تهران شهر بی‌ستاره و بی‌آسمانی است؛ نه اینکه آسمان نداشته باشد و ایضاً ستاره، اما آلودگی هوایش اجازه‌ای به آسمانش نمی‌دهد که ستاره‌هایش را بشود با دست نشان هم داد و از دیدنشان حظ برد. این موضوع وقتی بیشتر دستگیرتان می‌شود که سفری به کرمان یا یزد یا حتی اصفهان داشته باشید.
آنجا انگار آسمان هست. یعنی تو حسش می‌کنی و ناخودآگاه به آسمان نگاه می‌کنی و سقف آبی بی‌انتهایی را می‌بینی که ستاره‌ها به آن سنجاق شده‌اند. اما در تهران با این آلودگی هوا تنها می‌شود به مدد تلسکوپ پرده سیاه بالای سر تهران را کنار زد و به تماشای ستاره‌ها نشست. حالا از قضا بزرگ‌ترین تلسکوپ عمومی شهر تهران در منطقه یک و در محله نیاوران قرار دارد و علاقه‌مندان زیادی را برای رصد عجایب هفت آسمان به شمال پایتخت کشانده است.
سال 1379 بود که مرکز علوم و ستاره‌شناسی تهران جایی در باغ و خانه اسدالله اعلم، وزیر دربار محمدرضا پهلوی، با حفظ ظاهر بنا و تغییراتی در داخل عمارت ایجاد شد و ربان افتتاح آن را هم شهردار وقت تهران قیچی کرد. مرکز، 2 بخش علمی و ستاره‌شناسی دارد. در بخش علمی علوم فیزیک، شیمی و زمین‌شناسی در آزمایشگاه‌هایی با 48 دستگاه تجربه می‌شوند و بخش ستاره‌شناسی متشکل از همان سالن کهکشان و رصدخانه است.
سیداحمد علوی، مدیر مرکز علوم و ستاره‌شناسی با اشاره به اینکه طبقه اول این مرکز 4 بخش دارد می‌گوید: «در طبقه اول 2 سالن فیزیک و کهکشان قرار دارد که در سالن فیزیک، 12 وسیله آزمایش فیزیک مکانیک، اپتیک و صوت موجود و قابل آزمایش برای بازدیدکنندگان است. سالن کهکشان دارای تالار آکوستیکی است که روی سقف آن بخش عمده‌ای از کهکشان راه شیری، با صور فلکی مهم نیم کره شمالی و جنوبی تا عرض جغرافیایی 300 وجود دارد.
همچنین، سیارات منظومه شمسی با امکان چرخش در سقف استقرار یافته‌اند.» علوی از سالن لیزر، ترازوها و سالن شیمی به عنوان دیگر بخش‌های مرکز علوم و ستاره‌شناسی نام می‌برد و ادامه می‌دهد: «سالن لیزر با دستگاه‌های تداخل‌سنج مایکلسون، حکاکی لیزری، فیبر نوری آبی، طیف نما و هولوگرام برای عموم قابل استفاده است.
سالن ترازوها شامل ترازوهای توزین در زمین، ماه، مریخ، مشتری و خورشید است و درک جالبی از گرانش این کرات به بازدیدکنندگان می‌دهد. در ضمن آینه‌نمایی به قطر 5 متر و ارتفاع 4 متر و نیم از جنس آلومینیوم در بام مرکز ساخته شده است که در آن یک تلسکوپ انعکاسی 12 اینچی مجهز به CCD جهت عکسبرداری نجومی از افلاک کار گذاشته شده است.»
فواید آقای گالیله برای منطقه ما
امسال همان طور که در خبرها آمده سال جهانی نجوم و اخترشناسی و مصادف با چهارصدمین سال رصد گالیله است؛ به همین مناسبت هم مرکز علوم و ستاره‌شناسی برنامه‌هایش را توسعه داده و تقویم کاملی را برای تقدیر از بزرگان علم نجوم و علوم پایه مهیا کرده است.
به گفته مدیر مرکز علوم و ستاره‌شناسی بر اساس این تقویم تاکنون مراسم بزرگداشت مرحوم منصور نجومی، توران میرهادی، احمد دالکی، دکتر اکرمی، معتمدی، رضا زاده‌ملک، دکتر جلال صمیمی و دکتر نعمت‌الله ریاضی برگزار شده است و در آبان ماه هم از دکتر عصاره ¨متخصص فیزیک رادیویی و دکتر سرافراز ¨مؤسس دانشکده ستاره‌شناسی ایرانتجلیل خواهد شد.
گنبد جمع و جور رصد خانه مرکزعلوم و ستاره‌شناسی هر بیننده‌ای را کنجکاو می‌کند که بیاید و ببیند در این گنبد نقره‌ای رنگ چه می‌گذرد.رصدگران آماتور و تمام علاقه‌مندانی که می‌خواهند سیری در هفت آسمان کنند می‌توانند همه روزه از 8:30 الی 16:30 به خیابان باهنر ¨نیاوران، خیابان عمار، کوچه عرفات، پلاک 11 مراجعه و این نکته را همیشه به خاطر داشته باشند که مرکزعلوم و ستاره‌شناسی روزهای سه‌شنبه و پنجشنبه برای همه شهروندان علاقه‌مند برنامه رصد شبانه را برگزار می‌کند.
همشهری محله - 1
