مواقعی مشاهده میشود در برخی از بیمارستانهای خصوصی با نصب پلاکارد مبنی بر اینکه پزشک متخصص درفلان کشور بهمدت یک ماه آماده ویزیت و جراحی بیماران است و این امر درصورت مورد تایید نبودن وزارت بهداشت، غیرقانونی بوده و عوارض ومشکلات احتمالی ناشی از آن متوجه بیمار خواهد بودواجازه شکایت به هیچ مرجع قانونی را نخواهد داشت ضمن اینکه موضوع میتواند سوءاستفادههای بزرگ مالی را بهدنبال داشته باشد.
حسن امامیرضوی، معاون سلامت وزارت بهداشت در این خصوص میگوید: مدرک و اجازه کار هر پزشکی که برای ادامه کار به ایران میآید، باید از سوی وزارت بهداشت تایید شود، در غیراین صورت این کار خلاف قانون است.
وی افزود:البته پزشکان متخصص و خبرهای که شهرت جهانی دارند و مورد شناخت مردم هستند، از این امر مستثنا هستند.
علاوه بر این اگر سازمان یا ارگانی با هماهنگیهای لازم از پزشکی در خارج از کشور دعوت به کار میکند، علاوه بر اینکه تبلیغات در حوزه سلامت و پزشکی ممنوع است، براساس آییننامه تبلیغات پزشکی، ضوابطی هم در این خصوص وجود دارد که از سال 85 از سوی سازمان نظام پزشکی ابلاغ شده؛
ولی ظاهرا فقط روی کاغذ اجرا میشود. اما اگر به شکل فردی یا مثلا از سوی بیمارستانی بدون هماهنگی و تایید وزارت بهداشت این کار انجام شود، غیرقانونی محسوب میشود.
رئیس جامعه جراحان نیز با بیان اینکه عدهای جراح از خارج از کشور به ایران آمده و پس از انجام جراحیهایی کشور را ترک میکنند، میگوید: این امر غیرقانونی است و پزشکان خارج از کشور برای طبابت در ایران باید مجوز رسمی از وزارت بهداشت داشته باشند.
در این خصوص، نامهای به وزارت بهداشت برای برخورد با این موضوع ارسال شده است؛ چراکه این موضوع میتواند سوءاستفادههای بزرگ مالی را بهدنبال داشته باشد. از طرف دیگر عوارض ناشی از اقدامات اینگونه پزشکان را کسی پاسخگو نیست.
ایرج فاضل، تبلیغات پزشکی را امری ممنوع عنوان میکند و ادامه میدهد: اصولا در حرفه پزشکی تبلیغات ممنوع است؛ چراکه تبلیغ برای تجارت و کسب ثروت است و پزشکی کالا نیست.
بهرغم این اظهارنظر و تایید سایر مراجع مربوط نسبت به ممنوعیت تبلیغات پزشکی، آمار یا اعلام رسمی درخصوص برخورد یا نحوه برخورد با تبلیغات گمراهکننده نظیر انواع روشهای چاقی، لاغری، افزایش قد و مباحثی از این دست، اعلام نشده و نمیشود.
بدون تردید تا هنگامی که رابطه بین پزشک و بیمار براساس پول تعریف شود، نباید امیدوار به کاهش خطاها و قصورهای پزشکی باشیم. هرچه رابطه پولی بین پزشک و بیمار بیشتر شود به همان نسبت روند کار بیشتر سمت و سوی تجاری بهخود میگیرد و اخلاق پزشکی در این میان محو خواهد شد.
اخلاق پزشکی یک مفهوم ذهنی نیست و رعایت و عمل به آن را مردم و بهویژه بیماران باید در روند درمان خود احساس کنند و در واقع این موضوع باید در امر طبابت جدی گرفته شود.
هر خطایی که در پزشکی صورت میگیرد، جبران ناپذیر است، چرا که خطاهای پزشکی با عامل انسانی سروکار دارد. وقتی وجدان کاری، تبحر و دقت بالا در عمل به کار گرفته شود، میزان خطاها به همان نسبت کاهش مییابد.
همچنین باید قبول کنیم که تبعات منفی افزایش بیرویه تعداد پزشکان بهمراتب بیشتر از هنگامی خواهد بود که پزشک کمتری داشته باشیم. وقتی تعداد پزشکان به شکل بیرویهای افزایش مییابد و راه امرار معاش آنان هم از طریق روابط پولی با بیمار شکل میگیرد نباید انتظار داشته باشیم که موارد قصور و خطا کاهش یابد. نگاه تجاری به امر طبابت، مشکلات درمانی را افزایش میدهد.
آیا نباید توجه به معنویت و نجات جان انسان، اولویت نخست پزشکان باشد؟ در برخی از کشورهای پیشرفته با توجه به نظارتی که بر کار پزشکان میشود، تعداد بیمارانی را که یک پزشک در طول ماه باید طبابت کند، مشخص است.
حال چگونه پزشکی که در کمترین زمان ممکن، بیماران را ویزیت میکند و به ثانیه و دقیقه از آنها پول میگیرد، میتواند اخلاق پزشکی را رعایت کند؟ آیا باید همیشه سیستمهای نظارتی وجود داشته باشد و کار پزشکان را کنترل کنند یا روحیه معنوی و اخلاقی را باید تقویت کرد؟
اعلام پرشکایتترین و پرتخلفترین گروههای پزشکی نیز از جمله مسائلی است که همواره با حواشی بسیاری همراه بوده است. مسئولان نظام پزشکی اذعان دارند که بیشترین گروه از جامعه پزشکی که از آنان شکایت میشود، پزشکان عمومی هستند، علت آن هم این نیست که پزشکان عمومی بیشتر تخلف میکنند و علت آن این است که 75 هزار نفر از جامعه پزشکی را این گروه تشکیل میدهند و بزرگترین گروه جامعه پزشکی هستند و هر گروه تخصصی پزشکان ممکن است بین 2هزار تا 5هزار نفر باشند.
رده دوم شکایتها مربوط به متخصصان زنان و زایمان است، علت آن هم این است که این گروه هم به سلامت زنان و هم زایمان نوزادان مربوط هستند و بیش از نیمی از جمعیت کشور را نیز زنان تشکیل میدهند.
سومین گروه دندانپزشکان عمومی و متخصص هستند که حدود 20هزار نفر جمعیت دارند و بالاخره گروه چهارم متخصصان ارتوپدی هستند که به خاطر میزان بالای تصادفات رانندگی و حوادث در کشور مراجعان زیادی دارند. گروه پنجم نیز متخصصان مغز و اعصاب هستند.
علاوه بر اینکه تبلیغات در حوزه سلامت و پزشکی ممنوع است، براساس آییننامه تبلیغات پزشکی، ضوابطی هم در این خصوص وجود دارد که از سال 85 از سوی سازمان نظام پزشکی ابلاغ شده؛ اما ظاهرا فقط روی کاغذ اجرا میشود.
معاون سلامت وزیر بهداشت علاوه بر اینکه تاکید میکند نظارت بر امر تبلیغات پزشکی از وظایف سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت است، میگوید: اگر شکایتی درخصوص تبلیغی گمراهکننده در این حوزه وجود داشته باشد، حتما بررسی میشود.
دادسرای ویژه جرایم پزشکی، بیشترین تخلفات پزشکی را مربوط به جراحیهای زیبایی در بینی، گونه، سینه و تنظیم اندازه قد و ژلهای تزریقی حالتدهنده به لب میداند که در اکثر مواقع مشکلساز است و وزارت بهداشت وظیفه پیگیری این موارد را بهعهده دارد.
براساس قوانین، حتی تابلوهای مطب پزشکان باید واقعی بوده و از کلمات و جملات اضافی که باعث گمراهی بیماران میشود، خودداری شود.
همچنین تبلیغاتی که پزشکان در رسانهها انجام میدهند، باید واقعی باشد؛ اما متأسفانه نظارت و رسیدگی بر این تبلیغات بهدرستی صورت نمیگیرد ودر برخی تبلیغات پزشکی که بهصورت غیرواقعی و کاذب ارائه میشود، فقط با هدف جذب بیمار یا بهاصطلاح جذب مشتری برای پزشک صورت میگیرد.