کارشناسان تاکید می‌کنند که این بیماری یک بیماری برگشت‌‌پذیر است؛ به این معنی که درصورت بروز دوباره علائم افسردگی حتی پس از درمان و استعمال دارو، فرد باید به پزشک متخصص مراجعه کند.
به‌طوری که دکتر علی‌اکبر‌توکلی، متخصص اعصاب و روان با تایید این موضوع به ایسنا گفت: اگرچه این بیماری قابلیت رجعت دارد ولی بیمار نباید به هیچ عنوان خودسرانه اقدام به خرید و مصرف داروهای افسردگی که در دوره قبل تجویز شده، کند.
این در حالی است که مسئولان بهداشت ایالتی آمریکا نیز چندی پیش اعلام کردند استفاده از داروهای ضد‌افسردگی و پریشانی، خطر اقدام به‌خودکشی که ناشی از افکار و رفتارهای منتهی به این عمل است را در جوانان افزایش می‌دهد.
وزارت بهداشت و مواد غذایی آمریکا FDA از سازندگان این داروها خواسته است تا هشدار روی لیبل‌های این داروها شامل افراد 18 تا 24 سال نیز بشود.
علاوه بر این در حال حاضر این داروها هشدارهایی را به کودکان و بزرگسالان می‌دهند.
شرکت‌های دارویی از جمله شرکت Eli lilly که سازنده داروی پروزاک است و شرکت فایزر که سازنده داروی زولفت است و همچنین دیگر شرکت‌های دارویی درخواست FDA را در این مورد پذیرفته‌اند.
Eli lilly اعلام کرده است: این اقدام به ما کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کنیم میلیون‌ها نفر از افراد مبتلا به افسردگی که جوانان 24 سال یا کمتر را تشکیل می‌دهند و همچنین خانواده‌های آنها تصمیمات آگاهانه‌ای برای درمان این بیماری بگیرند. در عین حال ترس و نگرانی‌های مبتلایان به این بیماری از برچسب‌ها و انگ‌های ناشی از آن کاهش می‌یابد.
عامل خودکشی
البته تحقیقات و مطالعات تا‌کنون هیچ‌گونه افزایش خطری را از جانب این داروها برای سنین 24 تا 65 سال و حتی بالاتر را نشان نداده و این داروها خطر ارتکاب به‌خودکشی را در این افراد کاهش داده است. تغییرات روی برچسب این داروها همچنین نشان می‌دهند که افسردگی و بیماری‌های جدی روانی به‌خودی خود از مهم‌ترین عوامل خودکشی در افراد است.
دکتر استیون گالسون، از متخصصین FDA می‌گوید: داروهای ضد‌افسردگی برای بسیاری از بیماران تاثیر مثبتی دارد اما پزشکان و بیماران باید از خطرهای احتمالی آنها نیز آگاه باشند. جالب است که FDA هم متذکر می‌شود که بیماران در هر سنینی که اقدام به مصرف داروهای ضد‌افسردگی می‌کنند، باید تحت نظر مداوم پزشکان باشند تا درصورت وخامت وضع بیمار اقدامات لازم صورت گیرد.
با این حال FDA خاطرنشان می‌کند که از میان هر هزار بیمار بین 18 تا 24 سال سن که از داروهای ضد‌افسردگی استفاده می‌کنند، فقط 5 نفر با افزایش افکار و رفتارهای منجر به‌خودکشی مواجه می‌شوند. گفتنی است تحقیقات FDA روی 77 هزار بیمار که از 11نوع داروهای ضد‌افسردگی استفاده می‌کردند انجام شده است.
برخی متخصصان معتقدند که این خواسته FDA خواسته به‌جایی است در حالی که برخی دیگر معتقدند این امر سبب می‌شود بسیاری از افراد با وجود نیازی که به این داروها دارند، از آنها استفاده نکنند.
محققان آلمانی هم چندی قبل اعلام کرده بودند که داروهای ضد‌افسردگی به‌طور کلی تنها بر افسردگی‌های متوسط و 50 تا 60 درصدی تاثیر مثبت دارند اما روی افسردگی‌های شدید هیچ‌گونه تاثیری ندارند. همچنین افرادی که دارای افسردگی معمولی همراه با ناامیدی و دل‌شکستگی یا تفکر خودکشی هستند را می‌توان با روان‌درمانی و یا داروهای ضد‌افسردگی به‌خوبی درمان کرد.
با این اوصاف چندی پیش تحقیقاتی که روی استفاده کودکان و نوجوانان از داروهای ضد‌افسردگی در ایالات متحده صورت گرفت، نشان داد که این درمان سبب افزایش رفتارهای منجر به‌خودکشی در این بیماران شده است.
علائم افسردگی فقط مربوط به بیماری افسردگی نیست!
اما جالب است بدانیم بیماری افسردگی با علائم افسردگی تفاوت دارد، بدین معنا که ممکن است علائم افسردگی در بیماری‌های دیگر مانند کم‌خونی، کم‌کاری تیروئید، دیابت و حتی سرماخوردگی دیده شود که این بیماری افسردگی نیست و این علائم با درمان زمینه بیماری بهبود می‌یابد.
دکتر توکلی متخصص اعصاب و روان با تایید این امر معتقد است: به هر ترتیب درصورت تشخیص متخصص اعصاب و روان به بیماری افسردگی، این عارضه به 2 صورت اختلال افسردگی اساسی یا افسردگی ماژور و اختلال دو قطبی دیده می‌شود.
وی توضیح می‌دهد: در اختلال دو قطبی در یک فاز آن فرد مدتی دچار افسردگی شدید با افکار خودکشی می‌شود و در فاز و زمان دیگر ممکن است دچار سرخوشی و شیدایی شود که در این نوع از اختلال از داروهای تثبیت خلق مانند لیتیوم کربنات، سدیم والپرات، کار بامازیپن تجویز می‌شود. در 80 درصد موارد نیز دارو مؤثر بوده و در 20 درصد مابقی از الکتروشوک یا درمان با تشنج استفاده می‌شود.
اما درخصوص افسردگی اساسی یا ماژور از داروهایی که سطح فروتونین و نورآدرنانین مغز کاهش یافته باید استفاده شود تا سطح ایندونورو سترانس یا واسطه شیمیایی عصبی افزایش یابد.
قدیمی‌ترین داروهای این گروه آمیتپرییپلین و ایمی پرامین و داروهای جدید آن گروه ssri یعنی داروهایی که از جذب فروتونین جلوگیری می‌کند مانند کپسول فروکستین است.
البته به عقیده کارشناسان از زمانی که دارو تجویز می‌شود تا وقتی اثرات درمانی ظاهر شود، بین 2 تا 3 هفته طول می‌کشد تا دارو از سد مایع مغزی – نخاعی عبور کرده و در مغز قرار گیرد و نخستین اثر درمانی داروها این است که کاهش خواب بیمار را درمان کرده و باعث بهبود اشتهای او می‌شود و نیز رفتار روانی حرکتی بیمار عادی شده و در نهایت احساس غم و اندوه و ناامیدی کاهش می‌یابد.
در ضمن به عقیده متخصصان، مصرف کننده‌های دارو باید بدانند که دارو ضمن اثرات درمانی عوارضی نظیر چاقی، پرخوابی، گیجی و منگی و در خانم‌ها قطع عادت ماهانه و در آقایان کاهش لیبید را به‌دنبال دارد.
البته می‌توان با ورزش و رژیم غذایی متعادل از اضافه وزن جلوگیری کرد ولی همیشه درمان دارویی ضد‌افسردگی باید توسط متخصص روانپزشکی انجام شود تا عوارض بیماری به‌وجود نیاید.
