همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: حمام شیک در خیابان کارگر، حمام نوروززاده در ابتدای خیابان مختاری، حمام شارعی نرسیده به خیابان وحدت اسلامی، حمام حاج حسن عاطف در کوچه اردیبهشت که مرحوم علی حاتمی هم در آنجا سکونت داشت و حمام کوکب در خیابان وحدت اسلامی مهمترین و شلوغ‌ترین حمام‌های محله راه آهن بودند که علی اصغر فراهانی، ساکن قدیمی این محله از آنها نام می‌برد.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
او درباره این گرمابه های قدیمی نقل می‌کند: «محله راه آهن ۶گرمابه داشت. آن موقع‌ها سالن انتظار این حمام‌ها شلوغ بود و مراجعان باید نوبت می‌گرفتند. مشتری‌ها مدت‌ها می‌نشستند تا صدایشان کنند. این حمام‌ها جزو حمام های شیک و به‌روز تهران بودند. چون هم دوش داشتند و هم با دیگ، آب حمام گرم می‌شد و همیشه آب گرم پشت دست مشتری بود. معمولا مشتری این حمام‌ها قشر ضعیف محله یا مسافران مهمان‌خانه‌های اطراف هستند. متاسفانه چندسالی است با توسعه شهر تهران این محله هم دستخوش تغییرات شده و با ساخت و سازهای اخیر چهره دیگری برای محله راه آهن و فضاهای قدیمی‌اش به وجود آورده که با هویت قدیمی و تاریخی محله بسیار تفاوت دارد.»
حمام‌های محله فقط محل شست‌وشو و نظافت نبود، بلکه بخشی از دورهمی‌ها و خوش‌وبش‌ها و مقدمه پاره‌ای از مراسم و تصمیمات قدیمی‌ها هم زیر همان سقف‌های بلند شکل می‌گرفت؛ از خواستگاری دختران برای پسرهای جوان توسط مادران گرفته تا حمام عروسی و زایمان و... که باعث می‌شد همیشه حال‌وهوای حمام‌های این محله پر از شور و شادی باشد. خلاصه اینکه حمام در گذشته یک نهاد اجتماعی محسوب می‌شد. فراهانی در این باره می‌گوید: «آن زمان که هنوز وارد عصر ارتباطات نشده بودیم، فرهنگ خاصی بین مردم برای کسب اخبار و اطلاعات رایج بود.
یکی از مکان‌هایی که اخبار دست اول محله را می‌توانستید آنجا به دست بیاورید، گرمابه بود. اهالی ساعت‌های طولانی در گرمابه می‌ماندند و حتی میان‌وعده‌ای با خود به همراه می‌بردند. بساط قلیان هم در حمام به پا بود. عموماً سلامتی و بهداشت بهانه بود برای نوعی احوالپرسی و از حال هم باخبر شدن وگرنه حمام رفتن و قلیان کشیدن خیلی با هم جور نبودند ولی این گپ و گعده‌ها حال هر دو یعنی هم گرمابه‌دار و هم مشتری را خوب می‌کرد. شاید این موضوع برای نسل امروز کمی عجیب باشد.»
نظر شما