محبوبیت او حاصل ترکیب جالبی است که در سالهای اخیر، مثل فرمولی برای کیمیاگری، مخاطب را مسحور کرده است؛ ترکیب روانشناسی علمی و ادبیات. این ترکیب البته به شکلهای مختلفی تاکنون نتیجه داده است که شاید نخستین شکل بسیار موفق آن، رمان فلسفی «دنیای سوفی» بود که توانست نفس تازهای را در کالبد نیمهجان بازار کتاب ایران آن سالها بدمد. حالا اروین یالوم چهرهای کم و بیش مشابه با یوستین گاردر است که با ترکیبی از فلسفه جدی و ادبیات خیالانگیز، کتابهای جذابی را خلق کرده است.
یالوم حالا 68 ساله است و اتفاقا بیش از آنکه داستاننویس باشد، هنوز هم روانپزشک یا روانشناس است. آنچنان روانشناس که در داستانهایش به سختی میتوان ادبیات را در لابهلای دغدغههای آموزشی و روانشناختیاش تشخیص داد. هرچند که در یادداشت کوتاه آخر کتاب «مامان و معنی زندگی» مینویسد: «در این کتاب کوشیدهام هم قصهگو هم آموزگار باشم. هرگاه این دو نقش با یکدیگر در تعارض بودهاند، باید میان افزودن یک نکته آموزشی جالب و حفظ معیار دراماتیک داستان یکی را برمیگزیدم. تقریبا در همه موارد داستان را مقدم دانستهام و سعی کردهام رسالت آموزگاریام را از طریق مباحث غیرمستقیم به انجام برسانم.»
با این حال ایدههای بکر و ترکیب خلاقانهای که در داستانها به کار میبندد، نتیجهای خیرهکننده دربردارد. این نتیجه در رمان «و نیچه گریست» که دو بار در ایران ترجمه شد (بار دوم با نام وقتی نیچه گریست) آن قدر به مذاق خوانندگان ایرانی که هیچگاه با ترکیباتی اینگونه مواجه نبودهاند خوش نشست که یالوم را به نویسندهای محبوب بدل کرد و مترجمان و ناشران را به طرفش سوق داد. «مامان و معنی زندگی» که نشر کاروان آن را منتشر کرده است، درواقع حاصل همین سوق است. در این کتاب،6 داستان از یالوم توسط سپیده حبیب، مترجم وقتی نیچه گریست، ترجمه شده است.
خود یالوم ابتدای کتاب درباره این داستانها نوشته است: «شخصیتها و موضوع داستانهای اول، دوم، سوم و چهارم واقعیاند، ولی نام، خصوصیات و موقعیتشان تغییر یافته است. داستان سوم براساس وقایع حقیقی نوشته شده، ولی جزئیات شخصیتی و موقعیتها تغییر داده شده است. داستانهای پنجم و ششم تخیلیاند و هر گونه شباهت شخصیتها با اشخاص حقیقی زنده یا مرده کاملا اتفاقی است.»
جالب اینکه وجه آموزشی و روانشناختی کتاب چنان پررنگ است که مقدمه آن را یک روانپزشک نوشته است: دکتر جعفر بوالهری، رئیس انستیتو روانپزشکی تهران. همان جایی که سفارش کار را به نشر کاروان داده است. بوالهری در مقدمه کتاب مینویسد: «مامان و معنی زندگی، کتاب درسنامه روانپزشکی، رواندرمانی، اخلاق، آموزش و شناخت همه ابعاد وجودی- یعنی چهار بعد بیولوژیک، روانی، اجتماعی و معنوی- انسان است که شالوده رویکرد نوین روانپزشکی است...»