اما خانه آجری خیابان مقصودبیک و چهارراهی که به این خانه میرسد و از قضا هردو به یک نام شناخته میشوند ماجرای دیگری در میان شمیرانیها و بخصوص تجریشیها دارد. نام دکتر حسابی سالیان سال است بر این چهارراه و خانه آجری سایه انداخته و دیگر به نماد و نشانهای برای محله تجریش و الهیه تبدیل شده است.[آشنایی با موزه دکتر حسابی]
اما این روزها خانه دکتر حسابی حال و روز خوشی ندارد و خیلی زودتر از تجریشیها خبر به حراج رفتنش را شنیده و سایه سنگین بساز بفروشها را روی سرش حس میکند.به نظر میرسد با از دست رفتن این خانه، بخشی مهمی از هویت محله تجریش از بین میرود.
وقتی میخواهیم از نمادهای فرهنگی تهران نام ببریم واقعا چند نمونه در خور میتوانیم مثال بیاوریم. اینجاست که کمی به فکر میافتیم و مثلاً موزههای پایتخت را به یاد میآوریم. اما موزهها هم هر کدام هویتی جداگانه برای خودشان دارند. اما خانه موزههایی هم هستند که نه تنها شکل موزهای دارند
بلکه یادآور یکی از شخصیتهای فرهنگی و تاریخی ما و یادگارهایی است که از آنها به جا مانده است. بدون شک موزه دکتر حسابی یکی از مهمترین و قدیمیترین این موزههاست که متأسفانه این روزها خبرهای نگران کنندهای درباره آن به گوش میرسد. حمید فرزانه استاد دانشگاه و یکی از پژوهشگرانی است که مدتها درباره هویت فرهنگی شمیران تحقیق کرده.
او با اشاره به اهمیت خانه دکتر حسابی و جایگاهی که در هویت محله تجریش دارد میگوید: «ساختمانها و بناهای تاریخی که در اکثر محلهها دیده میشود، نشان از طرز زندگی، کیفیت زندگی، آداب و رسوم، عقاید، ارزشها، هنجارها و بالاخره، فرهنگ هر جامعهای دارد.
این بناها در هر محلهای، هویت و شناسنامه مردم آن محله را تشکیل میدهند و در نقش یک عامل هویتساز، بیانگر چیستی و کیستی یک جامعه یا یک شهر بوده و نمادی از هویت هر محله تعریف شده است. در این زمینه اگر این بناها به صورت یادمان در آیند، شهروندان با دیدن آنها از مسیر نیاکان و پدران خود آگاه میشده و مردم به وسیله این میراث میتوانند جایگاه خود را در جامعه امروزی تعریف کنند، ولی متاسفانه آمارها نشان میدهد امروزه در اثر گسترش ساختوساز شهری نصف بیشتر این بناها از بین رفته است و این موضوع تهدیدی بر هویت تلقی میشود.
خانه دکتر حسابی هم از معدود بناهایی است که از گزند موج ساخت و سازها در امان مانده و میراث این مرد بزرگ را در خود جای داده است. بی اهمیتی به این آثار که بخشی از هویت ملی است، بیاعتنایی به ریشهها، ارزشها و اصالتهای فرهنگی، هنری و تاریخی را بدنبال خواهد داشت و تهی شدن شهر از سنت، تهی شدن حافظه اجتماعی از هویت است.»
جلوگیری از تخریب هویت محله به نظر میرسد شهرداری تهران میتواند در این برهه که سازمان میراث فرهنگی کمترین توجه و واکنشی در خصوص به حراج رفتن خانه دکتر حسابی از خود نشان نمیدهد وارد عمل شده و جلو این اتفاق ناگوار را بگیرد. همان طور که پیش از این با توجه ویژه برخی از خانه موزههای تهران را زیر پوشش خود قرار داد و حتی در چند سال گذشته اقدام به راهاندازی خانه موزههای متعددی در محلههای مختلف تهران کرده است.
خانه موزههای شهید مطهری، مرحوم شریعتی، دکتر شهیدی، شهید چمران ،دکتر سندوزی و... از جمله خانه موزههایی است که زیر نظر شهرداری اداره میشوند و تاکنون هم به مشکلی برنخوردهاند. از چند ماه پیش و با جدی شدن موضوع به حراج گذاشتن خانه دکتر حسابی خانواده وی با پیگیری این موضوع به شهرداری تهران هم مراجعه کردند.
بنابر آنچه ایرج حسابی میگوید شهردار تهران تأکید کرده که این وظیفه ماست که یادگار دکتر حسابی را حفظ کنیم. به نظر میرسد طی توافقات انجام شده قرار است که شهرداری عضو هیئت امنای بنیاد علمی دکتر حسابی شود اما هنوز تصمیم نهایی در این خصوص گرفته نشده است.
از سوی دیگر محمد احمدی بافنده شهردار منطقه یک هم بیکار ننشسته و شریفی معاون برنامهریزیاش را مأمور رسیدگی به این موضوع کرده تا هر چه سریعتر این مشکل حل شود. به هر حال آنچه مشخص است این است که شهرداری تهران میتواند بار دیگر از تخریب هویت محلهای قدیمی در تهران جلوگیری کند و با چارهاندیشی به موقع در این خصوص یادگار چندین ساله دکتر حسابی را برای ساکنان خیابان مقصودبیک و محله تجریش و در نگاهی کلیتر برای جوانان علاقهمند به فعالیتهای علمی حفظ کند.
همشهری محله-1