اکران یک کمدی از کارگردانی که نمایش عمومی فیلم‌هایش به مشکل می‌خورد | رضا عطاران از پنجشنبه به رقابت با پژمان جمشیدی می‌آید

همشهری آنلاین: یکی از کمدی‌هایی که از پنجشنبه این هفته به روی پرده می‌رود، «قیف» ساخته محسن امیریوسفی با بازی رضا عطاران و به تهیه‌کنندگی سعید ملکان است.

امیریوسفی پیش از این سه فیلم ساخته بود که هیچ کدام اکران راحت و بی‌دردسری نداشتند.

اولین فیلم او، «خواب تلخ»، سال ۱۳۸۲ ساخته شد، اما ۱۲ سال بعد و در سال ۱۳۹۴ به روی پرده رفت. «خواب تلخ» داستان مرده‌شوی پیری به نام اسفندیار است که با عزرائیل مواجه می‌شود. بیشتر ماجراهای این فیلم که در ۱۹ اپیزود روایت می‌شود، در گورستانی قدیمی که بیش از هشت‌صد سال عمر دارد اتفاق می‌افتد. همهٔ آدم‌های فیلم از اسفندیار گرفته تا قبرکن و زن و مردی که لباس مرده‌ها را می‌سوزانند، نابازیگرند و در نقش واقعی خود ظاهر شده‌اند. مانع بزرگ بر سر اکران فیلم نه مضمون و محتوایش، بلکه ساختار نامتعارف (نماهای بلند و دوربینِ روی دست) و بی‌بهره بودنش از بازیگر مشهور و ستاره بود که سینماداران را به نمایش آن بی‌میل می‌کرد.

فیلم دو او، «آتشکار» محصول ۱۳۸۶، تقریبا ۳ سالی توقیف بود و پیش از فیلم نخستش در سال ۱۳۸۹ اکران شد. فیلم داستان یک کارگر آتشکار کارخانه ذوب‌آهن به نام سهراب است که ۴ دختر دارد، ولی همیشه آرزوی داشتن یک پسر را داشته. همسر سهراب بعد از زایمان آخرش می‌گوید که دیگر توانایی روحی و جسمی بارداری را ندارد و از سهراب می‌خواهد که با انجام عمل وازکتومی (بستن لوله در مردان) از بارداری مجدد جلوگیری کند. سهراب برای گرفتن این تصمیم تردید دارد، ولی در آخر تن به این کار می‌دهد.

سومین فیلم امیریوسفی که «آشغال‌های دوست‌داشتنی» نام دارد، بیش از دو فیلم دیگر او برای اکران با مشکل مواجه شد. فیلم سال ۱۳۹۱ ساخته شد، اما تا سال ۱۳۹۸ فرصت اکران نیافت. این بار نه ساختار فیلم بلکه داستانش که وقایع انتخابات سال ۱۳۸۸ را مستمسک گفت‌وگوی میان چهار قاب عکس قرار داده بود باعث به مشکل خوردن اکران آن شد.

داستان فیلم از این قرار است که عده‌ای از تجمع‌کنندگان معترض به نتایج انتخابات برای فرار از دست نیروهای امنیتی وارد خانه پیرزنی می‌شوند. بعد از رفتن آنها، روی در خانه پیرزن علامتی دیده می‌شود که شایع است خانه‌هایی که این علامت روی درشان زده‌ شده در روزهای بعد مورد تفتیش و بازرسی قرار می‌گیرند. در خانه پیرزن چهار قاب عکس وجود دارد که قاب عکس بزرگ‌تر متعلق به همسر پیرزن است که ظاهراً از طرفداران مصدق بوده و در جریان کودتای ۲۸ مرداد برایش اتفاقی می‌افتد و با اینکه طرفدار نظام پادشاهی است اما پس از انقلاب به حج رفته و تغییر رفتار می‌دهد. قاب عکس دوم پسر بزرگ پیرزن است که در جنگ ایران و عراق شهید شده ‌است. قاب عکس سوم متعلق به برادر اوست که از اعضای یکی از گروهک‌ها بوده که در جریان اتفاقات دهه شصت اعدام می‌شود و قاب عکس چهارم هم متعلق به پسر کوچک‌تر پیرزن است که در خارج از کشور فارغ‌التحصیل شده و همان‌جا زندگی می‌کند. روند داستان به گفت‌وگوی خیالی این چهار نفر با پیرزن در جریان شبی می‌گذرد که او خیال می‌کند فردا به سراغش خواهند آمد.

اما چهارمین فیلم او، «قیف»، اولین فیلمی از اوست که بدون مشکل از پنج‌شنبه اکران خواهد شد. یکی از سه فیلم قبلی او یعنی «آتشکار» کاملا در ژانر کمدی می‌گنجد و دو فیلم دیگرش هم به وضوح رگه‌ها و لحظات کمیک دارند و شاید بشود آنها را درام‌کمدی یا به اصطلاح «دارمِدی» حساب کرد.

عوامل این فیلم عبارتند از نویسندگان: رضا عطاران، محسن امیریوسفی با تشکر از پویا سعیدی، مشاور کارگردان: احمد بخشی، مجری طرح: کیومرث عباسی نوده، مدیر فیلمبرداری: مرتضی هدایی، تدوین: میثم مولایی، طراحی و ترکیب صدا: امیرحسین قاسمی، مدیر صدابرداری: عباس رستگار پور، آهنگساز: مسعود سخاوت دوست، طراح چهره پرداری: مسعود علمداری، آرزو کیقبادی، طراح صحنه: امیر ملک پور، محمد شهریاری، طراح لباس: مهتاب تبریزی، فرشته حدادپور، طراح جلوه های میدانی: آرش آقابیگ، طراحی بدلکاری: امیر بدری، مدیر تولید: پرویز کاظم لو، دستیار اول کارگردان: فرشاد ارج، مدیر برنامه‌ریزی: نغمه نظری، منشی صحنه: پوریا کاظمی فرد، روابط عمومی: سعید حسینی، فضای مجازی: معین منصوری‌نژاد، عکاس: آزاده امیرخان، سرمایه‌گذاران: نماوا، علی طاهریان.