امروزه، الیگارش به روس‌های ثروتمند سطح بالای جامعه گفته می‌شود که ثروت خود را در دوره آزادسازی عظیم در کشورشان در دهه ۱۹۹۰ میلادی به دست آوردند.
در برخی موارد، الیگارش‌ها قصد دارند نفوذ اقتصادی جدید خود را به نفوذ سیاسی تغییر دهند.
در پی افزایش شدید قیمت نفت و سهام بازارهای مسکو در سال‌های رونق و شکوفایی اقتصادی، آنها حتی به افرادی ثروتمندتر هم تبدیل شدند. یک سال پیش هنگامی که بحران اقتصاد جهانی به روسیه رسید، الیگارش‌ها شوکه شدند.
کریس ویفر کارشناس مسائل استراتژی اورال سیب (شرکت بانکداری و سرمایه‌گذاری در مسکو) در این باره گفت: به‌دلیل آنکه آنها ثروت زیادی داشتند، ضربه سختی خوردند و تمام دارایی شان بر باد رفت.
ویفر تصریح کرد: بازار سهام در نیمه دوم سال گذشته تقریبا ۷۵ درصد سقوط کرد و ما اثر آن را در لیست میلیاردرهای مجله فوربس و مسائل دیگر مشاهده کردیم.
وی افزود: فقط کافی است که به ثروت این افراد نگاه کنید. آنها ضربه سختی خوردند.
هزاران میلیارد دلار از دارایی‌هایی که در اواسط سال ۲۰۰۸ میلادی داشتند، از بین رفت.به‌طور رسمی، هیچ باشگاه یا سازمان الیگارشی وجود ندارد و اینکه چگونه آنها زندگی خود را سپری می‌کنند، متفاوت است و به جایی که پولشان را سرمایه‌گذاری کردند بستگی دارد.
اما در لیست مردان ثروتمند مسکو، نام رومن آبراموویچ مشهور به چشم می‌خورد که در خارج از روسیه زندگی می‌کند و مالک باشگاه فوتبال چلسی است. همچنین، اولگ دریپاسکا غول صنعت آلومینیوم و بوریس برزوفسکی هم در این لیست قرار دارند و مخالفان رهبران کنونی روسیه به شمار می‌روند. بوریس برزوفسکی هم‌اکنون در انگلیس زندگی می‌کند.
تحقیر آشکار
به محض اینکه بحران اقتصادی به مسکو رسید، بعضی از ثروتمندترین مردم روسیه با مشکلاتی مواجه شدند.
کریس ویفر کارشناس مسائل استراتژیک بانک اورال سیب روسیه در این باره می‌گوید: امروزه بسیار مشخص است که چه کسی اختیارات قدرت را در دست دارد و الیگارش‌ها از این قدرت برخوردار نیستند.دریپاسکا نام خود را ماه ژوئن در صحنه تئاتر بزرگ سیاسی روسیه یا اخبار تلویزیون ملی شنید.
ولادیمیر پوتین نخست‌وزیر روسیه وارد شهر پیکالیوو در شمال کشور شد تا دریپاسکا و کسانی را که در کارخانه اصلی شهر سهم دارند، به‌دلیل آنکه کارگران هنوز حقوق خود را دریافت نکردند، به‌صورت آشکار و علنی مورد تحقیر و سرزنش قرار دهد.
بینندگان مشاهده کردند که پوتین دریپاسکا را مورد خطاب قرار داد. نخست‌وزیر روسیه به او دستور داد تا برای حل این مشکل قراردادی را امضا کند.
به‌خصوص هنگامی که پوتین پس از امضا کردن قرارداد توسط دریپاسکا خودکار خود را طلب کرد، این ماجرا مانند آن بود که یک معلم، دانش‌آموز خود را دعوا می‌کند.
زویا ترونوا سردبیر سرویس روسی زبان خبرگزاری بی‌بی‌سی در این باره می‌گوید: این یک روش متعلق به روس‌ها است و هیچ کسی در مسکو به خاطر این موضوع متعجب نشد.
وی افزود: همه مردم فکر کردند که خب این کار عادلانه‌ای است و باید صورت بگیرد.
نخست‌وزیر روسیه چه کار دیگری می‌تواند انجام دهد؟ دریپاسکا از این مسئله هراسان شد اما سپس هر کاری را انجام داد که به او گفته شد. از سوی دیگر، دولت روسیه احساس کرد الیگارش‌ها تقریبا افراد خودی هستند، بنابراین می‌توان به آنها گفت که چه کاری باید انجام دهند.
تغییر در قدرت همزمان با بحران اقتصادی صورت نگرفت. به‌نظر می‌آید ولادیمیر پوتین تصمیم گرفته است، به محض اینکه ۱۰سال آینده به شهرت سیاسی دست یافت بر الیگارش‌ها حکومت کند.
کریس ویفر گفت: پوتین آشکارا به این موضوع اشاره کرد که انتظار دارد الیگارش‌ها از کارگران مراقبت و دولت روسیه را با بسته‌های مشوق‌های اقتصادی کمک کنند. وی افزود: امروز من فکر می‌کنم بسیار مشخص و واضح است که چه کسی اختیارات را در دست دارد ولی الیگارش‌ها از این امکانات برخوردار نیستند.
بازگشت محبوبیت
شهرت جهانی الیگارش‌ها یا بدنامی آنها براساس افراط گرایی به‌وجود می‌آید. اتفاقی که در ماه‌های اخیر افتاده است، نشان می‌دهد مردم روسیه به‌طور تدریجی در حال بازگشت به گذشته هستند. شواهدی وجود دارد مبنی بر آنکه آنها در برخی از مناطق قصد انجام معامله دارند. مردم روسیه را می‌توان دوباره در مغازه‌های جواهر فروشی و همچنین هنگام خرید خودروی رولز رویس و ماشین‌های گران‌قیمت دید.
الیگارش‌ها معمولا در شناخت موقعیت سیاسی روسیه از همه بهتر بودند. جاناتان ایال از مؤسسه خدمات سلطنتی در لندن با این موضوع موافق است که دولت روسیه هم‌اکنون از امتیاز سیاسی برخوردار است اما این بدان معنا نیست که الیگارش‌ها به پایان خط رسیدند.
الیگارش‌ها از فرصت‌های زیادی برخوردار هستند تا بر زندگی سیاسی مقامات روسیه تاثیر بگذارند و این تا حدودی به این خاطر است که زندگی سیاسی مقامات روسیه هم‌اکنون بسیار شکننده و آسیب پذیر به‌نظر می‌رسد.
اکنون روسیه از یک ریاست دوسویه برخوردار است. در یک‌سو ولادیمیر پوتین نخست‌وزیر روسیه و در سوی دیگر دیمیتری مدودف رئیس‌جمهور آن کشور قرار دارد. در اینگونه ساختار، الیگارش‌ها همیشه نقطه ضعف‌هایی را پیدا می‌کنند و یا همواره می‌توانند تفرقه بیندازند و حکومت کنند.
معنایی که فرهنگ لغت از الیگارش ارائه می‌دهد، به ثروت مربوط نمی‌شود. الیگارش‌های روسیه قطعا قسمتی از ثروت خود را از دست دادند، در نتیجه بخشی از قدرت را که در مسکو در دست داشتند نیز از دست می‌دهند.
با توجه به توانایی به اثبات رسیده الیگارش‌ها برای باقی‌ماندن و موفق بودن در سخت‌ترین شرایط، آنها هرگز از انظار محو نمی‌شوند.
بی‌بی‌سی-۳۱ آگوست ۲۰۰۹
