه‌گذاری صنعتی و کشاورزی است. گزارش‌های بانک مرکزی بیانگر کند شدن آهنگ ایجاد ارزش افزوده در همه بخش‌های صنعتی و کشاورزی در کشور است. این در حالی است که تشکیل سرمایه ثابت در بخش ساختمان نسبت به کل سرمایه ثابت تشکیل شده، روند رو به رشدی داشته است.
آمارها نشان می‌دهد نسبت تشکیل سرمایه ثابت در بخش ماشین‌آلات به کل سرمایه ثابت تشکیل شده طی سال‌های 83 تا 86 به‌ترتیب 60، 60، 5/57 و 5/53 درصد و در عوض نسبت تشکیل سرمایه ثابت در بخش ساختمان به کل سرمایه تشکیل شده در سال‌های مذکور، به‌ترتیب 40، 40، 5/42، 5/46 درصد است.
این نسبت معکوس رشد در تشکیل سرمایه ثابت در ماشین‌آلات و ساختمان در کشور به معنای آن است که سرمایه‌گذاری‌های کشور به سمت ساختمان گرایش پیدا کرده و این حرکت به کند شدن آهنگ رشد صنعتی منجر شده است.
نسبت تشکیل سرمایه ثابت به تولید ناخالص
در همین حال نسبت تشکیل سرمایه ثابت در بخش ماشین‌آلات نشان‌دهنده روند نزولی این شاخص است اما این نسبت در زمینه تشکیل سرمایه ثابت در بخش ساختمان روندی متعادل را نشان می‌دهد. طی سال‌های 83 تا 86، نسبت سرمایه تشکیل شده ثابت در بخش ماشین‌آلات به تولید ناخالص داخلی به‌ترتیب 1/17، 4/16، 1/15 و 8/13 درصد و نسبت تشکیل سرمایه ثابت در بخش ساختمان به تولید ناخالص داخلی در سال‌های مذکور به‌ترتیب 9/11، 9/10، 2/11 و 12 درصد است.
تحلیل این شاخص‌ها به معنای آن است که سرمایه‌گذاری صنعتی که با واردات ماشین‌آلات همراه است کاهش یافته و سهم آن در تولید ناخالص داخلی کمتر شده است. در همین حال، سرمایه‌گذاری‌ها در بخش مسکن همچنان سهم متعادل خود را در تولید ناخالص داخلی حفظ کرده است. کاهش سهم سرمایه ثابت در بخش ماشین‌آلات باعث روند کاهشی سهم مجموع سرمایه ثابت تشکیل‌شده در تولید ناخالص ملی شده است. آمارها نشان می‌دهد نسبت کل سرمایه ثابت به تولید ناخالص داخلی به‌ترتیب 6/28، 3/27، 3/26 و 8/25 درصد بوده است.
عقب ماندن از برنامه
مقایسه ارقام با جداول کمی برنامه چهارم نشان می‌دهد طی سال‌های 84 تا 86، با وجود رشد درآمد نفت در بخش تشکیل سرمایه ثابت، به‌ترتیب 2/88، 6/82 و 1/86 درصد اهداف برنامه محقق شده است. برنامه چهارم در جداول کمی خود پیش‌بینی کرده در سال‌های مذکور حجم تشکیل سرمایه ثابت به‌ترتیب 527، 652 و 794 میلیارد ریال باشد اما در عمل 465، 539 و 684 میلیارد ریال سرمایه ثابت تشکیل شده است.
تحلیل ارقام نشان می‌دهد دولت با وجود آنکه خبر از افزایش سهم مالیات‌ها در درآمد کشور داده اما این مالیات‌ها به‌دلیل اینکه از محلی غیر از سرمایه‌گذاری‌های بلند‌مدت صنعتی نشأت گرفته، احتمالاً در آینده رو‌به کاهش گذارد.
رشد دو برابری ساختمان به ماشین‌آلات همچنین مقایسه ارقام مربوط به سال‌های
83 تا 84 نشان می‌دهد سرمایه ثابت تشکیل شده در بخش ساختمان 2برابر بیشتر از سرمایه ثابت در بخش ماشین‌آلات رشد کرده است.
مقایسه ارقام نشان می‌دهد با وجود آنکه باید رشد تشکیل سرمایه ثابت نسبت به رشد تولید ناخالص فزونی می‌گرفت اما در عمل شاهد عقب‌ماندگی 18درصدی رشد سرمایه به تولید ناخالص هستیم. به‌عبارتی سرمایه ثابت 71درصد رشد کرده اما تولید ناخالص 89درصد، در حالی که جهت تحقق اهداف رشد صنعتی باید رقم رشد سرمایه از رقم رشد تولید ناخالص پیشی می‌گرفت. جدول پیوست نشان‌دهنده میزان رشد سرمایه‌گذاری انجام شده در فاصله سال‌های 83 تا 86 در بخش‌های مختلف است.
