تفاهمنامه این طرح در سال2003 امضا شد و با پایان ارزیابی‌های اقتصادی دو طرف، سال 2007 قرارداد اجرایی میان دو کشور امضا شد و براساس برنامه‌ریزی انجام‌شده و کمی دیرتر از مدت مقرر افتتاح شد.
این خط لوله از سوی برخی خطری برای خط لوله گاز نابوکو محسوب شده است. آیا این خط لوله مهم که از کشورهای مهم دارنده منابع انرژی در آسیای مرکزی می‌گذرد و به کاهش اتکای چین به واردات انرژی منجر می‌شود عامل ناامیدی برای کشورهای تشنه گاز در اروپای شرقی است؟
در آخرین ماه میلادی سال2009 طرحی در آسیای مرکزی افتتاح شد که به‌دلیل نقشی که در معادلات انرژی در منطقه دارد می‌تواند تحول مهمی قلمداد شود.
هو جین‌تائو، رئیس‌جمهوری چین یک خط لوله جدید را که گازترکمنستان را به چین می‌رساند افتتاح کرده است. در این مراسم رهبران کشورهای ازبکستان و قزاقستان نیز که در مسیر عبور خط لوله قرار دارند حضور داشتند.این نخستین بار است که تسلط انحصاری روسیه بر منابع طبیعی منطقه لطمه می‌بیند.
هو جین‌تائو، رئیس‌جمهوری چین در صحرایی در ترکمنستان با مشارکت سران چند جمهوری آسیای مرکزی خط لوله‌ای حدوداً 1800کیلومتری را افتتاح کرد که در آینده در بازار انرژی جهان تغییرات مهمی ایجاد خواهد کرد. خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به چین طرحی است که نیاز چین را به‌عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده گاز‌های گلخانه‌ای به نفت خام و واردات آن به نحو قابل توجهی‌کاهش می‌دهد.این خط لوله هنگامی که تکمیل شود (برخی گزارش‌ها آن را تا سال2013 پیش‌بینی می‌کنند) می‌تواند سالانه 40میلیارد متر مکعب گاز طبیعی ترکمنستان را به چین انتقال دهد. این حجم گاز بیش از نیمی از نیاز کنونی چین به گاز است.
چین به‌دلیل ذخایر انرژی موجود، توانایی آن را دارد که تمام گاز مورد نیاز خود را از ذخایر داخلی تأمین کند. این شرایط به‌دلیل رشد بالای اقتصادی چین مدت طولانی دوام نخواهد آورد و به همین دلیل افزایش عطش چین به انرژی می‌تواند تعادل بازار انرژی جهان را به‌شدت تغییر‌دهد؛ شرایطی که چین در سال‌های گذشته در بازار انرژی جهان ایجاد کرد و موجب افزایش شدید قیمت نفت خام شد.
در همان زمان اگر کمک‌های سازمان جهانی انرژی نبود شاید نقش چین به‌عنوان عامل افزایش قیمت نفت خام همچنان ادامه داشت.
در آن زمان با کمک سازمان انرژی جهانی، چین با مدیریت مصرف و ذخیره‌سازی مناسب توان مدیریت مصرف نفت خام را کسب کرد.
احداث این خط لوله در جهت همین سیاست است. واردات گاز از ترکمنستان با کاهش اتکای چین به مصرف نفت خام به کاهش نقش این کشور در بازار و افزایش قیمت نفت خام منجر می‌شود.
اقتصاد چین همچنان در حال گسترش است و به همین دلیل برای آینده به انرژی بیشتری نیاز دارد؛ این طرح از سال2003 مورد توافق میان دو‌کشور چین و ترکمنستان قرار گرفت.
این خط لوله از قزاقستان و ازبکستان می‌گذرد و این دو کشور نیز دارای منابع قابل توجه گاز طبیعی هستند. اما ترکمنستان براساس گزارش‌های منتشره در حال حاضر ذخایر بزرگی از گاز دارد. این کشور براساس آمارهای موجود از نظر منابع گاز چهارمین کشور مهم جهان پس از روسیه، ایران و قطر است.گاز این سه جمهوری تا پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در انحصار روسیه بود. از این‌رو شرکت گازپروم که پس از فروپاشی اتحاد شوروی به‌عنوان شرکت توزیع گاز در این کشور فعال بود تا مدت‌ها انحصار توزیع گاز این کشورها را در دست داشت.
این انحصار با استقلال جمهوری‌های سابق به‌تدریج رخ‌داد و این جمهوری‌‌ها با تشکیل ساختارها و تشکیلات فنی لازم از انحصار روسیه بر صنایع انرژی خود کاستند. روسیه به این استقلال تن داد ولی با اتخاذ سیاستی تلاش کرد تا رویکرد این کشورها در بازار، از انحصار روسیه بر بازار گاز اروپا نکاهد.شاید بتوان گفت مهم‌ترین دلیلی که اجرای این خط لوله را بدون مانع و سریع عملی کرد این است که هیچ قدرتی در بازار انرژی با احداث این خط لوله مخالف نبوده است. این خط لوله به‌دلیل انتقال گاز ترکمنستان به چین تهدیدی بر انحصار بازار گاز اروپا برای روسیه نیست و در‌عین حال با کاهش نقش چین در بازار نفت، منافع مصرف‌کنندگان نفت را نیز که به‌طور عمده کشورهای بزرگ صنعتی هستند تأمین می‌کند.
ترکمنستان با ذخایر گاز وسیع نقش مهمی در بازار گاز دارد. این کشور درحال حاضر یک صادر‌کننده مهم گاز به ایران- دومین دارنده ذخایرگاز جهان- است. این کشور همچنین برای مشارکت در طرح‌هایی که با دور زدن روسیه، انرژی آسیای میانه را به اروپا خواهد رساند، ابراز علاقه کرده است. برخی کارشناسان بر این باورند که احداث این طرح به کاهش نقش ترکمنستان در مهم‌ترین خط لوله انتقال گاز به اروپا منجر می‌شود.
خط لوله نابوکو که با هدف کاهش انحصار روسیه در اقتصاد اروپای شرقی در دست اجراست درصورت بهره‌برداری، نفوذ سنتی روسیه را در اروپای شرقی به‌شدت کاهش می‌دهد.
البته این مسئله که بخشی از گاز ترکمنستان به چین صادر می‌شود سهم گاز این کشور را در خط لوله نابوکو کاهش می‌دهد اما این مسئله تهدیدی جدی در این زمینه محسوب نمی‌شود.
طرح خط لوله نابوکو با حمایت جدی آمریکا و اتحادیه اروپا برای تأمین گاز کشورهای اروپای شرقی دنبال می‌شود ولی با توجه به هزینه بالا و ضرورت اجرای این طرح توسط شرکت‌های خصوصی در کشورهای یادشده این طرح هنوز روند اجرایی خوبی نداشته است.کشورهای تازه استقلال یافته اروپای شرقی هنوز از اقتصاد قدرتمندی برخوردار نیستند و نمی‌توانند این طرح را تأمین مالی کنند.
با همه تلاش‌ها اجرای این طرح با تاخیر مواجه است و مهم‌ترین اقدامی که در این زمینه انجام شده امضای قرارداد بین دولت‌ها برای اجرایی‌شدن این طرح است که سال‌جاری در ترکیه انجام شد.این قرارداد مهم‌ترین گام در اجرایی شدن این طرح است و از آن هنگام هنوز خبر جدیدی در این زمینه منتشر نشده است.
آنچه مسلم است اینکه گاز موجود در 3 کشور آسیای مرکزی برای تأمین نیاز کشورهایی که در طرح نابوکو مشارکت دارند کافی است و این طرح با پیوستن عراق و ایران از حجم گاز مطمئن و کافی برخوردار خواهد شد؛ توافقی که چندی پیش میان ایران و ترکیه انجام شد و براساس برخی خبرها با سرمایه‌گذاری شرکت‌های ترکیه‌ای در پارس‌جنوبی پذیرش اختصاص گاز تولیدی از این سرمایه‌گذاری به صادرات توسط ترکیه، از جمله مسائلی است که می‌تواند به پیوستن گاز ایران به خط لوله نابوکو به‌صورت غیرمستقیم منجرشود.
تازه‌ترین مواضع مقامات آمریکایی در مورد خط لوله نابوکو از سوی دانیل همیلتون، معاون سابق دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور اروپا منتشر شده است.
به گفته وی آمریکا برای عرضه گاز خط لوله نابوکو باید با آذربایجان و قزاقستان همکاری کند.وی در جلسه کمیته سنا در امور روابط خارجی قرارداد لیسبون که تحت عنوان مفاهیم روابط آینده بین اتحادیه اروپا و آمریکا برگزار شده بود، گفت: یک هدف دیگر برای عملی شدن موافقتنامه مربوط به حمل‌ونقل گاز، جلب کمک ترکیه و آذربایجان در این زمینه است.
به گفته همیلتون که در حال حاضر مدیر مرکز روابط ترانس آتلانتیک در دانشگاه جانز هاپکینز است، امروزه در مورد ساخت خط لوله گاز نابوکو تردید وجود دارد.همیلتون براساس گزارش خبرگزاری ترند اعلام کرد: ما همزمان معتقدیم که این خط لوله برای انرژی اروپا یک گزینه اضافی خواهد بود و باید از آن حمایت کنیم.به گفته وی، آمریکا در این طرح از لحاظ هماهنگی، کار با مقررات دولت‌ها و تسهیل اجرای آن، منافع و نقش مشترک سیاسی دارد.
آغاز ساخت خط لوله نابوکو با هزینه 9/7میلیارد یورو در سال2011 درنظر گرفته شده است. پیش‌بینی می‌شود که پس از پایان مرحله اول ساخت این خط لوله، از سال2014 گاز آذربایجان و کشورهای آسیای مرکزی از طریق خط لوله نابوکو به کشورهای عضو اتحادیه اروپا صادر خواهد شد. مرحله بعدی ساخت آن نیز در سال 2015 به پایان خواهد رسید. حداکثر ظرفیت انتقال این خط لوله 31 میلیارد متر‌مکعب گاز در سال نخست بهره‌برداری است. در مرحله اول انتقال، حدود 8میلیارد متر‌مکعب از گاز حوزه شاه‌دنیز آذربایجان توسط این خط لوله انتظار می‌رود.
سهامداران این پروژه به ترتیب شرکت‌های او م‌وی اتریش، مول مجارستان، بولگار‌گاز بلغارستان، ترانس‌گاز رومانی، بوتاش ترکیه و آروی آلمان، هر کدام صاحب سهم برابرهستند که هریک معادل 67/16درصد است.
