ارائه طرح جامع درآمدهای پایدار از سوی تیم تحقیقاتی مدیران درآمد و کارشناسان و استادان برجسته شهرداری تهران و تصویب آن در 22 ماه، از سوی شورای اسلامی شهر تهران، دلیل اصلی تقدیر و تشکرهای جهانی بود.
حالا بعد از گذشت مدتی از تصویب این طرح شاهد عینی شدن و عملی شدن راهکارهای طرح به منظور تثبیت و ارتقای درآمدهای پایدار شهرداری هستیم. به تازگی نیز شورای اسلامی شهر تهران تخفیف‌های ویژه‌ای را در قالب عوارض نوسازی مسکن و عوارض توسعه عمران و... برای شهروندان خوش‌حساب در نظر گرفته است. «امیرحسین سالاری» رئیس اداره درآمد شهرداری منطقه پاسخگوی سؤالات ما درباره بحث عوارض و دستورالعمل‌های جدید است.
درآمد شهرداری تهران و مناطق از چه طریق تأمین می‌شود؟
به طور کلی درآمد شهرداری از طریق درآمدهای پایدار و ناپایدار تأمین می‌شود که همانطور که از نام آنها مشخص است درآمد نوع دوم ثبات ندارد و وابسته به وضعیت مسکن و شرایط اقتصادی کشور است و شهرداری نمی‌تواند بودجه ثابتی را براساس آنها پیش‌بینی کند. فروش تراکم ساختمانی، تثبیت تجاری، تخلفات ساختمانی و صدور پروانه ساخت مهم‌ترین مناطق درآمدهای ناپایدار هستند و دریافت عوارض نوسازی توسعه عمران و عوارض مشاغل، عوارض پسماند نیز سرفصل‌های کلیدی درآمدهای پایدار به شمار می‌روند که در مجموع منابع درآمدی شهرداری محسوب می‌شوند.
پرداخت عوارض نوسازی از سوی شهروندان به شهرداری برای بسیاری از آنان جای سؤال و ابهام دارد در مورد کارکرد عوارض و اهمیت پرداخت آن، توضیح بفرمایید؟
بسیاری از شهروندان در طول سال بهای بسیاری را بابت مالیات، قبوض آب و برق و... و سایر هزینه‌های رفاهی خود می‌پردازند اما متأسفانه وقتی فیش عوارض شهرداری را دریافت می‌کنند به دلیل عدم آشنایی با کارکرد عوارض، معترض می‌شوند و از پرداخت به موقع آن شانه خالی می‌کنند. در حالی که بخش قابل توجهی از فعالیت‌های عمرانی، اجتماعی، ترافیکی و خدماتی شهر از طریق این عوارض انجام می‌شود.
مبلغ پرداخت عوارض بر چه مبنایی تخمین زده می‌شود؟
در اصل عوارض نوسازی هر ملک براساس موقعیت وقوع ملک در هر منطقه محاسبه می‌شود و از مجموع ارزش ملک، شرایط فیزیکی ساختمان و تسهیلات و امکانات رفاهی آن، یک درصد ارزش کلی ملک به عنوان عوارض سالانه در نظر گرفته می‌شود که به طور میانگین اگر هر مالک بنا به موقعیت ملک خود روزی صد تومان پس‌انداز کند براحتی می‌تواند عوارض سالانه خود را در قبال خدماتی که از شهرداری می‌گیرد، پرداخت کند.
به تازگی شورای اسلامی شهر تهران تخفیف ویژه 25 درصدی را برای شهروندان خوش‌حساب در نظر گرفته است، درباره این موضوع توضیح بفرمایید؟
تخفیف ویژه 25 درصدی شامل عوارض درآمدهای پایدار و مستمر نمی‌شود بلکه شورای اسلامی شهر تهران به منظور تسریع نوسازی بافت فرسوده شهری و تشویق شهروندان برای ساخت و ساز در زمینه عوارض ساخت و ساز، تخفیف قابل ملاحظه‌ای را در نظر گرفته است که این امر تا حد قابل توجهی علاوه بر نوسازی بافت فرسوده، درآمد شهرداری را نیز از حالت رکود خارج می‌کند اما شهروندان نافعان اصلی این طرح هستند.
آیا برای شهروندان خوش‌حساب هم تسهیلاتی در نظر گرفته شده است؟
بله، در راستای تشویق شهروندان برای پرداخت عوارض، مقرر شده است تا شهروندانی که در موعد مقرر عوارض نوسازی و توسعه عمران خود را پرداخت کنند از تخفیف 10 درصدی پرداخت عوارض بهره‌مند می‌شوند و در مقابل نیز افرادی که تا پایان سال عوارض خود را پرداخت نکند 9 درصد جریمه می‌شوند.
دریافت عوارض مشاغل چه نقشی در درآمدهای پایدار و ثابت شهرداری دارد؟
از آنجایی که بخش قابل توجهی از بافت شهر،تجاری است طبق مصوبات قانونی صاحبان مشاغل مستلزم پرداخت عوارض صنفی هستند که هر یک از مشاغل با توجه به شرایطی که دارند، تعرفه خاصی دارند که سالانه پرداخت می‌کنند. برای مثال عوارض اصناف خدماتی، تولیدی و پوشاک و... با یکدیگر متفاوت است و براساس درصدی از میانگین سالانه تخمین زده می‌شود و به دلیل آمارهای نسبتاً ثابت واحدهای تجاری، این عوارض در قالب درآمد پایدار شهرداری تعریف می‌شود.
در چند سال اخیر شهروندان فیش جدیدی را با عنوان عوارض پسماند دریافت می‌کنند در مورد دلیل دریافت و چگونگی محاسبه آن توضیح بفرمایید؟
شهرداری سالانه مبلغی را بابت جمع‌آوری زباله از شهروندان دریافت می‌کند که بنا به نظر اعضای شورای شهر، شهروندان از پرداخت عوارض پسماند سال 87 معاف شدند. این عوارض براساس مساحت ملک و نوع فعالیت تجاری صاحبان ملک تخمین زده می‌شود. برای مثال مشاغلی مانند میوه‌فروشی و سبزی‌فروشی یا بیمارستان‌ها که زباله‌های بیشتری تولید می‌کنند نسبت به شهروندان دیگر عوارض بیشتری پرداخت می‌کنند که این عوارض سالانه بین 15 تا 56 هزار تومان برای اصناف مختلف متغیر است.
اکنون چند درصد درآمد شهرداری منطقه از طریق درآمد پایدار تأمین می‌شود؟
متأسفانه در حال حاضر تنها 10 درصد درآمد منطقه از طریق درآمد پایدار تأمین می‌شود و 90 درصد آن وابسته به عوارض صدور پروانه‌های ساختمانی است که جز درآمد ناپایدار تعریف می‌شود.
آیا راهکارهایی برای ارتقای درآمد پایدار در نظر گرفته شده است؟
طی 5/2 سال گذشته، تیمی متشکل از مدیران درآمد و کارشناسان شهرداری و ... طرحی را در قالب «طرح جامع درآمدهای پایدار» تهیه و تنظیم کردند که پس از مطالعه و بررسی طرح از سوی اعضای شورای‌شهر در 22 ماده به تصویب رسید که شامل راهکارهای مناسبی برای ارتقای درآمد پایدار شهرداری است و بابت ارائه آن دفتر اسکان بشر سازمان ملل از شهردار تهران نیز تقدیر و تشکر کرد و در آینده‌ای نزدیک با عینی شدن مصوبات طرح شاهد ارتقای درآمد پایدار منطقه خواهیم بود.
بیشترین درآمد ثابت منطقه در کدام حوزه شهرداری کسب می‌شود؟
بطور کلی شهرسازی یکی از منابع اصلی تأمین درآمد شهرداری محسوب می‌شود که درآمدهای ثابت و ناپایدار را در قالب‌های مختلف شهرسازی در مرحله صدور جواز، عوارض، پایان کار و ... کسب می‌کند.
شهرداری منطقه 20 از نظر کسب درآمد نسبت به مناطق دیگر در چه جایگاهی قرار دارد؟
شرایط جغرافیایی، بافت مسکونی و تجاری و موقعیت اقتصادی هر یک از مناطق شهر تهران با یکدیگر متفاوت است و نمی‌توان آنها را با یکدیگر قیاس کرد. بطور مسلم درآمد مناطق شمالی از مناطق جنوبی خیلی بیشتر است و به عکس بودجه‌ای که به مناطق جنوبی تعلق می‌گیرد نسبت به مناطق پردرآمد چشمگیرتر است که این امر یکی از مهم‌ترین اهداف شهردار تهران مبنی بر کاهش فاصله طبقاتی مناطق شمالی و جنوبی شهر تهران است.
آیا هر منطقه درآمدهای دریافتی خود را بطور مستقل صرف امور جاری و عمرانی منطقه می‌کند یا خیر؟
شهرداری تهران یکی از نهادهایی است که بطور مستقل و بدون هیچ‌گونه پشتوانه اعتباری از سوی دولت، اداره می‌شود. بنابراین طبق قانون مصوب تمامی مناطق درآمدهای نقدی و غیرنقدی خود را به حساب شهرداری مرکز واریز و بنا به نیازهای عمرانی، اجتماعی و ... هر منطقه درخواست اعتبار می‌کند و پس از بررسی پیشنهادات شهرداری تهران برای هر یک از مناطق اعتبار خاصی را پیش‌بینی می‌کند.
چه ارتباطی بین درآمدهای نقدی و غیرنقدی منطقه و اعتبارات دریافتی وجود دارد؟
در سال 87 حدود 35 میلیارد تومان درآمد نقدی در قالب پایدار و ناپایدار و 25 میلیارد درآمد غیرنقدی در قالب اعطای تراکم و تسهیلات در ازای پرداخت پول به مالکانی که املاکشان در طرح تملک شهرداری قرار داشته است، مجموع درآمدهای شهرداری منطقه را رقم زده است در حالی که به دلیل نیازها و کاستی‌های منطقه بیش از 100 میلیارد تومان در حوزه‌های مختلف شهرداری هزینه شده است.
چند درصد درآمدهای نقدی سال گذشته از طریق درآمد پایدار وصول شده است؟
با توجه به 35 میلیارد تومان درآمد نقدی تنها 2 میلیارد و 500 میلیون تومان آن از طریق درآمد پایدار تأمین شده است که کمتر از 10 درصد درآمد را به خود اختصاص می‌دهد.
چرا مدیران شهرداری تهران، تأکید بسیاری برای ارتقای سطح درآمد پایدار شهرداری تهران دارند؟
60 درصد درآمد ناپایدار منطقه از فروش تراکم تأمین می‌شود که با توجه به رکود مسکن، این بخش از درآمد نیز دستخوش تغییرات اساسی شده است و این موضوع نه تنها به ضرر شهرداری بلکه به ضرر شهروندان نیز هست چرا که درآمد دریافتی بطور مستقیم صرف امور شهری شهروندان می‌شود بنابراین شهرداری سعی دارد با مطالعات و رایزنی‌های مناسب پیرامون این موضوع راهکارهای جدیدی را کسب کند. برای مثال عوارض خودرو یکی از درآمدهای پایداری است که در گذشته تأکید چندانی برای پرداخت به موقع آن وجود نداشته است اما در حال حاضر با تعامل پلیس راهنمایی و رانندگی و شهرداری هر گونه نقل و انتقال خودرو، دریافت کارت سوخت، تعویض پلاک و ... نیازمند پرداخت عوارض خودرو است که این امر نقدینگی درآمد پایدار را تسریع می‌بخشد.
برای تشویق شهروندان به منظور پرداخت به موقع عوارض چه تمهیداتی در نظر گرفته شده است؟
شهرداری تهران 2 سال اخیر جوایزی را برای تشویق و تقدیر از شهروندان خوش‌حساب در نظر گرفته است که طی قرعه‌کشی به شهروندان اعطا می‌شود امسال نیز یک دستگاه خودرو پراید، 6 کمک هزینه حج عمره، 6 دستگاه تلویزیون LCD، 11 قطعه سکه طلای بهار آزادی، 6 وام یک میلیونی از سود تعاونی اعتبار شهر، به 30 شهروند خوش‌حساب منطقه اعطا شد و تخفیف 25 درصدی عوارض ساخت و ساز، تخفیف و بخشودگی 10 درصدی نیز از جمله موارد تشویقی دیگر به شمار می رود.
همشهری محله- 20
