این خبر همه اخبار مربوط به سفر هیأت ایرانی به نیویورک و به عبارت بهتر همه اخبار این اجلاس را تحتالشعاع خود قرار داد. نحوه واکنش اوباما به اعلام این خبر توسط ایران درحالی که سارکوزی، رئیسجمهوری فرانسه و گوردون براون، نخستوزیر انگلیس وی را همراهی میکردند حکایت از توافق سهگانه آنها برآن چیزی بود که اوباما میگفت؛« اگر آنها گزینه پشت کردن به الزامات و تعهدات بینالمللیشان را انتخاب کردهاند و بهدنبال دستیابی به سلاح اتمی هستند، باید حساب پس دهند.»
اگر چه ایران 18 ماه قبل از موعد مقرر در آژانس بینالمللی انرژی هستهای موضوع احداث تاسیسات جدید اتمی را به البرادعی اعلام کرد اما مقامات آمریکایی و اروپایی تهدید کردهاند که بهدنبال برقراری چهارمین سری تحریمها هستند؛ البته روسیه و چین در تلاشاند تا با اشاره به شفافسازی ایران درباره مرکز اتمی جدید قم، از شدت تنشها بکاهند. ولی به گفته خاویر سولانا، رئیس دیپلماسی اتحادیه اروپا، مسکو و پکن نمیتوانند در نهایت با اعمال تحریمهای جدید علیه جمهوری اسلامی به مخالفت بپردازند.
نشریه گاردین، در شماره 26 سپتامبر خود اطلاعاتی در مورد تاسیسات غنیسازی قم منتشر کرد. این روزنامه نوشت: تاسیسات غنیسازی اورانیوم قم نخستین بار در سال 2006، روی تصاویر خاکستری ماهوارهای، ظاهر شد.
پیچیده کردن موضوع تاسیسات جدید قم درحالی انجام میشد که پیشرفت کار این تاسیسات قبلا تحت بررسی متناوب آژانس قرار گرفته بود. در آن زمان این تاسیسات نیروگاهی تحت نظارت قرار داشت.
ایران در نامهای که برای البرادعی نوشت تاکید کرد که در حال ساخت یک «تاسیسات غنیسازی آزمایشی در مقیاس تولید انرژی برق» است که برای غنیسازی اورانیوم با درجه پایین طراحی شده است اما هنوز هیچ اورانیومی تحت پردازش قرار نگرفته است.
استدلال مسئولان ایرانی این است که براساس قوانین آژانس بینالمللی انرژی هستهای، تا زمانیکه اورانیوم هگزافلوراید وارد سانتریفیوژ نشده است، تاسیسات هستهای محسوب نمیشود و به همین دلیل ایران هیچ اجباری به آگاهکردن آژانس بینالمللی انرژی هستهای تا 6ماه قبل از ورود اورانیوم نداشته است.
با آنکه ایران در پیش از موعد مقرر قانونی، وجود تاسیسات جدید را اطلاع داده است اما سران کشورهای بزرگ کار خود را برای تضعیف موقعیت ایران در مجامع جهانی ادامه دادند.
از آنجا که ایران حاضر نیست از حق خود در دستیابی به انرژی هستهای کوتاه آید بهنظر میرسد کشورهای غربی قصد دارند تحریمهای شدیدتری را علیه ایران اعمال کرده و از اعلام خبر تاسیسات جدید در قم برای جذب چین و روسیه به مواضع خود علیه ایران استفاده کنند. اما سؤال این است که اقدامات آنها تا چه حد تهاجمی خواهد بود؟
در کنار تهدیدات سیاسی و اقتصادی، برخی تهدیدات نظامی نیز مانند همیشه در تبلیغات رسانهای غرب علیه ایران مطرح میشود. این تهدیدات باعث میشوند که ایران برای نشاندادن قدرت دفاعی و حفظ تمامیت ارضی اقدام به برگزاری مانورهای نظامی کند. پرتاب موشکهای میان برد ایران اگر چه به مناسبت هفته دفاع مقدس انجام شد اما نشاندهنده آمادگی نظامی نیروهای مسلح ایران دربرابر هرگونه تهدیدات خارجی نیز بود.
تهدیدات نظامی غرب علیه ایران طی 10سال گذشته همواره در مقاطع مختلفی مطرح و در رسانهها بزرگنمایی شده اما تاکنون نتوانستهاند آن را عملی سازند زیرا میدانند که ایران کشوری نیست که به راحتی بتوان آن را مورد تهدید نظامی قرارداد؛ کما اینکه میلیبند وزیر خارجه انگلیس در مورد تهدید احتمالی ایران گفت فکر حمله به ایران هم رعبآور است.
وی تاکید کرد که ایرانیها میگویند، به انرژی اتمی برای تولید انرژی نیاز دارند،لذا اگر بنابر سیستم آژانس عمل کنند، هیچ منعی در این باره وجود ندارد، اما جامعه جهانی را باید از تولید نکردن سلاح هستهای مطمئن کنند و این اطمینان تنها از راه گفتوگو به دست میآید، نه عملیات نظامی.
وزیر امور خارجه انگلیس تاکید کرد: عقل سلیم ایجاب میکند که باب مذاکره اتمی با ایران، هیچگاه بسته نشود، زیرا فکر کردن درباره حمله نظامی به ایران هم ترسآور است.
دیوید میلیبند همچنین تأکید کرد: 100در صد به روشهای دیپلماسی میاندیشیم و همه باید به این گفته ایمان داشته باشیم که تنها راهکار مسئله ایران، گفتوگو و متقاعد کردن ایرانیهاست و نباید به هیچ راه حل دیگری بیندیشیم.
در همین حال، کوشنر، وزیر امور خارجه فرانسه نیز گفت: نباید گزینه حمله نظامی نخستین تصمیم باشد، زیرا خسارات اقتصادی این تصمیم را نمیتوان محاسبه کرد.
بهنظر گیتس، وزیر دفاع آمریکا هم گزینهای نظامی برای مناقشه اتمی وجود نداشته و باید همچنان بهدنبال راهحلی دیپلماتیک با ایران بود. دراسرائیل هم که پیشتر گزینه نظامی علیه ایران را مطرح ساخته بود، کارشناسان با شک به کارایی چنین اقداماتی مینگرند. بهنظر آنان حمله نظامی سبب عکسالعمل بیشتر ایران شده و نهایتاً ممکن است به اخراج بازرسان آژانس اتمی از ایران بینجامد.
شاید به همین دلیل است که اوباما از ایران برای اعلام خبر وجود تاسیسات جدید استقبال کرد و از ایران خواست تا 3 ماه دیگر به بازرسان بینالمللی اجازه دهد از تاسیسات هستهای، بهخصوص از مرکز غنیسازی قم بازدید کنند.
بهنظر میرسد آمریکا بیش از آنکه به فکر تهدید نظامی ایران باشد قصد دارد از انتشار اخبار مربوط بهوجود یک مرکز غنیسازی اورانیوم در قم، بهعنوان اهرم سیاسی جدیدی علیه ایران استفاده کند تا در مذاکرات آتی هستهای برای اعمال فشار بیشتر بر ایران به کار رود.
در حال حاضر آمریکا از این موضوع برای کشاندن هرگونه مذاکرهای با ایران با محوریت پرونده هستهای استفاده میکند بهطوری که وزیر خارجه آمریکا دائما تاکید میکند که محور اصلی هرگونه مذاکرهای با ایران بر سر برنامههای هستهای خواهد بود. این درحالی است که ایران حاضر نیست در این مورد مذاکرهای صورت گیرد زیرا برنامههای خود را منطبق بر قوانین بینالمللی دانسته و همواره به آژانس اجازه داده است از تاسیسات ایران دیدن کند.
در کنار احمدینژاد که در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل، در برابر اعتراضات و واکنشهای کشورهای آمریکا، انگلیس و فرانسه به برنامه اتمی جمهوری اسلامی، آنها را بیاساس خواند علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران هم هدف تاسیسات جدید را برای ایمنسازی دانش هستهای دانست که دارای هیچ ویژگی خاصی نیست که غربیها بخواهند مدعی شوند در ایران خلافی صورت گرفته است.
لاریجانی که مدتی دبیر شورایعالی امنیت ملی و مذاکرهکننده ارشد هستهای ایران بود، میگوید: مرکز جدید نمونه کاری است که در نطنز صورت گرفته است.
لاریجانی واکنش منفی کشورهای غربی را به این کار مبهمسازی فضای سیاسی خواند و گفت که آنها میخواهند در مذاکرات دست پیش بگیرند.