همشهری آنلاین- رابعه تیموری:شاید هم در کارخانه‌ای دور یا نزدیک برای ساخت مسینه‌های کوچک و بزرگ پتک بر سندان بکوبند تا جای زخم نداری و بداقبالی را از پیشانی‌شان پاک کنند، اما هر کجا به هر صنعتی مشغول باشند، هنر دستشان از مرکز تهران سردر می‌آورد؛ از فروشگاه و نمایشگاهی پر و پیمان و پربروبیا در ابتدای خیابان فتحی شقاقی: فروشگاهی که ٣٠ و چند سال پیش در این نقطه شهر پا گرفته تا گلچینی از دست‌سازه‌ها و تولیدات خانواده‌هایی را به فروش برسانند که بند و زندان، بیماری، مرگ یا هر اتفاق ناخوش دیگری نان آورشان را گرفتار کرده و آنها زیر چتر حمایت کمیته امداد امام خمینی (ره) به هنر و صنعتی مشغولند تا چرخ زندگی‌شان از چرخش وانماند:
بیشتر بخوانید:چوب حراج به فرش دستبافت ایرانی | در حراج فرش چه می گذرد؟
بازار دیدنی
بر روی تابلوی سردرش نوشته شده: «فروشگاه و نمایشگاه تولیدات کارآفرینان تحت حمایت کمیته امداد امام خمینی (ره)»، اما پیش از آن که نوشته‌های روی تابلو جلب توجه کند، دلربایی تخته‌های فرش و ظروف خاتم کاری و میناکاری پشت ویترین، نگاه رهگذران را به طرف خود می‌کشانند. داخل فروشگاه به بازار مکاره‌ای شباهت دارد که آثار هنر و صنعت شهر و ولایت‌های دور و نزدیک کشور را به نظم و سلیقه در گوشه کنار آن چیده‌اند. در میان سرویس‌های مس خوش و آب رنگی که داخل قفسه‌های شیشه‌ای جلوه‌گری می‌کنند، هنر دست تولیدکنندگان اصفهانی نشو و نمایی دوچندان دارند و طرح‌های میناکاری و قطعات سنگ فیروزه‌ای که با ظرافتی خاص بر روی این مسینه‌ها نشسته‌اند، آنها را به آثار هنری بی‌مانندی تبدیل کرده‌اند. این وسایل خوش بر رو روی مسی در کارگاه‌هایی که در اصفهان و شیراز قرار دارند و کارگران آن تحت پوشش کمیته امداد هستند، به وجود آمده‌اند.
مزد بافنده‌ها سوا است
حتی زیبایی قالی‌های طرح خشتی و گلوله‌های رنگی آویخته از آنها سبب نمی‌شود که خمره‌های حصیری کنار تخته‌های قالی به چشم نیایند. بافندگان ساک و سبدهای حصیری با تولیدکننده‌های این خمره‌ها همولایتی نیستند و نی‌های مرداب‌های وحشی و کنف‌های روییده در آب برکه‌ها که در بافت آنها به‌کار رفته‌اند نشان می‌دهند تار و پود آنها به وسیله هنرمندان شمال کشور درهم‌تنیده شده‌اند. قالی‌های نفیس دستبافت هم نقشه‌هایی جورواجور دارند و از طرح‌های اسلیمی و شاه عباسی تا طرح‌افشان و بته جقه بر روی آنها نقش بسته است. از طرح و نقشه تا اسباب و لوازم بر پا کردن دار این قالی‌ها با کمک کمیته امداد مهیا شده و پس از فروش قالی‌ها مزد بافنده‌ها هم کنار گذاشته می‌شود.
مشتریان گذری و دائمی
زن جوانی که انگار به قصد سیر و سیاحت به فروشگاه آمده، ترمه‌های لاجوردی و یشمی رنگ چیده شده در قفسه‌های چوبی دلش را برده‌اند و به قول خودش توانایی هنرمندانی که با دستانی نه‌چندان پر برای رقابت با هنرمندان اسم و آوازه‌دار کمر همت بسته‌اند، او را به تحسین واداشته است. قرار گرفتن فروشگاه در یکی از پررفت و آمدترین نقاط شهر باعث شده بسیاری از رهگذران به مشتری دائمی نمایشگاه تبدیل شوند. دختران دوقلوی خانواده موحدی ازجمله این مشتریان هستند که در جشن تولد مادر او را با آینه‌ای در مانند از جنس چوب نراد روس غافلگیر کرده‌اند و حالا برای خرید جفتی گیوه بافتنی به فروشگاه آمده‌اند تا هنر بافنده‌ای کرمانشاهی را به پدربزرگ هنردوست‌شان پیشکش کنند. علاوه بر این مشتریان خوش‌ذوق بسیاری از نهادهای دولتی و خصوصی هم هدایای مناسبتی مراسمات خود را از این فروشگاه خاص تهیه می‌کنند تا با یک تیر دو نشان بزنند و در درآمدزایی برای هنرمندان کم‌بضاعت و آسیب‌دیده سهیم باشند.
قدمتی طولانی
روی پیشخوان چوبی فروشگاه قالیچه‌ای پر گل و بته پهن شده که وسط حاشیه‌های خوش آب و رنگ آن طرحی از آیه ٨ سوره انسان و آرم کمیته امداد جای گرفته است. در این آرم عدد ١٣۵٧ که سال تاسیس کمیته امداد بوده، به چشم می‌خورد. طرح اشتغال و خودکفایی این نهاد هم از همان سال کلید خورده و متولیان آن تلاش کرده‌اند در کنار راه و نیمراه‌هایی که برای هنرآموزی و توانمند کردن مددجویان تحت پوشش کمیته امداد طی می‌کنند، در فروش دست‌سازه‌های‌شان هم کمک حالشان باشند. همین تلاش و تقلا باعث شد در دهه ٧٠ تصمیم بگیرند این فروشگاه را راه بی‌ندازند تا این تولیدات بازار فروشی دائمی و نام و نشان‌دار داشته باشد. بسیاری از مددجویان تحت پوشش کمیته امداد به‌صورت مستقیم محصولاتشان را در اختیار این نهاد قرار می‌دهند و استادکاران و تولیدکننده‌هایی هم که مددجویان این نهاد را به‌عنوان نیروی کار بپذیرند، علاوه بر دریافت تسهیلات می‌توانند از این بازار فروش پرقدمت و شناسنامه‌دار هم سهمی داشته باشند.
دست‌سازه‌های زندانیان در فروشگاه امداد
بسیاری از مددجویان تحت پوشش کمیته امداد خانواده‌هایی هستند که نان‌آور خانواده از سر خطا یا تقدیر در پشت میله‌های زندان دوران حبس خود را می‌گذراند و دست‌سازه‌های آنها از محصولاتی است که در فروشگاه عرضه می‌شود. اگر سرپرست خانوار دربند، اهل هنر باشد و در کارگاه‌های هنری و صنعتی راه اندازی شده در زندان‌ها مشغول شود، شاید حاصل زحمت او هم جزء محصولاتی باشد که کمیته امداد برای تکمیل و جور شدن اجناس فروشگاه در قالب تفاهم‌نامه‌ای از سازمان زندان‌ها تحویل می‌گیرد و در فروشگاه نبش خیابان فتحی شقاقی به فروش می‌رساند.
نظر شما