هنوز در خاطره اهالی قدیمی محله، صف‌های طولانی سینما «فلور» در سال‌های نه چندان دور زنده است. سینمایی که در کنار 2 سینمای «داریوش» و «ستاره» مثلث خوبی را در محله امیریه ساخته بودند.
این 2 سینمای اخیر سال‌ها پس از سینما «فلور» فیلم نمایش دادند. آنقدر که جوان‌های محله هم شاید فیلم‌هایی را در یکی از این دو سینما دیده باشند. «کلاه‌قرمزی و پسرخاله» ماندگارترین فیلمی است که در سال‌های آخر کار این 2 سینما، روی پرده آنها رفت. فیلمی که فروش خوبش، اگر چه رونقی هم به سینماهای قدیمی محله ما داد اما این رونق آنقدر نبود که موتور دستگاه آپارات آنها همراه با سیگار آپاراتچی‌هایشان خاموش نشود.
در کنار اینها، سوختن سینما «جمهوری» با آن همه خاطره تلخ و شیرین از مرحوم علی حاتمی و تعطیل شدن سینما «شهر قشنگ» را هم باید در ردیف تلخی‌های سینما در محله ما در سال‌های اخیر به حساب آورد. از این تلخی‌ها اما باید به نحوی کاسته می‌شد. فقر سینما در محله قدیمی‌ها که روزگاری کلیددار این صنعت بوده، باید به گونه‌ای برطرف می‌شد.
بالاخره مسئولان حوزه فرهنگی شهرداری تهران، سال‌ها پیش از آتش‌سوزی سینما «جمهوری» و تعطیلی سینما «شهر قشنگ»، کمبود صندلی‌های راحت و محیط مناسب برای تماشای فیلم را در منطقه 11 احساس کردند. بر این اساس بود که طراحی و ساخت «مجتمع سینمایی رازی» را در دستور کار قرار دادند و آن را در تابستان سال 86 افتتاح کردند.
افتتاح، تعطیلی، شروع دوباره
مجتمع سینمایی رازی در زمینی به مساحت 2 هزار و 150 مترمربع و زیربنای 3 هزار و 600 مترمربع دربرگیرنده 3 تالار نمایش فیلم با ظرفیت حدود 600 صندلی و یک سالن ویژه با ظرفیت 65 نفر است. این مجتمع، یکی از پردیس‌های سینمایی است که در سال‌های اخیر توسط شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهر تهران ساخته شده و در اختیار سازمان فرهنگی هنری قرار گرفته است.
پردیس‌های سینمایی ملت، زندگی و تماشا، 3 مجتمع دیگری است که توسط این شرکت در سایر نقاط شهر تهران، افتتاح شده است. راه‌اندازی سینما «رازی» در خیابان هلال‌احمر که یکی از مناطق جنوبی و قدیمی پایتخت است، نشان از میزان توجه مسئولان حوزه فرهنگی شهرداری به گسترش امکانات فرهنگی در نقاط محروم دارد.
چرا که چنانچه غیر از این باشد از منظر علم اقتصاد، سرمایه‌گذاری برای احداث سینما در محله‌ای که به دلیل عدم قرار گرفتن در مرکز شهر، مخاطبان آن بیشتر اهالی محله هستند، نمی‌توان هیچ دلیل منطقی جست‌وجو کرد. این سینما بعد از افتتاح، یک دوره فعالیت را پشت سر گذاشت اما بعد از این دوره کوتاه به منظور تکمیل امکانات و آماده‌سازی بهتر، تعطیل شد.
این تعطیلی زودهنگام اما در روز افتتاح آن هرگز قابل انتظار نبود، چرا که در مراسم افتتاحیه، به غیر از شهردار تهران و معاون سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بسیاری از هنرمندان برجسته همچون عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی، ایرج راد، اکبر زنجان‌پور و احمدرضا درویش حضور داشتند که این همه حکایت از شروع پرقدرت سینمای مدرن محله سنتی ما می‌کرد.
اما به هر جهت مسئولان فرهنگی شهرداری و اهالی محله ناگزیر از پذیرفتن تعطیلی موقت سینمای تازه نفس محله بودند. گویا قرار بود نفس آن را چاق کنند تا حلقه‌های فیلم در دستگاه‌های آپارات، بهتر به گردش دربیاید. این تعطیلی اما به واقع موقت بود و چندان طول نکشید. دوره جدید سینما در حالی آغاز شد که از کمبود امکانات جانبی خبری نبود. این آغاز دوباره، با آمدن «غلامحسین قربانیان» به محله ما به عنوان رئیس پردیس سینمایی «رازی» همراه شد.
سینمادار محله ما کیست؟
اهالی سینما و سینمادارها با نام «غلامحسین قربانیان» ناآشنا نیستند. سابقه طولانی قربانیان در سینماداری و تجهیز سینما از او شخصیتی شناخته شده و کاربلد در مدیریت سینما ارائه کرده است. او که حالا نزدیک به یک سال است به محله ما آمده، دیگر هم‌محله‌ای ما محسوب می‌شود چرا که بیشتر وقت خود را در جنوب محله ما سر می‌کند.
هم‌محله‌ای تازه ما دارای مدرک مهندسی معماری و باستان‌شناسی هنر است. او پیش از این مشاور معاون آموزش وزارت آموزش و پرورش، معاون پژوهش و آموزش دفتر تکنولوژی آموزشی وزارت آموزش و پرورش، مدیر اجرایی جشنواره بین‌المللی فیلم رشد و رئیس هنرستان صدا و سیما بوده است.
شاید از رهگذر همین سوابق در آموزش و پرورش و نیز تحصیلاتش بود که به عنوان مدیر بازسازی سینما فلسطین انتخاب شد.
سینما رازی از راه افتادن تا جا نیفتادن
غلامحسین قربانیان از اولین روزهایی که مدیریت مجموعه سینمایی «رازی» را به عهده گرفت، از تلاش برای جا انداختن سینما حرف زد، چرا که او معتقد بود این سینما اگر چه راه افتاده ولی هنوز جا نیفتاده است. اعتقادی که هنوز با همه پیشرفت‌های کمی و کیفی این مجموعه، بر آن پایبند است و می‌گوید:
«بسیار بیشتر از اینها باید پیش برویم. اگر چه در روزهای آغاز به کار سینما، گاهی مجبور بودیم در یک سئانس، فیلم را تنها برای 2 نفر اکران کنیم و حالا حداقل مخاطب ما 100 نفر است، اما اهالی محله باید بسیار بیشتر از اینها از امکانات فراهم آمده در این مجموعه استفاده کنند.»
او مشکلات مجموعه در روزهای آغاز مدیریت خود را خوب به یاد دارد و از مشکلات ساختمانی سینما به عنوان اولین مانع یاد می‌کند.عدم برقراری ارتباط با جامعه سینمایی کشور، دومین مشکلی است که قربانیان از آن یاد می‌کند. او این مسئله را این‌گونه تشریح می‌کند:
«ما باید به جامعه سینمایی و تهیه‌کنندگان سینما این اطمینان را می‌دادیم که فیلم آنها در این سینما به خوبی اکران می‌شود. الحق که آنها هم با ما خوب همکاری کردند. شما توجه کنید که هر کپی فیلم برای یک تهیه‌کننده، حدود 2 میلیون تومان هزینه دارد، تهیه‌کننده باید این اطمینان را داشته باشد که سرمایه‌اش به او برمی‌گردد تا کپی فیلمش را به یک سینما بدهد.
آنها در حالی به ما اطمینان کردند که ما هنوز هم نمی‌توانیم سرمایه اولیه آنها را برگردانیم. خب این موضوع باعث شده تا وزارت ارشاد هم ما را در ردیف سینماهای حمایتی قرار دهد تا بتوانیم خودمان را در میان سینماهای کشور جا بیندازیم.» مدیر سینما «رازی» عدم معرفی امکانات این مجموعه به مردم را سومین مشکل می‌داند. او می‌گوید:
«معرفی سینما اما تنها برای مردم محله نباید باشد. باید ساکنان منطقه‌های همجوار هم مطلع شوند که چنین امکاناتی در نزدیکی محل سکونت آنها فراهم شده و دیگر نیازی نیست برای دیدن یک فیلم، مسیر طولانی را طی کنند. چرا که می‌توانند در سینما «رازی» همان فیلم را با کیفیت بهتر تماشا کنند.»
قربانیان بر این جمله آخر تأکید می‌کند که اهالی محله ما و منطقه‌های همجوار، می‌توانند فیلم‌ها را با کیفیت بهتر از سایر سینماها تماشا کنند. او می‌گوید: «خوشبختانه فیلم‌هایی که ما پخش می‌کنیم، همان فیلم‌هایی است که در سینماهای شناخته‌شده تهران در حال اکران است چرا که ما فیلم‌ها را همزمان با سایر سینماها اکران می‌کنیم.
کیفیت بهتر را هم از آن جهت تأکید می‌کنم که به جرئت می‌گویم امکانات سینما «رازی» در ردیف 5 سینمای برتر شهر تهران است.» با همه این امکانات، اما قربانیان اصل اول و مهم را به دست آوردن اطمینان مردم برای مراجعه به سینمای تازه‌کار «رازی» می‌داند. چرا که معتقد است: «همه تلاش خود را می‌کنیم تا محیطی را فراهم کنیم که اعضای یک خانواده، بتوانند با آرامش در آن فیلم تماشا کنند.
به دست آوردن این اطمینان اما به جهت نوع کارکرد اقتصادی خیابان هلال‌احمر کمی سخت است. اینجا بورس موتورسیکلت و لوازم جانبی آن است که مخاطبان خاص خود را دارد و از این رو کمتر خانواده‌ها به اینجا می‌آیند.» مدیر سینما «رازی» دوباره به 3 مشکلی که در آغاز حرف‌هایش به آنها اشاره کرد برمی‌گردد و می‌گوید:
«ما در هر 3 موردی که ذکر شد، برنامه‌ریزی کردیم و تا حدودی هم موفق بودیم. البته امیدواریم با تغییرات مدیریت فرهنگی منطقه و شروع به کار مدیریت جدید مجموعه فرهنگی رازی، این سینما بیشتر معرفی شود.» او اما در ادامه برنامه‌های خود برای فراهم کردن محیط مناسب برای استفاده مردم از آغاز به کار رستوران سینما خبرمی‌دهد و فراهم شدن مقدمات کار برای فعالیت دوره جدید مرکز فرهنگی جوانان در مجموعه رازی را هم کمک دیگری برای جا افتادن سینما می‌داند.
اقتصاد یا فرهنگ، مسئله این است
آیا بهتر نبود این بودجه‌ای که برای احداث سینما «رازی» با این امکانات خوب هزینه شده، در محله‌ای دیگر که بیشتر خانواده‌ها رفت و آمد دارند هزینه می‌شد، مثلاً در نزدیکی‌های میدان منیریه که در مرکز منطقه ما قرار دارد؟ پاسخ قربانیان به این سؤال از آن جهت اهمیت دارد که او در امور سینماداری، کارشناس است. مدیر سینما «رازی» می‌گوید:
«در پاسخ به این سؤال باید ابتدا مشخص شود که ما از احداث یک مجتمع سینمایی به دنبال دستیابی به اهداف اقتصادی هستیم یا اهداف فرهنگی؟ اگر هدف اقتصادی باشد، حق با مطرح‌کنندگان سؤال است اما اینجا بیشتر از آنکه هدف، سودآوری باشد، با اهداف فرهنگی و گسترش امکانات فرهنگی راه‌اندازی شده است.
از این نگاه است که در هر جایی که احساس شود با کمبود امکانات مواجه هستیم می‌توان آن را فراهم کرد. فعالیت فرهنگی هم هزینه دارد. باید توجه داشت اگر در جایی که امکانات و فعالیت‌های فرهنگی روتین و معمول وجود ندارد، اقدامی صورت گیرد، می‌توان گفت که کار مهمی انجام شده است.
در اینجاست که ما یک کار نو و جدید انجام داده‌ایم و تغییر ایجاد کرده‌ایم.» او البته به سابقه و ترکیب محله هم اشاره می‌کند: «از طرفی اینجا یک محله قدیمی و مسکونی است. اگرچه تجاری هم هست اما نمی‌توان سابقه و نوع ترکیب افرادی که در آن زندگی می‌کنند را فراموش کرد. بسیاری از خانواده‌های فرهنگی قدیم، در این محله زندگی می‌کرده‌اند و تعدادی از آنها هم همچنان ساکن همین محله هستند.»
با این گفته قربانیان است که به یاد هنرمندان و چهره‌هایی همچون مرحوم رسول ملاقلی‌پور، عادل بزدوده، احمد عزیزی، زهره غلامی، ایمان شیعه و بیژن نوباوه می‌افتم که بعضی از آنها روزگاری نه چندان دور در این محله بوده‌اند و تعدادی‌شان هنوز هم‌محله‌ای ما محسوب می‌شوند.
قربانیان حرف‌های خود را در مورد ساکنان محله این‌گونه ادامه می‌دهد: «به همین دلیل است که خانواده‌هایی که برای دیدن فیلم می‌آیند و ملاحظه می‌کنند که می‌توانند در محیطی آرام و همراه با امکانات و تجهیزات مدرن و با کیفیت بهتر فیلم‌های روز سینما را تماشا کنند مشتاق می‌شوند که فیلم‌های دیگر را هم در همین جا ببینند چرا که آنها به دنبال محیطی هستند که بتوانند به آن اطمینان کنند.»
او از طرح اکران فیلم در ماه مبارک رمضان و نیز جشنواره فیلم فجر به عنوان 2 اتفاق خوب در جهت جذب مخاطب برای سینما «رازی» یاد می‌کند و می‌گوید: «این2 اتفاق کمک کرد تا مخاطبان بیشتری با این سینما آشنا شوند. ما در ماه رمضان خانواده‌هایی داشتیم که طی یک ماه برای دیدن 3 فیلم مراجعه کردند در حالی که اولین بار هم در همین ماه مبارک و در طرح اکران اذان تا اذان به سینما «رازی» آمده بودند
همشهری محله - 11
