همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: بخش پایانی دورهمی هفته گذشنه تهران‌پژوهان پایتخت در موسسه همشهری به نمایش فیلم «تهران هزاره‌ها» اختصاص داشت که برای نخستین بار اکران می‌شد. فیلم تهران هزاره ها روایتی است از کلانشهر تهران که در پس ظاهر خاکستری‌اش تاریخ چند هزار ساله‌ای زیر میلیون‌ها تن سیمان، آهن و آسفالت دفن شده و در برخی از اکتشافات کاوشگران از هویت تاریخی این شهر پرده برمی‌دارند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
این فیلم به ۲بخش موضوعی تفکیک می‌شود. بخش نخست این فیلم روایت و سخنان سیف الله کامبخش فرد درباره اکتشافات او در پارک قیطریه است. همچنین در بخش دوم، «جعفر مهدیان» همراه با مستنداتی به کاوش‌هایش در محدوده‌ای اشاره می‌کند که اکنون فرودگاه امام خمینی(ره) در آن پا بر جاست.
کامبخش در کاوش‌های منطقه قیطریه، ۳۵۰ گور باستانی و نزدیک به پنج هزار شیء کشف کرد. این حجم از کشفیات تا کنون در تاریخ ایران بی نظیر بوده است. به گفته او حجم آثار باستانی در تپه های قیطریه آنقدر زیاد بود که در سال ۴۷ مردم آنها را همان‌جا معامله می کردند!
آثار باستانی روی طاقچه منازل تهرانی‌ها
محمد مقدم، کارگردان فیلم مستند «تهران هزاره‌ها» است که در این فیلم به تفصیل به کاوش های انجام شده در تپه های قیطریه همراه با سیف الله کامبخش فرد می پردازد. سیف الله کامبخش فرد، تنها باستان‌شناسی است که در تپه های قیطریه به کاوش پرداخت. محمد مقدم می‌گوید: «طبق گفته ها، آقای کامبخش فرد، در سال ۱۳۴۷ برای کاوش به تپه های قیطریه می رود. علت این مراجعه برای کاوش نیز آن بود که در همان سال، گزارش می شود که مردم در اطراف قیطریه، حین پِی‌کنی برای ساخت خانه، به آثار باستانی دست پیدا می کنند. آن زمان روزنامه های کیهان و اطلاعات، روزانه خبرهایی از فروش این آثار باستانی توسط مردم، درست وسط تپه های قیطریه مخابره می کردند. حتی برخی از مردم، برای تزئین خانه، پشت پنجره هایشان سفال باستانی گذاشته بودند.
بعد از این سر و صداها، شهرداری، طی نامه ای به اداره میراث فرهنگی، خواستار پیگیری این موضوع می شود. در این کاوش ظرف چند ماه، پنج هزار قطعه شیء سالم (سفال و فلز) کشف شد که بی نظیر بود. مرحوم سیف الله کامبخش معتقد بود که به شعاع چند هکتار در محدوده های دروس، پل رومی و پاسداران، انسان های پیش از تاریخ استقرار داشته‌اند؛ لذا تاریخ تهران بسیار قدیمی تر از آن است که با روی کار آمدن قاجار، شکل گرفته باشد و «تهران» پایتخت ایران، بسیار کهن تر از آن چیزی است که حتی فکرش را کنید. متاسفانه بعد از کاوش های سال ۱۳۴۷ هیچ عملیات دیگری انجام نشد. اگر همین الان، مجوز دهند و پِی ساختمان های اطراف کنده شود، قطعا آثار بسیار مهمی به دست خواهد آمد.»
کشفیات چند هزار ساله تهران
از سوی دیگر، در کاوشی که قبل از ساخت فرودگاه امام خمینی(ره) صورت گرفت حدود ۸۰۰ کوره برای درست کردن سفال و تعدادی سفال‌های خاکستری که در نوع خودش بی‌نظیر بود، کشف شد. با این اکتشافات تاریخ تمدن این خطه را به چند هزار سال قبل‌تر برد، اما متاسفانه بسیاری از این آثار زیر این پروژه مدفون ماند. محمد مقدم، کارگردان و مستندساز، در پایان می گوید: «حفظ هویت بسیار مهم است و توجه به نگهداشت آنها، نه فقط به تهران و ایران بلکه به جهان هویت تازه ای می بخشد؛ لذا اگر در قیطریه آثاری پیدا شود، باید این را دانست که فقط منحصر به این خاک نیست و ارزشی جهانی دارد.»
نظر شما