این طرح با هدف تامین امنیت انرژی اروپا و با توجه به نگرانی کشورهای اروپایی از وابستگی به روسیه به‌عنوان تامین‌کننده انحصاری انرژی در‌حال اجراست. در این‌باره با نصرت‌الله سیفی مدیرعامل سابق شرکت ملی صادرات گاز گفت‌وگو کرده‌ایم.
- آیا طرح نابوکو نمایش لوله‌های خالی است؟
به‌نظر من اینگونه نیست. با توجه به سرمایه‌گذاری که شده و با توجه به سرمایه‌گذاری و پیشرفت‌هایی که در اجرای این طرح به‌وجود آمده و به‌خصوص با توجه به کسانی که مدیریت اجرایی این طرح‌را از سوی کشورهای مختلف دنبال می‌کنند به‌نظرم نابوکو طرح لوله‌های خالی نیست. اگر به گذشته نگاهی داشته باشیم و تاریخچه طرح باکو جیحان را نگاه کنیم نمونه خوبی است.
گفته می‌شد که این طرح اقتصادی و اجرایی نیست ولی همین افرادی که امروز طرح نابوکو را دنبال می‌کنند دنبال این طرح بودند و این طرح اجرا شد و امروز از این خط لوله روزانه یک میلیون بشکه نفت خام و مقداری هم گاز به اروپا تحویل می‌شود.
بنابراین این دیدگاه که طرح نابوکو طرح لوله‌های خالی است کمی خوشبینانه است.اگر این موجب شود که ما تلاش بیشتری کنیم که در سیاست‌خارجی و سیاست سرمایه‌گذاری و توسعه بخش گاز برای کسب سهم از بازار تلاش کنیم بد نیست ولی اگر موجب شود که فکر کنیم که شرایط خوبی داریم و نگران نباشیم درست نیست.
- در حال حاضر این طرح به چه دلیل اجرایی است و گاز آن از چه منابعی قرار است تامین شود؟
کشورهایی که در پی اجرای این طرح هستند کشورهایی نیستند که بدون محاسبه هزینه و فایده یک طرح آن را اجرا کنند. در عین حال قراردادی که امضا شده قرارداد بین‌دولت‌ها بوده که کشورهای مصرف‌کننده و تامین‌کننده گاز متعهد شده‌اند که این طرح‌را از نظر مالی و بسترسازی حمایت کنند.
این قرارداد یک قرارداد مادر است و زمینه‌سازی برای امضای قراردادهای اجرایی است. پس در مرحله‌ای هستیم که دولت‌های ذینفع متعهد به اجرا و حمایت از این طرح شده‌اند.
در مورد تامین گاز هم مسئله این است که جریان گاز را مرحله‌ای کرده‌اند و کار جریان گاز با 30 درصد ظرفیت خط لوله آغاز می‌شود و به‌تدریج به حداکثر می‌رسد. برای تامین گاز مورد نیاز هم سرمایه‌گذاری‌هایی شده که سرمایه‌گذاری‌هایی که در شمال عراق، ترکمنستان و آذربایجان انجام شده است می‌تواند گاز مورد نیاز این خط لوله را تامین کند.
بنابراین ظرفیت‌هایی ایجاد شده که می‌تواند گاز مورد نیاز این خط لوله را تامین کند.
- در حال حاضر نقش ما در این خط لوله نادیده گرفته شده است و مشارکت نکردن ما در مراحل اولیه اجرای این طرح مورد سؤال است. چرا این شرایط پیش آمده است؟
ما بالقوه امکانات زیادی داریم که باید از آنها به‌خوبی بهره برداری کنیم. این مسئله به سیاست خارجی و مذاکرات فعال از یک سو و از سوی دیگر مدیریت سرمایه‌گذاری توسعه‌ای و مدیریت مصرف گاز در کشور را نیاز دارد.
برای نمونه ما می‌توانیم از ترکمنستان و قطر گاز را به کشورهای نیازمند به گاز ترانزیت کنیم. این نیاز به دیپلماسی فعال اقتصادی در دو‌سوی تولید و مصرف دارد. حتی ما می‌توانیم گاز آذربایجان را هم از خاک خود ترانزیت کنیم و این‌ها فرصت‌هایی است که داریم و باید برای‌آن برنامه‌ریزی شود.
در عین حال در داخل باید برنامه‌ریزی استراتژیک برای مدیریت مصرف و تولید داشته باشیم. باید سرمایه‌گذاری را با دیپلماسی خارجی هماهنگ کنیم و به‌نحوی هدایت کنیم که به هدف ایفای نقش در این خط‌لوله برسیم. این هدف تنها باتوجه به اینکه ما دارنده دومین منابع گاز جهانیم محقق نمی‌شود بلکه باید به‌نحوی اعتماد‌سازی کنیم که نیت تولید و فروش گاز را داریم. در شرایط فعلی مصرف انرژی و به‌خصوص گاز در داخل کشور به شکلی رشد می‌کند که ما نمی‌توانیم برای صادرات برنامه‌ریزی منسجمی انجام دهیم.
کنترل مصرف بی‌رویه داخلی و سرمایه‌گذاری برای توسعه میدان‌ها باید انجام شود و با این برنامه‌ها می‌توانیم تغییر شرایط را به نفع خویش تغییر دهیم. بحث نابوکو و حمایت از اجرای آن ناشی از نابسامانی و آشوب‌هایی است که روسیه برای اروپا در تامین گاز آفریده است.
آنها به‌دنبال یک جایگزین مطمئن هستند و ما باید شرایطی فراهم کنیم تا با سیاست خارجی فعال و سرمایه‌گذاری در صنعت نفت کارآمد نشان دهیم که می‌خواهیم جایگزین مطمئنی باشیم.
