به‌خاطر وجود دوره‌های آموزش از راه دور، امروز دیگر کسی به بهانه نداشتن وقت شرکت در کلاس‌های درس، از تحصیل باز نمی‌ماند.
در واقع، آموزش اینترنتی، در حال تغییر کل سیستم آموزشی است. اگر به دنبال انتخاب روشی برای ادامه تحصیل هستید، این راهنما شاید برایتان مناسب باشد. در قرن گذشته، کتاب‌های پایه‌ای فیزیک برای دانش‌آموزان دوره دبیرستان، بدون تغییر باقی مانده است و شاید تا مدت‌ها پس از این هم، چنین باشد.
پس چرا یک دانشجوی تازه‌وارد دانشگاه«نورث‌ایسترن» باید کتابی برای واحد درسی فیزیک‌اش به قیمت160دلار بخرد، در حالی‌که او مباحثی مشابه مباحث آن کتاب را در دوران پیش‌دانشگاهی‌اش گذرانده است؟
این دانشجو در یک نیم ترم، در مطالعه این کتاب با یک نفر دیگر شریک‌شد و بقیه مباحث را به شکل آن‌لاین مطالعه‌کرد. بعدها در ژانویه 2005، همین دانشجو، سایتی را به نام Textbookrevolution.org راه انداخت که مراجعه‌کنندگان را به تعداد زیادی از کتاب‌هایی مرتبط می‌کرد که منبع درسی محسوب می‌شدند.
کتاب‌های درسی که پیش‌تر، منابع اصلی دانشجویان به حساب می‌آمدند، دیگر اعتبار دهه‌های قبل را ندارند. از زمانی‌که کامپیوترها به نظام‌آموزشی راه پیدا کردند، انتشار کتاب‌های درسی با ابزارهای دیجیتالی همراه شد؛ ویدیوکلیپ‌ها، درس‌های اینتراکتیو، ریتابیس‌ها و سی‌دی‌هایی که با کتاب همراه می‌شدند.
این اتفاق باعث بالا‌رفتن قیمت کتاب‌ها شد و استادها و دانشجوها را واداشت تا برای پیداکردن نمونه‌هایی با قیمت ارزان‌تر به اینترنت مراجعه‌کنند. با مراجعه به اینترنت و به لطف دسترسی به ابزارهای آموزشی سایبر در اینترنت، آن‌ها به چیزهایی دست یافتند که به مدد آن‌ها دیگر نیازی به کتاب‌های درسی قدیمی نداشتند.
البته این گزارش‌ها که ادعا می‌کنند کتاب‌های درسی چاپی اکنون کاملا از بین رفته‌اند، گزارش‌های اغراق‌آمیز و نادرستی هستند، چون هرسال هزاران نسخه از کتاب‌های چاپی درسی، به فروش می‌روند.
براساس آمار، در یک سال تحصیلی 5/6 بیلیون دلار از این کتاب‌ها به فروش رفته است. دلایل موجهی در توجه به این‌کتاب‌های عظیم و سنتی وجود دارد. براساس گزارشی از اداره دولتی آمار آمریکا، میانگین قیمت کتاب‌های‌درسی، درفاصله سال‌های1986 تا 2004، 186درصد کاهش یافته است.
این‌کاهش قیمت‌ها براساس گزارش اداره دولتی آمار، کاملا در مقایسه با قیمت سی‌دی‌ها، دی‌وی‌دی‌ها و وب‌سایت‌ها قابل توجیه هستند.
کتاب‌فروشی آن‌لاین
یک دانشجو در سال حدود900 دلار برای خرید کتاب‌های درسی هزینه صرف می‌کند که برحسب رشته می‌تواند افزایش پیدا کند؛ دانشجویان رشته‌هایی مثل علوم و تاریخ، برای خرید کتاب‌های درسی‌شان باید پول بیشتری بپردازند.
«آنجلیکا استیسی»، استاد شیمی دانشگاه کالیفرنیا ـ برکلی می‌گوید: «ناشران برای این‌که تعداد بیشتری از آدم‌ها را به خرید کتاب‌هایشان جلب کنند، مباحث زیادی را به کتاب‌هایشان اضافه‌کرده‌اند. به همین خاطر شما با کتاب‌های عظیم مواجه می‌شوید که در طول یک ترم یا دوره قابل تدریس نیستند.»
منتقدان هم‌چنین معتقدند که با اضافه‌کردن سی‌دی‌ها، کتاب‌های تمرین و وب‌سایت‌ها به کتاب‌های درسی، شرکت‌ها تساوی میان خریداران را از میان می‌برند. «ناشران هر کاری بتوانند می‌کنند تا بازار کتاب‌های استفاده‌شده را کساد کنند.» این از آن‌روست که عناصر جانبی کتاب مثل سی‌دی یا دی‌وی‌دی باز‌شده، دیگر قابل‌فروش نیست.
به همین دلایل است که دانشجویان روزبه‌روز بیشتر به سمت اینترنت گرایش پیدا می‌کنند. البته در اینترنت سایت‌هایی وجود دارند که کتاب‌های نو و یا دست‌دوم را عرضه می‌کنند. سایت‌هایی مثل eBay، Malk یا VarsityBooks.com و ecampus.com . اما با وجود سادگی استفاده از این سایت‌ها، سود آن‌ها تنها از بازار کتاب‌های نو است.
اداره دولتی آمار آمریکا در گزارشی در سال2006، اعلام‌کرده‌است که 23درصد دانشجویان کتاب‌هایشان را به‌صورت آن‌لاین خریداری می‌کنند و یک‌سوم آن‌ها را از سایت‌هایی خرید می‌کنند که کتاب‌فروشی دارند. در آمریکا، 17 ایالت مثل ویرجینیا و کنتاکی، اخیرا قانونی تصویب‌کرده‌اند تا جلوی افزایش قیمت کتاب‌ها را بگیرد.
براساس این‌قانون، مدرسه‌ها باید شماره بارکد بین‌المللی هرکدام از کتاب‌ها را پست‌کنند تا دانش‌آموزان بتوانند آن را با کتاب‌های ارایه‌شده در کتاب‌فروشی‌های آن‌لاین مقایسه کنند. این قانون هم‌چنین از ناشران می‌خواهد که قبل از آن‌که استادها کتاب خاصی را به دانشجویان معرفی‌کنند، قیمت آن را به آن‌ها بگویند.
این‌تلاش‌ها برای کنترل قیمت کتاب‌های چاپی، قابل تحسین است، اما در شرکت‌های محلی، دانشجویان راهنماهای دیجیتالی را کشف‌کرده‌اند که روند یادگیری را بسیارتسریع می‌کند. به‌عنوان مثال«تام دوران»، فری‌لودپرس را در این زمینه یافته است. ماجرا به وسیله ناشران پیشین کتاب‌های درسی هدایت می‌شود.
آن‌ها کتاب‌های رایگان اینترنتی و راهنماها را برای دانشجویان رشته‌های ریاضی، کامپیوتر و اقتصاد فراهم می‌کنند. کتاب‌های دانلودشده از طریق چاپ آگهی‌هایی از شرکت‌هایی نظیر کنکو و پیور‌ویداکافی، یارانه دریافت می‌کنند.
دانشجویان جست‌وجوگر
«دوران» می‌گوید: «با وجود اینترنت پرسرعت، الان بهترین زمان برای استفاده از کتاب‌های درسی اینترنتی است.»
در مقابل، دانشگاه‌ها کتاب‌های درسی خاص خودشان را پیشنهاد می‌دهند و ارایه می‌کنند. دانشگاه پامونا میزبان یک وب‌سایت دانشجویی تعویض کتاب است و دانشگاه ویسکوسنین، یک سرویس اجاره کتاب برای دانشجویان برخی مقاطع ارایه می‌کند؛ دانشگاه، کتاب‌هایی را خریداری می‌کند که دانشجویان باید آن‌ها را به مبلغ 65 دلار برای یک ترم اجاره‌کنند.
«ریچارد مک‌کری»، استاد بازنشسته ستاره‌شناسی در دانشگاه کلرادو، چنان از قیمت کتاب‌های چاپ‌شده دچار حیرت شد که خود و همکارانش دست به کار نوشتن کتاب‌های آن‌لاین شدند.
او می‌گوید: «من دانشجویانی می‌خواستم که مهارت جست‌وجوی اطلاعات را یاد بگیرند و بین اطلاعات خوب و بد تمیز قایل‌شوند. در حال حاضر، آن‌ها به‌هرحال از وب‌سایت‌ها استفاده می‌کنند و استاد باید به آن‌ها بیاموزد که از آن به‌عنوان روش سنجش‌گر استفاده‌کنند.»
در سراسر دنیا، استادها و ناشران با این گمان که تکنولوژی روش یادگیری را تغییر داده است، دنبال کتاب‌های جدید می‌گردند. «بروک یاکوبسن» که نزدیک به یک‌دهه در مایکروسافت مشغول به کار بوده و اکنون یک موسسه انتشار کتاب‌های الکترونیک را تاسیس کرده است، می‌گوید: «به انکاترا نگاه کنید. انکاترا به عرصه وارد شد، رقابت بر سر چاپ دایره‌المعارف‌های سنتی به پایان رسید.»
متن‌های الکترونیک، مثل کتاب‌های کینتیک، با قیمت40دلار، شبیه کتاب‌های درسی سنتی‌اند، با این تفاوت که دانشجو آن‌ها را روی صفحه کامپیوتر می‌خواند. آن‌ها، تنها روش‌هایی جدیدترند. با روش‌های قدیمی ویدیویی که تصاویر چاپ‌شده در کتاب‌ها را با وضوح بیشتری نشان می‌دادند، فرق کرده‌اند.
مبحث شتاب در فیزیک، با انیمیشن مسابقه خرگوش و لاک‌پشت نمایش‌داده می‌شود که یک مثال از این مبحث را نشان می‌دهد. یاکوبسن معتقد‌است که نسل جدید کتاب‌های الکترونیک، نسبت به کتاب‌های الکترونیک قدیم‌تر، جذاب‌ترند؛ آن‌ها روش‌های جدیدی را در تدریس ارایه می‌کنند.
روزگار دروس چندمنبعی
یکی از جاذبه‌های کتاب‌های الکترونیک این است که ابزارها و بخش‌های گوناگون یک‌درس را تلفیق می‌کند و کتاب را به یک‌جلد تقلیل می‌دهد. برخی استادان تایید می‌کنند که زمان آن فرا‌رسیده است که از این‌تفکر که باید در تدریس به یک کتاب‌درسی رجوع کرد، فاصله بگیریم.
پروفسور«دیان ابرت‌می» که استاد زیست‌شناسی دانشگاه میشیگان است، می‌گوید که هرگز از یک کتاب‌درسی به‌عنوان منبع استفاده نکرده است. در مقابل، دانشجویان او به منابع متعددی درباره مباحث درسی‌شان مراجعه کرده‌اند.
او می‌گوید: «زیست‌شناسی به‌سرعت تغییر می‌کند، به‌گونه‌ای که منابع درسی کلاس من قدیمی‌تر از سال2004 نیستند.» او کتاب‌های ارزشمندی از ناشران مختلف در قفسه کلاسش دارد که به‌عنوان منبع مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همان‌طور که چشم‌انداز نشر در حال تغییر است، دانشگاه‌ها به نسل بعدی کتاب‌های چاپی فکر می‌کنند. گروهی متشکل از50 استاد، معلم و دانشمند، تابستان گذشته درباره مشکلات آکادمی ملی علوم پژوهش کردند. آن‌ها دریافتند که متون درسی آینده، بیشتر شبیه کتاب‌های راهنمایی خواهند بود که مسافران برای شناخت شهرهای جدید از آن‌ها استفاده می‌کنند.
آن‌ها پیش‌بینی کردند این کتاب‌ها، شباهتی به متن‌های درسی قدیم نخواهندداشت. «مک‌کری» که این‌گزارش را اعلام‌کرده‌است، می‌گوید: «اگر به مصر بروید، راهنمای«سیاره تنها» را خواهید یافت، نه تاریخ مصر باستان آکسفورد را.» و این، تسکینی خواهد بود برای بسیاری از پشت‌هایی که از شدت مطالعه در دانشکده‌ها درد گرفته‌اند!
