حالا که برج‌ها و ساختمان‌ها در شهر و محله‌مان بی‌ضابطه قد کشیده‌اند و جای نفس کشیدن را از درختان گرفته‌اند، به جای اینکه فکر کنیم کار از کار گذشته، به راه‌های جدید سبز شدن محله‌ها بیندیشیم.
یکی از این راه‌ها که اتفاقاً حسابی هم مورد استقبال قرار گرفته، گسترش فضای سبز عمودی است. به عبارت خلاصه‌تر حالا که روی زمین افقی جایی برای فضای سبز وجود ندارد می‌توانیم از سطوح بدون استفاده، عمودی یعنی همان دیوار ساختمان‌ها استفاده کنیم. خوشبختانه هم کارشناسان و مهندسان طراحی مناظر عمودی وجود دارند و هم گیاهان بالا رونده شهری.
دیوارهای آجری‌مان هم آنقدر زیبا نیستند که نگرانشان باشیم. باید این تصور که فضای سبز یعنی فقط چمن و تعدادی گل و چند درخت را از یاد ببریم و دیوارهای خانه را برای سبز شدن آماده کنیم. آموزش به شهروندان و علاقه‌مند کردن آنها به ایجاد فضای سبز عمودی هم وظیفه‌ای است که برعهده مسئولان شهری قرار دارد.
یکی از مراکزی که وظیفه آموزش را بر عهده دارد کلینیک گل و گیاه شهرداری منطقه است که به تازگی به «پایگاه گیاه پزشکی و مرکز آموزش گل و گیاه» تغییر نام داده است. سراغ «اقدس کریمی» مسئول این مرکز رفتیم تا درباره آموزش فضای سبز عمودی و امکاناتی که این مرکز در اختیار شهروندان قرار می‌دهد برایمان بگوید. گفت و گوی ما را با او بخوانید.
- میان دوره‌های آموزشی که در این مرکز برگزار می‌شود دوره آموزش ایجاد فضای سبز عمودی هم به چشم می‌خورد. می‌شود بگویید که دقیقا از چه زمانی به فکر توسعه فضای سبز عمودی در منطقه افتادید؟
فضای سبز عمودی اولین بار سال 74 روی ساختمان سازمان پارک‌های شهرداری تهران ایجاد شد، اما این فضا چندان شناخته شده نبود. همانطور که می‌دانید روز به روز بر تعداد سختمان‌های این ابرشهر افزوده می‌شود و جایی برای فضای سبز باقی نمی‌ماند، به همین دلیل از حدود 3 سال پیش آموزش ایجاد فضای سبز عمودی در تمام مناطق تهران جدی تر شد.
ما هم دوره‌های آموزشی را برای این موضوع برگزار کردیم که خوشبختانه در این سال‌ها با استقبال شهروندان هم مواجه شده است. اساساً فضای سبز عمودی از نظر کارشناسان به چه نوع فضای سبزی گفته می‌شود و چه فوایدی برای محیط منطقه دارد؟ فضای سبز عمودی در سطوح عمودی مانند نرده‌ها، ستون‌ها، سایه‌بان‌ها، لبه‌های بیرونی پنجره و دیوارها ایجاد می‌شود.
این نوع فضای سبز نیز مانند فضاهای سبز دیگر باعث جلوگیری از آلودگی هوا و آلودگی صوتی خواهد شد. همچنین افزایش دهنده سطوح نرم و کاهش دهنده سطوح سخت است و درجه حرارت محیط را تعدیل می‌کند.
- این فضاهای عمودی منطقه را توسط چه نوع گیاهانی می‌توان پوشاند؟
برای فضای سبز عمودی می‌شود از گیاهانی مانند نسترن رونده، رز رونده، پاپیتال، موچسب و انواع پیچ‌ها مثل پیچ امین‌الدوله و پیچ گلیسین استفاده کرد.
- الان برای نمونه جایی در منطقه وجود دارد که فضای سبز عمودی ایجاد کرده باشید تا تبدیل به الگویی برای شهروندان شود؟
ما در 2 نقطه از منطقه این فضای سبز عمودی را ایجاد کرده‌ایم؛ یکی پل عابر پیاده در بلوار امام علی¨ع است و دیگری در خیابان سجاد. روی دیوارهای خود ساختمان کلینیک هم از گیاهان پوشاننده استفاده کرده‌ایم. سعی کردیم این محل‌ها را طوری انتخاب کنیم که مردم این فضاها را ببینند و راغب شوند در ساختمان و خانه خودشان هم از فضای سبز عمودی استفاده کنند.
- برنامه‌ای برای آینده چطور؟ جای دیگری هم در منطقه قرار است از فضای سبز عمودی پوشیده شود؟
قطعا این کار انجام خواهد شد، اما هنوز جانمایی نشده است. بیشتر دیوارهای بزرگراه‌ها و پارک‌ها و دیوارهای بتونی ساختمان‌ها قابلیت این فضای سبز را دارند. همچنین می‌شود از این فضا برای جدا کردن قسمت‌های مختلف پارک استفاده کرد.
- امکانات دیگری که کلینیک گل و گیاه منطقه در اختیار شهروندان قرار می‌دهد چیست؟
ما اینجا علاوه بر دوره‌های آموزشی، گلخانه و آزمایشگاه هم داریم. از گلخانه برای آموزش و نگهداری گل‌ها و گیاهان شهروندان استفاده می‌شود. آزمایشگاه هم برای شناخت آفات گیاهی و آزمایش انواع کودها و گیاهان ساخته شده است. شهروندان می‌توانند گیاهان بیمارشان را به کلینیک بیاورند و ما بعد از درمان آن و نگهداری در گلخانه، آن را به آنها باز می‌گردانیم.
- استقبال اهالی از کدام یک از این دوره‌های آموزشی کلینیک بیشتر بوده است؟
بستگی به فصل دارد . مثلاً تابستان و بهار استقبال از دوره آموزشی گیاهان آپارتمانی بیشتر است. در زمستان هم استقبال از دوره آموزشی باغ شیشه‌ای و دوره آموزشی هرس گیاهان بیشتر می‌شود. دوره آموزشی ایجاد فضای سبز عمودی هم در تمام طول سال، طرفداران خاص خودش را دارد. البته خانه طبیعت منطقه نیز کلاسی را با عنوان کاشت زعفران در همین مرکز برگزار می‌کند که شهروندان زیادی برای شرکت در این دوره ثبت نام می‌کنند.
- کسانی هم بوده‌اند که بعد از شرکت در کلاس کاشت زعفران در خانه زعفران کاشته باشند؟
برخی از کسانی که در این کلاس‌ها شرکت داشتند در خانه گیاه زعفران کاشتند و بعضی‌ها هم که درشهرستان‌ها زمین داشتند این گیاه را آنجا پرورش دادند. موفق به برداشت ماده خوراکی زعفران هم شده بودند. کاشت همین گیاه در آپارتمان هم می‌تواند به توسعه فضای سبز عمودی کمک کند.
- در فصل پاییز هم این دوره آموزشی پرطرفدار برگزار می‌شود؟
بله. تصمیم داریم برای متقاضیان و علاقه‌مندان این دوره را برگزار کنیم. تا امروز هم تعدادی از شهروندان برای این دوره آموزشی مراجعه و ثبت‌نام کرده‌اند.
- هزینه شرکت در این کلاس‌ها برای شهروندان چقدر است؟
این کلاس‌ها برای شهروندان رایگان است و هزینه‌ای ندارد.
- در هر دوره آموزشی کلینیک گل و گیاه منطقه چند شهروند آموزش می‌بینند؟
ما در اینجا هم کلاس‌های 30 نفره داریم و هم کلاس‌های 10 یا 20 نفره. تعداد افراد در هر کلاس بستگی به ثبت نام شرکت کنندگان دارد. به عنوان مثال تعداد افراد در کلاس‌های آموزش گیاهان آپارتمانی برای این فصل بیشتر است.
- با کدام یک از مراکز و سازمان‌های منطقه مشارکت دارید؟
ما با خانه‌های سلامت مشارکت می‌کنیم و برای برگزاری کلاس‌های مربوط به گل و گیاه برایشان مربی می‌فرستیم. همچنین آموزش در مدارس هم برای دانش آموزان داریم. در ضمن ابتدای امسال هم به مدارس و مساجد گلدان هدیه دادیم.
- چقدر برگزاری این کلاس‌ها به بالا بردن فرهنگ استفاده و ایجاد فضای سبز در منطقه کمک می‌کند؟
ترویج فرهنگ استفاده از فضای سبز، توسعه فضای سبز عمودی و پایدار و گسترش آموزش فضای سبز در لایه‌های اجتماع بطور کاربردی از جمله اهدافی است که کلینیک گل و گیاه منطقه
دنبال می‌کند.
همشهری محله - 13
