بیشتر خطاهای پزشکی در نحوه تجویز داروست

همچنین بیشترین خطاهای پزشکی نیز در نحوه تجویز داروست.

خطاهای پزشکی در تمام دنیا، یکی از چالش‌های مهمی است که نظام سلامت را در تمامی کشورها تهدید می‌کند و حرکت‌ها و تلاش‌هایی جدی برای به حداقل رساندن آمار خطاهای پزشکی و مرگ و میر‌ها، ناتوانی‌ها و سایر تبعات خطاهای پزشکی صورت گرفته است.

در این حال، در ایران اگرچه هنوز آمار مدونی از میزان خطاهای پزشکی در دست نیست اما کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند به‌دلیل برخی ضعف‌های ساختاری در نظام سلامت کشور، میزان خطاهای پزشکی بسیار بالا باشد و در همین حال، افزایش پرونده‌های ارجاعی شکایت مردم از پزشکان به سازمان نظام پزشکی، نشان‌دهنده این ادعاست.

حسن امامی رضوی، معاون سلامت وزارت بهداشت چندی پیش دراین خصوص گفت: در حال حاضر نمی‌توان آمار خطاهای پزشکی را به‌طور دقیق عنوان کرد و میزان آنها پس از استقرار نظام اعتباربخشی بیمارستان‌ها قابل محاسبه خواهد شد.

وی افزود:در حال حاضر میزان خطاهای پزشکی به‌صورت موردی و با شمارش تعداد شکایات به دادگاه‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و هنگامی که این موضوع در نظام اعتباربخشی بیمارستان‌ها قرار گرفت می‌توان آمار رشد یا کاهش آن را در طول هر سال اعلام کرد.

از سوی دیگر، به گفته برخی کارشناسان و آگاهان، کشور ما در حوزه روش‌های ثبت و پیگیری و رسیدگی به تخلفات پزشکی حداقل 40‌سال از استانداردهای جهانی عقب‌تر است.

کارشناسان معتقدند، در زمینه مدیریت نحوه مواجهه با خطاهای پزشکی، در جهان تاکنون
2 رویکرد تجربه شده است. رویکرد اول، رویکردی است که یک فرد را به‌عنوان عامل اصلی خطا و مقصر می‌شناسد و در بررسی خطاهای پزشکی با چنین نگرشی، تنها به‌دنبال فرد خطاکار می‌گردد و رویکرد دوم، رویکرد سیستمی و نظام‌مند به خطاهای پزشکی است که طرفداران آن بر این باورند که این سیستم و مشخصات و کارکردهای آن است که سبب و زمینه ساز بروز خطا می‌شود و بر مبنای چنین نگرشی، این گروه از کارشناسان بر این باورند که برای به حداقل رساندن احتمال بروز خطاهای پزشکی، باید سیستم‌ها و فرایندها را هوشمندانه طراحی و مدیریت کرد چرا که یک سیستم هدفمند، سالم و پویا خود از بروز خطا پیشگیری می‌کند.

دکتر حسن هویدا، رئیس انجمن پزشکان عمومی ایران در علت یابی افزایش خطاهای پزشکی، عمده‌ترین علت آن را پایین بودن سرانه درمان و غیرواقعی بودن تعرفه‌های پزشکی دانست که موجب شده است برخی پزشکان به حوزه‌های تخصصی یا اموری که آشنایی چندانی به آنها ندارند، وارد شوند.

وی بیشترین خطاهای پزشکی را هم مربوط به جراحی‌های زیبایی دانست وگفت : متأسفانه گروه‌های روزافزونی از مردم و به‌ویژه خانم‌ها پیگیر انجام جراحی‌های زیبایی بوده و خطاها و اشتباهات انجام شده در این زمینه نیز اغلب آنان را به هیات‌های رسیدگی به تخلفات پزشکی سازمان نظام پزشکی می‌کشاند.

البته از نگاه دکتر هویدا، علت‌العلل تمامی این خطاها در حوزه پزشکی، نبود یک نظام سطح بندی شده خدمات سلامت در کشور است. به اعتقاد وی، به‌دلیل نبود یک سیستم سلامت سطح بندی شده،  شرح وظایف هر یک از اعضای گروه جامعه پزشکی هم به درستی تعریف نشده و در کنار آن پایین بودن سرانه درمان منجر به آن شده است که همواره شاهد بروز چنین اشتباهات و خطاهایی در گروه پزشکی باشیم.

وی ‌افزود: چون جایگاه پزشکان عمومی در نظام سلامت و شرح وظایف و ماموریت‌های آنان، مشخص و معلوم نیست و از طرفی سطح دوم و سوم خدمات سلامت هم در کشور ما تعریف نشده است و علاوه بر آن نظام ارجاع قانونمندی هم وجود ندارد،  گاه برخی از پزشکان عمومی در حوزه‌هایی وارد می‌شوند که در زمره تخصص‌ها و مهارت‌های حرفه‌ای آنان نیست و همین امر یکی از ریشه‌های اصلی آمار قابل توجه شکایت از پزشکان عمومی است.

تجویز داروی اشتباه یکی ازخطاهای رایج کادر پزشکی است

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش گفت: یکی از رایج‌ترین خطاهای کادر پزشکی تجویز، تحویل و استفاده داروی اشتباه برای بیماران است.

هرگونه تجویز ناصحیح یا اشتباه یک دارو مثل اشتباه در دوز یا طریقه تجویز اشتباه و نارسایی در نسخه نویسی یا تجویز داروی صحیح یا فرمول دارویی جهت یک بیماری یا شرایط خاص،  استفاده از داروهای تاریخ مصرف گذشته، اشتباه در زمان تجویز دارو، فقدان آگاهی در مورد عوارض جانبی ناشی از ترکیب بعضی داروهای خاص جزءخطاهای رایج کادر پزشکی محسوب می‌شود.

حمیدرضا نجفی درکنگره بین‌المللی پزشکی قانونی ایران افزود: در ایران هنوز آمار مدونی از میزان خطاهای پزشکی در دست نیست. وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی اعلام کرده است که هر ساله میلیاردها تومان صرف نگهداری و مراقبت از بیماران در بیمارستان‌ها به‌دلیل اشتباهات دارویی و به‌دنبال آن عوارض ناشی از طولانی شدن مدت اقامت در بیمارستان می‌شود و افزایش پرونده‌های ارجاعی شکایت مردم از پزشکان به سازمان نظام پزشکی، نشان‌دهنده این ادعاست.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش گفت: یکی از رایج‌ترین خطاهای کادر پزشکی تجویز، تحویل و مصرف داروی اشتباه برای بیماران است. در این میان خطرات ناشی از مصرف اشتباهی داروهای تزریقی به‌خصوص فراورده‌هایی که به‌صورت داخل عروقی مصرف می‌شوند به نسبت سایر اشکال دارویی بیشتر است که پیامدهای ناگواری را به‌دنبال دارد.

وی عنوان‌کرد: براساس گزارش ADR، آمار نشان می‌دهد که اغلب مرگ و میرهای حاصل از خطاهای دارویی با فراورده‌های تزریقی خصوصاً در شیفت شب رخ داده است.

وی افزود: پرستاران به‌دلیل تنوع وظایف، ساعات کاری زیاد، شرایط نامناسب محیط کاری، تشابه شکل ظاهری داروها وخصوصاً  کار در شیفت شب، بیشتر در معرض این خطای حرفه‌ای قرار می‌گیرند.

استفاده نادرست از تجهیزات پزشکی علت 30 درصد از خطاهای پزشکی است

 یکی از عوامل افزایش میزان خطاهای پزشکی در کشور ما استفاده نادرست از ابزارها و تجهیزات پزشکی و درمانی از سوی تیم درمانی اعم از پزشک یا سایر اعضای گروه پزشکی است.

وقتی میزان استفاده از امکانات تشخیصی اعم از امکانات آزمایشگاهی و رادیولوژی یا میزان مصرف دارو درست و صحیح نباشد، طبیعی است که میزان خطاهای پزشکی در کشورمان بالا باشد.بر همین اساس برخی محاسبات پراکنده انجام شده نشان از بروز 20 تا 30 درصد از خطاهای پزشکی ناشی از استفاده نادرست از امکانات و تجهیزات پزشکی دارد که حجم وسیعی از هزینه‌های درمانی را در مراکز درمانی به‌خود اختصاص داده است.