تا شهروندان بتوانند به‌راحتی خود را از معابر به اعماق زمین و سکوهای حرکت قطار برسانند و سفری آسوده و ایمن را آغاز کنند در این گزارش به تمام آن‌چه که می‌خواهید درباره پله‌برقی‌های مترو تهران بدانید، دست پیدا می‌کنید.
بحث ورود پله‌برقی به ایستگاه‌های مترو تهران بدین‌ترتیب بوده که شرکت مترو پایتخت در سال1380 به منظور ایجاد آسایش برای مسافران خود قراردادی را با شرکت ایران شیندلر که در زمینه واردات قطعات آسانسور و پله‌برقی جزو قدرتمندترین شرکت‌ها بوده به امضا می‌رساند تا اولین سری پله‌های برقی وارد مجموعه مترو شوند.
طرف‌حساب مترو تهران شرکت ایران شیندلر چین بود، اما لازم است بدانید که پله‌های برقی نسب شده در ایستگاه‌های مترو تهران سوئیسی بوده و از کیفیت بسیار بالایی برخوردارند و خیلی کم پیش می‌آید تا شما شاهد خرابی آن‌ها باشید. ایستگاه‌های علی‌آباد و دروازه‌دولت اولین ایستگاه‌های مترو تهران بودند که پله‌برقی در آن‌ها نصب شد و در حال حاضر سیستم تجهیز و توسعه مترو به جایی رسیده که در عرض 7سال 2دستگاه پله‌برقی مترو تهران به 222دستگاه رسیده که در 45ایستگاه نصب و راه‌اندازی شده است.
برخی ایستگاه‌ها یک و برخی ایستگاه‌ها هم بیش از 6پله‌برقی دارند؛ 81دستگاه در خط یک، 97دستگاه در خط2، 15دستگاه در خط4 و 29دستگاه در خط5 نصب و در حال سرویس‌دهی به مسافران هستند.
ترین‌های پله‌برقی و آسانسور در مترو تهران
ایستگاه امام‌خمینی(ره) با داشتن 9دستگاه آسانسور در این زمینه مجهزترین ایستگاه و در زمینه پله‌برقی نیز رکورددار است. این ایستگاه 16دستگاه پله‌برقی دارد که بلندترین پله‌برقی مترو تهران نیز در همین ایستگاه و با 12543 میلی‌متر ارتفاع نصب شده است. ایستگاه صادقیه در سطح زمین کمترین ارتفاع را دارد و ایستگاه سعدی نیز با عمق 29و53صدم‌متر از سطح زمین ، در کنار ایستگاه های خطوط یک، از عمیق‌ترین ایستگاه های تهران به حساب
می‌آید.
معاونت امور ایستگاه‌ها متولی پله‌های برقی
وارد ایستگاه مترو می‌شوید و می‌بینید که ایستگاه مذکور فقط یک پله‌برقی و آن هم رو به بالا دارد یا دو دستگاه پله‌برقی در ایستگاه نصب شده که هر دو رو به پایین در حرکت هستند و شما مجبورید از پله‌های ثابت استفاده کنید. برخی ایستگاه‌ها هم اصلا پله‌برقی ندارند. برای رسیدن به چیستی و چرایی این موارد از مهندس شمس، معاونت امور ایستگاه‌های شرکت بهره‌برداری مترو تهران توضیح خواستیم.
معماری ایستگاه و نقش آن در ضرورت نصب
مهندس شمس عمده دلیل نصب پله‌برقی و تعداد آن را در ایستگاه‌ها؛ شکل مهندسی ایستگاه و در کل معماری آن می‌داند: «عمق ایستگاه، راه‌های دسترسی به معابر و خیابان‌ها و موارد این‌چنینی مشخص‌کننده این است که یک ایستگاه چند پله‌برقی و با چه اندازه‌ای نیاز دارد. اگر عمق یک ایستگاه زیاد باشد، مجبوریم برای آن چند پله‌برقی در طبقات مختلف در نظر بگیریم تا مسافران بتوانند به عمق زیر زمین بروند».
تاثیر مسافر در جهت حرکت پله‌ها
تغییر جهت حرکت پله‌های برقی رابطه مستقیمی با میزان مسافر و ساعات ترافیک و شلوغی خطوط و ایستگاه‌ها دارد. به‌طور مثال در خط‌یک ترافیک حضور مسافر در ساعت 6ونیم‌صبح و آن‌هم از شهرری به سمت میرداماد است که همین موضوع باعث می‌شود تا جهت حرکت پله‌های برقی ایستگاه شهرری در این ساعت رو به پایین و در ساعت 9ونیم به علت ترافیک مسیر از ایستگاه میرداماد به سمت ایستگاه شهرری تغییر جهت بدهند.
رییس ایستگاه، جهت پله را تغییر می‌دهد
گاهی پیش می‌آید که رییس ایستگاه در طول روز 4 تا 5بار جهت پله‌های برقی ایستگاه خود را تغییر دهد. شمس در این رابطه می‌گوید: «قطعا رییس هر ایستگاه با اطلاعات و آماری که جمع‌آوری و بررسی کرده، دقیقا می‌داند که در چه ساعاتی و در کدام جهت مسیر با حجم بالای مسافر روبه‌رو خواهد بود و همین آگاهی و اطلاعات است که به او این امکان را می‌دهد تا جهت حرکت پله‌های برقی را بنا بر همین بررسی‌ها تغییر دهد».
اولویت جهت پله‌های برقی رو به بالا
اصل حرکت پله‌های برقی در تمامی فروشگاه‌ها، ایستگاه‌های مترو، فرودگاه و ترمینال‌ها رو به بالاست . دلیل آن را از قول شمس بخوانید که می‌گوید: «این موضوع بنا بر ضرورت قابل تغییر است، اما قطعا در محیطی که یک پله‌برقی وجود دارد و شرایط عادی در آن حاکم است، عقل حکم می‌کند که جهت پله‌برقی رو به بالا تنظیم شود تا مسافران به‌خصوص افراد مسن بتوانند به راحتی به طبقات فوقانی راه یابند».
تمامی ایستگاه‌ها به پله‌برقی مجهز هستند
معاون امور ایستگاه‌های شرکت بهره‌برداری مترو تهران مدعی است که در حال حاضر تمامی ایستگاه‌ها مجهز به پله‌برقی شده‌اند: «با اطمینان اعلام می‌کنم در حال حاضر مسیر ویژه و مابین گیشه‌های فروش بلیت تا سکوهای حرکت قطار در تمامی ایستگاه‌ها مجهز به پله‌برقی شده‌اند و اگر هم ایستگاهی جزو استثنا قرار گرفته و این امکان در آن مهیا نشده باشد، قطعا مشکل مهندسی، عمق کم و یا مورد دیگری داشته است».
ایستگاه‌هایی که پله‌برقی‌دار نمی‌شوند
مهندس شمس ایستگاه‌های شهرری، خزانه، ترمینال‌جنوب، مولوی، 15خرداد، خیام و ایستگاه آزادی خط3 را جزو ایستگاه‌هایی که اساساً امکان نصب پله‌برقی در آن وجود ندارد، معرفی می‌کند و در این رابطه این‌گونه توضیح می‌دهد: «این ایستگاه‌ها به دلیل کمی عمق و یا همسطح بودن با زمین(ایستگاه‌های روزمینی) نیازی به نصب پله‌برقی نداشته‌اند و تنها ایستگاه‌های تهران هستند که این امکان رفاهی را ندارند».
تعمیر و نگهداری پله‌ها با مهندسان ایرانی
وی درخصوص تعمیر و نگهداری پله‌های برقی مترو نیز توضیح داد: «خوشبختانه مهندسان ایرانی در این زمینه به استقلال و خودکفایی خوبی رسیده‌اند و دیگر نیازی نیست برای موقعیت‌های اضطراری منتظر حضور مهندسان خارجی و صرف هزینه‌های گزاف باشیم؛ هرچند قطعات به‌کار رفته در این تجهیزات در نوع خود بهترین و با گارانتی هستند و همین موضوع نیز باعث شده تا به‌ندرت با مشکل مواجه شویم».
از پله‌برقی استفاده نکنید
و اما یک پیشنهاد: «پیشنهاد من به‌عنوان یک همشهری این است که به دلیل داشتن زندگی ماشینی و تحرک کم حداقل در مواقعی که سرحال هستید از پله‌های ثابت استفاده کنید و دقایقی را نیز به تحرک و ورزش اختصاص دهید. البته همان‌طور که گفتم هدف مترو ایجاد نهایت راحتی و ایمنی برای مسافران و شهروندان است، اما سلامتی و داشتن روح و تنی سالم با ورزش به‌دست می‌آید که پیاده‌روی نیز جزیی از آن است».
همشهری مسافر
