و در چارچوب این طرح، کمیسیون صنایع مجلس ادغام وزارت صنایع و معادن با وزارت بازرگانی را به تصویب رسانده و دولت نیز از موافقت خود با آن خبر داده است.
در این باره و در ارتباط با بخش معدن و صنایع معدنی کشور چند نکته باید مدنظر قرار گیرد.
سیاست ادغام چند وزارتخانه، کاری غیرمعقول نیست و در همه جای دنیا در شرایط خاص ضمن مطالعه و کارشناسی تمامی جوانب فعالیت‌های هر بخش به تفکیک و با توجه به شرایط خاص آن کشور مرسوم است که البته تجربه خوبی هم در دنیا داشته است.
لیکن در ایران شاهد بوده‌ایم که بخش صنعت و معدن در یک دوره 30ساله چندین بار تجزیه و ترکیب شده است. یک بار به 2 وزارتخانه تبدیل شده، بار دیگر به 3 وزارتخانه و نهایتا به یک وزارتخانه تبدیل شده که این سیاستگذاری، به متولی بخش معدن و صنایع معدنی کشور آسیب‌های فراوانی وارد نموده است.
کارشناسان، برنامه‌ریزان و صاحب‌نظران بخش معدن و صنایع معدنی بر این عقیده‌اند که روند توسعه معادن و صنایع معدنی در زمانی که متولی بخش معدن و صنایع معدنی کشور را یک وزارتخانه مستقل اداره می‌کرد، بسیار مطلوب‌تر بوده و عملا پس از ادغام آن در وزارت صنایع و معادن، توجه لازم و کافی به متولی بخش معدن – با توجه به شرایط خاص کشور که معدن و صنایع معدنی آن یک مزیت است – نشده است.
با این وجود، در همین شرایط فعلی نیز که معدن زیر نظر وزارت صنایع است، اداره امور معدن کشور که باید یک مسئولیت واحد و یکپارچه داشته باشد، لیکن در عمل مجموعه‌ای از سازمان‌های دولتی و معارضان محلی، هر کدام با مدیریتی جداگانه و انگیزه‌های متفاوت و حتی متعارض با یکدیگر، در آن اعمال نفوذ و دخالت می‌کنند.
این در حالی است که حفاظت، توسعه و بهره‌برداری به مثابه یک حق مصرّح حاکمیتی از زمره وظایف و حوزه مسئولیت مستقیم وزارتخانه صنایع و معادن است و هیچ وزارتخانه یا دستگاه یا سازمان دولتی دیگر حق تعرض به این وظیفه قانونی را نباید داشته باشد.
حال که پیشنهاد ادغام وزارت صنایع و معادن و وزارت بازرگانی با موافقت دولت نیز همراه شده، و بیم آن می‌رود که دور باطل ادغام و تجزیه‌های 30سال گذشته دوباره تکرار شود، می‌بایستی اعلام نمود که ایجاد مجدد وزارت معادن و فلزات با توجه به نقش اساسی تولیدات معدنی و ایجاد صنایع مادر و یا توسعه آنها به مصلحت کشور است.
اگر هم قرار است ادغامی‌صورت گیرد، بخش معدن و صنایع معدنی می‌بایستی با وزارتخانه‌ها و یا سازمان‌های هم‌خانواده خود ادغام شود.
چه تضمینی وجود دارد که اکنون وزارتخانه‌های صنایع و بازرگانی در هم ترکیب شوند و چند سال بعد دوباره از هم تجزیه نشوند که در آن صورت، باز هم این بخش معدن با قابلیت‌های بالای آن در کشور است که بازنده خواهد بود.
*نایب رئیس خانه معدن ایران
