همشهری- زینب زینال زاده: مدیریت شهری در دوره ششم با تشکیل قرارگاه اجتماعی به موضوع ساماندهی آسیب‌های اجتماعی ورود کرد. قرارگاهی که ۵ محور اصلی (معتادان متجاهر، کودکان کار در خیابان، فساد اخلاقی، تکدی‌گری و حاشیه‌نشینی) در آن تعیین و اقدامات حول این محورها پیگیری می‌شوند. محمدامین توکلی‌زاده معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهردار تهران در دویست و نود و یکمین جلسه پارلمان شهری گزارشی از برنامه‌ها و کارهای انجام شده (شهریور ۱۴۰۰ تا آذر ۱۴۰۳) ارائه داد و تأکید کرد که سیر آسیب‌های اجتماعی در پایتخت نزولی شده و کاهش‌های این حوزه محسوس است.
۲۵ هزار معتاد متجاهر در تهران
زمانی که وارد شهرداری تهران شدیم (شهریور ۱۴۰۰) موضوع معتادان متجاهر رها شده بود و آمارها نشان می‌داد که در تهران ۲۵ هزار معتاد متجاهر وجود دارد. ازاین‌رو برای ورود به این موضوع و ساماندهی معتادان متجاهر نیاز به تغییر رویکرد داشتیم. چرا که موضوع معتادان متجاهر از یک مشکل و معضل به بحران تبدیل شده بود و با پاتوق‌ها و کلونی‌های گسترده و پرجمعیت مواجه بودیم.
عبور از بحران با همدلی
شهرداری در راستای مسئولیت اجتماعی به موضوع ورود کرد و با حمایت و همراهی رئیس‌جمهور شهید (سید ابراهیم رئیسی) قرارگاه اجتماعی تشکیل و شهرداری تهران متعهد به ایجاد ۵ هزار تخت برای معتادان شد. در حوزه آسیب‌های اجتماعی به این جمع‌بندی رسیدیم که دستگاهها به‌تنهایی قادر به حل مشکلات در این حوزه نیستند و باید همه در کنار هم قرار بگیرند و با نگاه قرارگاهی و همدلی از بحران عبور کرد.
ایجاد یاور شهر در پایتخت
قرارگاه اجتماعی با حضور ۱۴ دستگاه تشکیل و تا کنون ۳۸ جلسه با حضور شهردار تهران برگزار شده است. این قرارگاه ۳۸۰ مصوبه داشته که ۸۰ درصد مصوبات به طور کامل عملیاتی و اجرایی شده است. در حوزه آسیب‌های اجتماعی مهم‌ترین مانع، نبود زیرساخت‌های لازم برای پذیرش معتادان متجاهر بود که به همت شهرداری ۱۱ مرکز (یاور شهر) با ۷۸۰۰ ظرفیت راه‌اندازی شد.
رفع مشکل منع پذیرش
در حوزه معتادان متجاهر با آسیب‌دیدگانی مواجه بودیم که به دلیل صغر سنی (زیر ۱۶ سال)، کبر سنی ( بالای ۶۵ سال)، زخم باز، دارای معلولیت جسمی، دارای بیماری‌های اعصاب و روان و... در مراکز ماده ۱۶ پذیرش نمی‌شدند؛ بنابراین زیرساخت‌های ویژه‌ای ایجاد و مشکل منع پذیرشی‌ها رفع شد و امروز در تهران مشکلی به نام منع پذیرش وجود ندارد.
خروج ۴۰ درصدی معتادان از چرخه آسیب
اقدامات انجام شده در ادوار گذشته در نهایت منجر به خروج ۳ درصدی معتادان از چرخه آسیب و بازگشت آنها به خانواده و اجتماع می‌شد؛ بنابراین در رویکرد جدید با اصلاح فرایندها و پیش‌بینی و عملیاتی‌کردن طرح ۹ گام تربیتی، درمانی و آموزشی در مراکز یاور شهر، اکنون شاهد خروج ۲۰ تا ۴۰ درصدی معتادان از چرخه آسیب هستیم و این از افتخارات مدیریت شهری دوره ششم است.
۳ ضلع قرارگاه اجتماعی
در قرارگاه اجتماعی سه ضلع وجود دارد. یک ضلع شهرداری و همه مدیران و شهرداران مناطق و نواحی و سایر ظرفیت‌ها است. ضلع دوم مربوط به حضور و همراهی ۱۴دستگاهها، سازمان‌های و نهادها مانند سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت و... می‌شود. در نهایت هم ضلع سوم که ضلع اساسی و محوری است شامل مشارکت و تشکل‌ها و نهادهای مردمی می‌شود. با همراهی و هم‌افزایی ۳ ضلع کارهای حوزه آسیب‌های اجتماعی محقق خواهد شد.
ساماندهی ۱۲۰۰ معتاد در رود دره فرحزاد
ساماندهی رود دره فرحزاد از اقدامات مهم قرارگاه اجتماعی است. رود دره‌ای که ۱۲۰۰ معتاد ساکن و ۱۶ پلاک قرمز در آن وجود داشت و سال‌ها به یک نقطه بحرانی تبدیل شده بود که با عملیاتی‌شدن طرح ساماندهی، امروز شاهد چهره متفاوت از آن هستیم. در پاکسازی از این رود دره ۸ هزار تن زباله جمع‌آوری و پلاک قرمزها پلمب شدند. امروز این رود دره به یک مکان تفریحی برای حضور خانواده‌ها تبدیل شده است.
انتقال کودکان کار به کانون خانواده
پیش‌ازاین ۳۲ طرح ساماندهی در حوزه کودکان کار در خیابان اجرا شده بود که نتایج مطلوبی نداشتند. با بررسی این طرح‌ها به این نتیجه رسیدیم که برای موفقیت در این حوزه، کودکان کار پس از جمع‌آوری به کانون خانواده منتقل شوند. همچنین برای خانواده‌ها خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌شود و اکنون ۴۰ مرکز پویا شهر در تهران فعال است و حدود ۷ هزار کودک کار در خیابان، را تحت پوشش قرار داده‌اند. در مراکز پویا شهر بازگشت کودکان به‌نظام آموزشی پیگیری می‌شود.
همراهی اداره اتباع
بخش عمده‌ای از کودکان کار در خیابان، اتباع هستند و شهرداری در این مورد به‌تنهایی نمی‌تواند اقدامی انجام دهد. ازاین‌رو با همراهی و همکاری اداره اتباع موفق شدیم در این حوزه گام‌های خوبی برداریم و رسیدگی به کودکان اتباع توسط این اداره پیگیری می‌شود. همچنین با همراهی نیروی فراجا با باندهایی که کودکان را استثمار می‌کنند، برخورد می‌شود. شواهد و قراین حاکی از آن است که طرح ساماندهی کودکان کار در خیابان منجر به کاهش آنها شده و این موضوع توسط شهروندان قابل‌مشاهده است.
نمره ۲۰ نمی‌دهیم
اگر بودجه و اعتبارات نبود قطعاً نمی‌توانستیم در حوزه آسیب‌های اجتماعی اقدامات مؤثری داشته باشیم. گرچه باور داریم عملکردها در این حوزه خوب بوده است؛ اما به‌هیچ‌وجه نمره ۲۰ به خودمان نمی‌دهیم. چرا که نمره ۲۰ یعنی توقف اما ما قرار نیست متوقف شویم و قصد داریم باقدرت و تا رسیدن به حد مطلوب کارهای حوزه آسیب‌های اجتماعی را پیگیری کنیم.
نظر شما