شنبه ۱۴ شهریور ۱۳۸۸ - ۰۷:۲۵
۰ نفر

احسان حضرتی: «فرشته و اهریمن» عنوان رمانی از فرید جواهرکلام است که چندی پیش از سوی نشر البرز روانه بازار کتاب شد.

جواهرکلام در این کتاب چنان‌که خود می‌گوید، به شرح ماجرایی پرداخته است که قهرمان اصلی آن خود اوست اما اینکه مترجم زبده و پیشکسوت آثار روانشناسی و ادبی پس از قریب 30‌سال دوباره به عرصه رمان رو بیاورد و این بار با داستانی عاشقانه- عارفانه، امری شگفت و البته جالب است.

  • آقای جواهرکلام! «فرشته و اهریمن» چه اندازه به اصل وقایع زندگی شما وفادار بوده است و آیا می‌شود آن را به منزله زندگینامه خود‌نوشت شما تلقی کرد؟

باید اعتراف کنم که هسته مرکزی داستان و 95درصد وقایع و اتفاقاتی که روایت شده‌اند ریشه در واقعیت زندگی شخصی من دارند و حتی اسامی شخصیت‌ها و نام خیابان‌ها و محله‌هایی هم که در داستان آمده است صحت دارد و به هیچ‌وجه ساختگی و تخیلی نیست و شاید تنها نامی که با کمی تغییر و تحریف وارد داستان شده است همان نام «فرهاد» قهرمان اصلی داستان باشد که تازه آن هم بی‌شباهت به نام حقیقی خودم-  فرید -  نیست.

  • این اندازه اتکا به واقعیت محض چه ضرورتی داشت؟ گمان نمی‌کنید استفاده بیشتر از خیال‌پردازی و ترفندهای داستانی می‌توانست در جذاب‌تر‌شدن رمان مؤثر باشد؟

من به این حرف «تسوایک» ایمان دارم که می‌گوید: حقیقت همیشه عجیب‌تر از افسانه و خیال است و اتفاقا این را در دیباچه کتاب هم آورده‌ام ضمن آنکه به‌نظر من واقعیت صریح و شگفتی که در زندگی شخصی‌ من اتفاق افتاده است آنقدر غریب و وهم‌آلود هست که دیگر نیازی به خیال‌پردازی و افزودن حشو و زواید نداشته باشد اما این حرف به معنای نفی استفاده از ترفندها و شیوه روایت داستانی نیست و اصلا این نقض غرض است چون قرار بوده این خاطرات در قالب رمان منتشر و عرضه شوند و من خودم را وادار کرده بودم که در عین وفاداری به واقعیات، داستان تعریف کنم و آنچه می‌نویسم از چارچوب رمان بیرون نزند.

  • چرا قالب رمان را انتخاب کردید و مثلا نخواستید اثری در حوزه خاطره‌نگاری نظیر آنچه در کتاب «خاطرات علی جواهرکلام» انجام دادید و اتفاقا استقبال خوبی هم از آن شد، عرضه کنید؟

من اساسا انسان خیال‌پردازی هستم و دلبستگی شدیدی به سبک فانتزی دارم و دوست دارم خودم را در قالب قهرمان یک داستان تصویر کنم چون این به طرز اعجاب‌آوری تسکینم می‌دهد؛ ضمن آنکه اساسا رمان قالب دلپسند و پیشرویی است که در دنیای امروز کاملا شناخته شده و مقبول است و طرفداران پر‌و‌پا‌قرص و خاص خودش را هم دارد.

  • یکی از نکاتی که به نحو چشمگیری در «فرشته و اهریمن» نمود دارد این است که به موازات خط اصلی داستان، مطالب فراوانی در زمینه مسائل روانشناسی و روانکاوی و به‌طور مشخص، آرای فروید طرح و نقد می‌شود؛ آیا این به معنای ایجاد نوعی نگرش جدید در شما نسبت به فروید نیست؟

هیچ‌وقت نگاه من به فروید از جنس نگاه یک مرید به مراد نبوده است و از همان ابتدا هم دیدی انتقادی نسبت به او داشته‌ام. البته انکار نمی‌کنم که طی این سال‌ها به واسطه مطالعه و پژوهشی که در زمینه مباحث روانشناسی و به‌طور خاص دیدگاه‌های فروید داشته‌ام. اطلاعاتم در این زمینه تکمیل و حتی تصحیح شده است و حالا به جایی رسیده‌ام که می‌بینم روانشناسی جدید تقریبا هیچ حرف تازه‌ای برای گفتن ندارد و همه آنچه روانشناسان امروز مطرح می‌کنند سال‌ها قبل در آثار عارفان بزرگی نظیر شیخ‌فرید‌الدین عطار بیان شده است. در واقع می‌توانم بگویم روانشناسی امروز صورت تحریف‌شده عقاید و آرای بزرگان عرفانی مشرق زمین است اما دریغ که کسی از ما این همت را نداشته که نشان بدهد عطار در داستان‌های عمیق و بی‌نظیرش چه حقی بر گردن روانشناسی و روانکاوی امروز دارد‍!

کد خبر 89536

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار ادبیات و کتاب

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز